Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас өнөөгийн УИХ-ын хорь гаруй гишүүн  уралдаж очоод зээл авсан нь эрх мэдэл, албан тушаалын давуу байдлаа ашиглан эгэл жирийн бизнес эрхлэгчдийн боломжийг хааж боогдуулсан ноцтой хэрэг юм. Энэ хэрэгт  одоогоор Б.Батзориг, Б.Ундармаа, Л.Энхболд, Г.Солтан, Д.Дамба-Очир нарын таван гишүүнийг мөнгө угаасан, албан тушаалаа урвуулан ашигласан зэрэг үндэслэлээр яллагдагчаар татан мөрдөн шалгаж буй. Гэвч Улсын Ерөнхий прокуророос тэдний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал дүгнэлт оруулахад УИХ-д суугаа МАН-ын бүлгийнхэн хамгаалж хаацайлсаар авч үлдсэн нь сүүлийн үед хэргийг үнэн зөв шийдэхэд ихээхэн хүндрэл учруулж байгаа ажээ.

Ер нь энэ хэргийг эрх баригч намынхан анхнаасаа бүлэглэж үйлдсэн гэхэд хэтрүүлэг болохооргүй байгаа. Учир нь прокурорын дээрх дүгнэлтийг хэлэлцэх үед Хууль зүй дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж мэтийн лухгарууд нь байнгын хороогоор хаалттай хэлэлцүүлээд бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэхгүй гэж тас гүрийсэн юм. ЖДҮХС-ийн зээл нь хот, хөдөөд бизнес эрхэлж байгаа иргэдэд уйлаад гуйсан ч олддоггүй, тэдний ямарч мундаг төслүүд дэмжлэг авдаггүй зүгээр л хогийн сав руу шидэгдэж байсан болохоор энэ нь нэг талаас нийтийн эрх ашигтай шууд хамааралтай эмзэг асуудал ажээ. Тиймээс олон түмэн энэ хэрэгт сэжиглэгдэн шалгуулж байгаа УИХ-ын гишүүдийг байнгын хороодооор хэрхэн хэлэлцэхийг сонсож, мэдэх эрхтэй байлаа. Харамсалтай нь гэмт хэргийн сэжигтэн, яллагдагч гишүүдээ өмөөрсөн Ц.Нямдорж мэтийн хүмүүс нь иргэдийнхээ мэдэх эрхийг тийнхүү хааж боогдуулсан нь энэ хэрэг яалт ч үгүй зохион байгуулалттай хэрэг гэдгийг  давхар хэлж өгөөд байна.

Өөр бас олон зүйлээр зохион байгуулалттай гэмт хэрэг болохыг бид харж болохоор байгаа юм. Хууль, журмыг зөрчин УИХ-ын гишүүд болон Ерөнхий сайдаас дэмжлэг хүссэн болгон нь бага хүүтэй уг зээлд хамрагддаг бичигдээгүй “хууль”  хүчтэй үйлчилж байлаа. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Д.Хаянхярваа нарын зэрэг олон гишүүн ЖДҮХС руу албан бичиг илгээж, “Манай энэ хүнийг л дэмжээд өгөөрэй, зээл олгоорой” гэж байв. Мөн Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх ч бас ялгаагүй өөрийн зөвлөхүүдээр дамжуулан ийм утгатай бичиг чулуудаж байжээ. Ухаандаа, иймэрхүү замаар төр, засгийн өндөр албан тушаалтнууд нь ЖДҮХС-нд нөлөөлж өөрийнхөө хүмүүсийг өөд татаж бага хүүтэй зээлээр мялаасан нь нууц биш болоод байна. Тиймээс Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх нь анх ЖДҮ-ийн зээлийн хэрэг сөхөгдөж эхэлмэгц УИХ дахь намын бүлгийн гишүүддээ хандан “Авсан зээлээ эргүүлж төлөөрэй” гэхээс өөр юм  хэлээгүй, хариуцлагын асуудлыг огт хөндөөгүй юм. Тэр бүү хэл төрийн тусгай гурван сангаас эрх мэдлээ ашиглан зээл авсан УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр нь УИХ-ын даргыг шинээр томилох үед Г.Занданшатарт хандан “Та УИХ-ын даргын хувьд хэл ам болоод байгаа ЖДҮ-ийн зээлтэй холбоотой хэргийг прокурортой ярилцаж шийдээрэй” гэснийг зарим нь мартаагүй байгаа байх. Энэ юу гэсэн үг вэ. Ерөөсөө энд эрүүгийн хэргийг  эвтэйхэн яриад хаалгаарай гэсэн далд санаа агуулсан байна. Үүнийг яаж ч өөрөөр төсөөлөх гээд нэмэргүй болов уу.  ХЗДХ-ийн сайд  Ц.Нямдорж нь “Би л мэднэ” гэсэн шиг баахан азаргалж, хаалттай хаалганы цаана хэлэлцсэн болоод, УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар ЖДҮ-ийн хэрэгт холбогдсон Б.Ундармаа, Л.Энхболд, Г.Солтан, Д.Дамба-Очир нарыгаа анх ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзоригийг хамгаалсан шигээ байдгаараа хамгаалсан нь зохион байгуулалттай бүлэглэлийн шинжтэй, ноцтой үзэгдэл гэдгийг энэ мэтээс нь бас бэлхнээ харж болохоор байгаа юм.

Сүүлийн үед УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр бүр тэгэхээс тэгэх гэсэн шиг “Залуучуудаа зээлээс айх хэрэггүй” хэмээн илт басамжлан тохуурхдаг боллоо. Жижиг, дундын үйлдвэрлэл эрхэлж буй олон залуусын урдуур хаалт тавьж, өөрийн дур зоргоор дайран хоёр жилийн дотор 3 тэрбумын хөнгөлөлттэй зээл авсан тэрээр  хувийн хадгаламжиндаа 4.7 тэрбум төгрөгтэй гэж АТГ-т өгсөн хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ бичсэн байдаг. Ийм их хөрөнгө мөнгөтэй байж жижиг, дундынхны хамгийн бага хүүтэй зээлийн боломжийг булааж авсандаа тийнхүү бардамнаж байх юм.

Түүнчлэн У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрыг дэмжиж намаасаа хөөгдөөд, ЖДҮ-ийн хэргийг дарах гэж оролдож буй, авааль эхнэрийнх нь хувийн данс руу 200 сая төгрөг шилжиж орсныг одоо болтол үнэн зөв тайлбарлаж чадаагүй Ж.Батзандан нь цахим хуудсаараа дамжуулан олон нийтэд хандахдаа “Та нар ЖДҮ-ийн зээлийн талаар ярихаа болиорой” гэж байлаа. Энэ бүгдээс харахад яалт ч үгүй зохион байгуулалттай бүлэглэлийн шинжтэй болж хэрэг болж таараад байна.

О.Баяр