Доргион нь тодорхой давтамжтай үргэлжилж байдаг механик хэлбэлзэх хөдөлгөөн юм. Сүүлийн жилүүдэд манай улсад уул уурхай зам тээврийн салбар эрчимтэй хөгжиж байгаатай холбоотой аж ахуй нэгж байгууллагууд ажлын байранд доргион үүсгэдэг техник тоног төхөөрөмжийг өргөн хэрэглэж байгаагаас янз бүрийн доргионтой нөхцөлд ажиллах ажилчдын тоо улам бүр нэмэгдэж байна.
Доргионы хүний бие махбодид үйлчлэх үйлчлэлээр нь бүх биед дамжих болон гарт дамжих доргион гэж хоёр ангилдаг. Ажлын байранд үүссэн бүх биед дамжих доргион нь машин механизм, үйлдвэрийн суурь машин, төхөөрөмж, барилгын шал, хийц зэргээс үүссэн ажилтны биед дамжиж буй доргион юм. Зогсоо ба суугаа байрлалд ажиллах ажилтны бие (хөл, нуруу, өгзөг) рүү дамжин нөлөөлдөг ба удаан хугацааны өртөлт ажилтанд нуруу нугаламын яс жийргэвчийн эмгэг өөрчлөлт бий болно. Гарт дамжих доргион нь ажлын механик багаж, төхөөрөмж, хийцээс үүсэж ажилтны гар шуунд дамжиж буй чичиргээ юм.
Эрүүл мэндэд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл
Доргионтой холбоотой үүсдэг эмгэг нь түүний давтамжаас шууд хамааралтай байдаг.
Бүх биед дамжих доргионы нөлөөлөл
- 0,2-0,7 Гц-ийн доргионы улмаас хөдөлгөөний эмгэг үүснэ. (0,3 Гц-д хамгийн их сөрөг нөлөөтэй)
- Тэнцвэрийн эрхтэнд нөлөөлж, тэнцвэр алдагдах
- 10-30 Гц-ийн доргионтой ачааны машин, трактор, хүнд машин механизм жолоодчсон үед эд юмс давхарлан харагдаж, осол гаргах эрсдэлийг нэмэгдүүлэх
- 40 Гц-ээс нам давтамжтай доргион нь яс, холбоосыг гэмтээдэг бөгөөд ялангуяа нурууны доод нугаламд илүү ихээр эмгэг өөрчлөлтийг бий болгодог
- Хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцооны эмгэг үүсгэх
- Цусны даралтанд нөлөөлж, улмаар зүрхний эмгэг бий болгох
- 40-45 Гц-ийн доргионд өртсөн эмэгтэйчүүдэд сарын тэмдэг алдагдах, жирэмсэн эмэгтэйчүүдээс хэвийн бус хөгжилтэй хүүхэд төрөх эрсдэлтэй
- 120 Гц доргионд жирэмсэн эмэгтэй өртсөн тохиолдолд ургийн зүрхний цохилтын тоо олшрох
- Хоолны дуршил алдагдах, уур, уцаартай болох, толгой өвдөх ажлын үр бүтээмжийг бууруулах, алдаа, осол гаргах зэрэг сөрөг үр дагавар бий болдог байна.
Гарт дамжих доргионы нөлөөлөл
- Рейнойгийн хам шинж буюу доргионы шалтгаант цагаан гарын хам шинж. Эхэн үед доргионы нөлөөлөлд өртсөн гарын хуруунууд цайж, улмаар үргэлжилсэн нөлөөллийн үед бүх хуруунуудад тархдаг.
- Мэдрэл, цусны судас бүтцийн өөрчлөлтийн улмаас халууны болон хүрэлцэх мэдрэмж алдагдаж, атгалтын хүч сулардаг
- Цагаан хурууны хам шинжээс гадна гар даарах өвдөх
- Үений үрэвсэл, булчингийн хатингаршил
- Бугуй, тохойны булчин, үений гэмтэл
- Бугуйны үеийн кальцийн дутагдал
- Бугуй, гарын хуруун дээр ясан ургацаг гарах зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг
Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ
Доргионы өртөлтөөс ажилчдыг хамгаалах хяналтын арга хэмжээний дараах төрлүүд байдаг. Үүнд:
- Арилгах: Доргионы эх үүсвэрийн ашиглалтыг зогсоох
- Орлуулах:
- Доргион бага үүсгэдэг машин, тоног төхөөрөмжөөр солих
- Үйдвэрийн болон үйл ажиллагааны өөрчлөлт хийх
- Инженерийн:
- Тоног төхөөрөмжийг доргион бууруулагч материалаар ивүүр хийх, шаланд суурилуулах
- Доргионоос хамгаалах зөөлөвч бүхий дэвсгэр ашиглах
- Доргион үүсгэдэг гар багаж хэрэгсэл ашиглахдаа зөөлөвчтэй бариул ашиглах
- Зохион байгуулалтын:
- Ажилчдын ажлын ээлж дахь доргионы нөлөөлөлд өртөх өртөлтийн нийт хугацаанд хязгаарлалт тогтоох
- Тохиромжтой хувийн хамгаалах хэрэгсэлээр хангах
- Ажлын байран дахь доргионы эх үүсвэр бүхий газруудад болон тоног төхөөрөмжүүдэд анхааруулах тэмдэглэгээ байршуулах
- Ажилчдад доргионы эрүүл мэндэд нөлөөлөх хор хөнөөл, аюулын талаар сургалтыг явуулах
- Хувийн хамгаалах хэрэгсэл:Доргионоос хамгаалах зөөлөвчтэй бээлий, ажлын гутал зэргээр хангах
