Урьд нь Монголын улстөрчдийн зөрчил дундуур мөлхөж явсан “Оюутолгой” төсөл ойрын өдрүүдэд “Оюутолгой” төсөл АмЧам, ХКН хоёрын хавчлага дундуур зогсож мэдэхээр болоод байна. Одоогоос нэг жилийн өмнө УИХ-ын гишүүн Ч.Улаан “Рио Тинто АмЧам-аар дамжуулж УИХ-ыг лоббидож байна” гэх ноцтой мэдэгдлийг хийж байв. Тэрбээр АмЧам-ын Удирдах зөвлөлийн дарга, Рио Тинтогийн Монгол дахь захирал асан Камерон Макрейгаас УИХ-ын гишүүдэд болон өөрт нь нэр зааж ирүүлсэн захидалд дурдсан тухайн үед Засгийн газраас өргөн барьсан Татварын багц хуулийн төсөлд үг, үсэг зөрөхгүй таараад байгааг гайхаж буйгаа илэрхийлсэн. Харин Сангийн яамныхан “Бид өөрсдөө бодож олсон, тусгаарлагдаж сууж байгаад боловсруулсан” гэж тайлбарласанд эргэлзэж “АмЧамаар дамжуулан Рио Тинто лобби хийж Татварын багц хуульд түүнийг нь тусгалаа гэж үзэж байгаагаа мэдэгдсэн юм.

Одоо ч гэсэн АмЧам Монголын улс төр, бизнест хэтэрхий ойртсоор байна. Оюутолгой төсөлд учраад буй “скандал” дундуур АмЧам, тус байгууллагад очдог үе үеийн Гадаад харилцааны сайд нар болох Ц.Мөнх-Оргил, Д.Цогтбаатар...АмЧам Монголын гишүүд болон Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгцээ шаардлагад тулгуурлан боловсруулсан гэх “Өсөлтөд хүрэх зам-2019” төлөвлөгөө...Энэ бүхэн УИХ-аас батлагдаж буй хууль, тогтоомжуудад Ч.Улаан гишүүний дээр хэлсэнчлэн үг, үсгийн зөрүүгүй тусгагдсан хэвээр байгаа бол яах вэ. Хамгийн сүүлд л гэхэд энэ оны гуравдугаар сарын 30-нд АмЧамын гишүүн М-Си-Эс, Ард Санхүүгийн нэгдэл, ING, Herbalife Nutrition, Porsche, Хаан банкны удирдлагууд их, дээд сургуулийн төгсөх ангийн 100 оюутныг оролцууулан оюутан залууст хөрөнгө оруулах “Ментор” өдөрлөгөөр гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татахаас гадна дотоодын хувийн хэвшлийнхэн, ирээдүйд ажиллах хүчний “тархийг угаах” ажиллагаа хийгдэж байгаа эсэх ч эргэлзээтэй. АмЧам ба Оюутолгой төслийг хэн холбож байгаа, тус байгууллага УИХ-д, Засгийн газарт, улстөрчдөд хэрхэн нөлөөлж буй талаар дараагийн нийтлэлд хүргэх болно. Харин энэ удаад АмЧам-ыг Монголд төлөөлдөг нэг “суваг”-ийн нөлөөллөөр Монгол Улсын Хөгжлийн банкийг удирдах болсон шинэ захирлын талаар зарим баримтыг хүргэе.

АмЧам Монголын ТУЗ-ийн дарга нь Ойбек Халилов гэж узбек эр бий. Товчхондоо Монголд л “од” болохоос олон улсын санхүүгийн салбарт бол “эвгүй этгээд” гэгддэг. Монгол Улсын Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирлаар томилогдоод арав гаруйхан хонож буй Г.Амартүвшингийн хамтрагч, “Тэнгэр даатгал”-ын эзэд Ойбек Халилов, Файзулла Сайдов нарын талаар мэдэх хүн цөөнгүй. Ойбек Халилов АмЧам Монголын ТУЗ-ийн даргын хувиар энэ оны дөрөвдүгээр сарын 15-нд Монгол Улсын гуравдагч хөршийн худалдааны тухай хуулийн төслийг АНУ-ын Конгресст өргөн барьж Монголын ноолуур салбарт хувь нэмрээ оруулсан “буянтан”. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга энэ оны хоёрдугаар сарын 27-ны өдөр Ойбек Халилов нарыг хүлээн авч уулзаж уг хуулийн төслийг АНУ-ын Конгрессоор хэлэлцэх хүртэл нь дэмжсэнд талархал илэрхийлж байв. 

Эх сурвалжийн өгүүлж буйгаар Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирлаар “гоё” CV-тэй боловч тааламжтай бус үр дүнтэй ажилласан Г.Амартүвшинг томилоход “дээрээс том татаас байсан” гэдэг нь ортой байж мэдэх юм. Учир нь тэрбээр Хөгжлийн банкны захиралаар томилогдохоос сар ч хүрэхгүй хугацааны өмнө нэгэн компанийг байгуулалцсан нь анхаарал татлаа. Энэ бол “Тэгштайшир групп” ХХК. 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 26-ны өдөр таван үүсгэн байгуулагчтайгаар улсын бүртгэлд бүртгэгджээ. Тэр тав нь хэн бэ гэдэг бүр ч сонирхолтой. Үүнд Ганибалын Амартүвшин, Лхагвагийн Чинбат, Нямтайширын Цэлмүүн, Жанчивын Оюунгэрэл, Алтангэрэлийн Наранбаатар нар буюу дөрвөн том “шарк” иргэн А.Наранбаатарын хамт үүсгэн байгуулж, “шарк бус”-ыг Гүйцэтгэх захирал болгон томилжээ. Тус компани Говь-Алтай аймгийн Тайшир сумын нэгдүгээр багт байрладаг бөгөөд 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 26-ны өдөр л дээрх “шаркууд” эзэн нь болсон болохоос 2013 оны гуравдугаар сарын 6-аас эхлэн ном, бичиг хэргийн худалдаа, барилгын засал чимэглэл, блок тоосго, хавтан үйлдвэрлэх, хүнсний үйлдвэрлэл, төмс, хүнсний ногоо тариалах, мэдээллийн үйлчилгээ, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд туслах чиглэлээр л үйл ажиллагаа явуулахаар бүртгэгдсэн байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, “шаркууд” ийм чиглэлээр ажиллахаар нэгдсэн, эсвэл юу хийх чиглэлтэйгээ нэмж бүртгүүлээгүй гэсэн үг. 

http://opendata.burtgel.gov.mn/lesinfo/3248356 

Нөгөөтэйгүүр, Хөгжлийн банкны шинэхэн захирал “Тэнгэр капитал” Үнэт цаасны компанитай. Гүйцэтгэх захирлаар нь Магваны Болдыг бүртгүүлжээ. 

http://opendata.burtgel.gov.mn/lesinfo/5157234 

Харин үүсгэн байгуулагч, хувьцаа эзэмшигчээр нь “Тэнгэр санхүүгийн нэгдэл”-ийг 2016 оны наймдугаар сарын 3-нд бүртгэгджээ. “Тэнгэр санхүүгийн нэгдэл” ХХК бол ёстой манай “шарк”-уудын дэргэд “дэлхийн шаркууд”-ын цуглуулга. Хувьцаа эзэмшигчдийг нэрлэбэл ИБУИНВУ, Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк, Сингапурын “Mongolia Financial Services Pte”, Японы ORIX Corporation,Канадын National Bank of Canada, АНУ-ын Олон улсын санхүүгийн корпораци, БНХАУ Нээлттэй нийгэмлэг хүрээлэн, Монголын “МАК”, Люксембургийн “Ronos Partners S.a.r”, Монгол Улсын иргэн Магваны Болд, Чулууны Ганболд. Ийм хүчирхэг хувьцаа эзэмшигчтэй. 

http://opendata.burtgel.gov.mn/lesinfo/2595788 

Нэгэнт “Тэнгэр капитал”-ын эзэн нь Г.Амартүвшин гэж бүртгэгдсэн тул түүний хувьцаа эзэмшигч хуулийн этгээд “Тэнгэр санхүүгийн нэгтгэл”-ийг хол гэж үзэх аргагүй. Ингээд бодохоор бид жинхэнэ “шарк”-уудад Монгол Улсын Хөгжлийн банкныхаа удирдлагыг атгуулчихсан юм биш үү. Дээр нь Г.Амартүвшин захиралтай сар гаруйхны өмнө байгуулагдсан “Тэгштайшир групп” ХХК ямар учиртай “даруухнаар мэндлэв”. 

Өнөөдрийн байдлаар АТГ-ын цахим хуудсанд Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал Ганибалын Амартүвшингийн хөрөнгө орлогын мэдүүлэг нийтлэгдээгүй байгаа ч нөхцөл байдлаас авч үзэхэд албан тушаалд томилохын сацуу буюу өмнө нь уг мэдүүлгийг нийтэд мэдээлэх шаардлага үүсээд байна уу гэх бодол төрж байна. Ийм бизнестэй, бизнесийн хамтрагчидтай хүн Хөгжлийн банкийг удирдах нь ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэх үү. Гадна, дотнын “шаркууд” –тайгаа хамтраад “залгичихвал” хариуцлага хүлээх боломж юусан билээ. Гадаадын иргэн ч гэж дуулдах юм. Намтрыг нь харахад төдөн оноос эхэлж тийм банкуудад ажилласан гэхээс бус төрсөн газар нь тодорхой олдсонгүй. Тэртэй тэргүй Хөгжлийн банкны нөхцөл бүрхэг байхад шинээр томилогдсон захирал нь, түүний бизнесүүд нь бүр бүрхэг. Хөгжлийн банк маань “скандал”-д орчих юм биш байгаа!!!

Оргилмаа