Эдийн засгийн суурь үзүүлэлтэд зонхилж нөлөөлдөг ноён доллар “галзуурч” байна. Галзуурч буй шалтгааныг баримттай, товчхон хэлье. Зөвхөн энэ он гарсаар ам.долларын ханш өдөр бүр өслөө. Тогтвортой байсан долоо хоног битгий хэл хоногийн 24 цагт хэлбэлзэж, галзуурлын эхлэлээ тавьсан. Өөрөөр хэлбэл, 2022 оны нэгдүгээр сард 2800-тай байсан ам.доллар гуравдугаар сараас эхлээд 3000-тай болж огцом өссөн. Улмаар эрчимтэй өсөлт хоног бүр нэмэгдсээр өдгөө ам.долларын ханш 3410 төгрөгтэй тэнцлээ. Маргааш энэхүү өсөлт 3500 болох, цаашлаад ирэх сард ам.доллар 4000 төгрөгт хүрэх өсөлтийн прогнез харагдаж байгааг эдийн засагчид хэлж байна. Энэ бол Монголын эдийн засгийн хямрал биш, сүйрэл. Хямрал гэдэг үг үүнд балчирдана. Ам.доллар 4000-д хүрнэ гэдэг бол айл өрхийн амьжиргаа, хэрэглээнд, аж ахуйн нэгжүүдэд огцом цохилт өгнө гэсэн үг. Өнөөдөр 3000 төгрөгөөр авсан талхаа маргааш 5000 төгрөгөөр авна. Өдрийн 50 мянган төгрөгийн түлшээр борлуулалтаа хийдэг байсан компани маргааш 100 мянган төгрөгөөр борлуулалтаа хийнэ. Үүнийг хямрал гэхгүй, үүнийг шууд эдийн засгийн сүйрэл гэнэ.

Эдийн засгийн сүйрэл бодитой ийнхүү бидэнтэй нүүр тулчихаад байхад эрх баригчид, тэр дундаа салбар хариуцаж байгаа сайд юу хийж байна вэ. Юуг хийгээд энэхүү сүйрлийг бидний өмнө аваад ирэв ээ. Мэдээж валютын нөөц, ханшийн тогтвортой байдлыг хангах үүрэгтэй байгууллага нь Монголбанк. Гэвч эдийн засгийн суурь үзүүлэлт болсон ам.долларын галзуурлыг дангаараа төв банк зогсоож чадахгүй. Үүнд Сангийн яам, салбар хариуцсан сайдын бодлого шийдвэр чухал нөлөө үзүүлнэ. Сангийн сайд Б.Жавхлан та энэхүү салбарыг удирдаад хэдэн жил болж байна вэ. Энэ хугацаандаа улсын санг тогтвортой байлгах нь битгий хэл бүр ёроолыг нь шавхаж орхилоо. Өнгөрсөн хугацаанд валютын нөөцийг бүрдүүлэх, ханшийг тогтвортой байлгах тал дээр Монголбанктай хамтарч ямар бодлого гаргаж ажилласан бэ, Сангийн сайд та. Ямар харилцаатай явж ирэв ээ. Уялдаа харилцаатай, хамтарч бодлого гаргаж, бодит ажил хийсэн бол өдгөө ам. доллар ингэж галзуурахгүй байв. Нөгөөтэйгүүр ам.долларын “галзуурал” бүтэн жилийн турш явагдаж байхад Сангийн сайддаа хариуцлага тооцохгүй яагаад өдийг хүрэв. Угтаа эдийн засгийн тааруу үзүүлэлт бүрд Сангийн сайд хариуцлага хүлээх үүрэгтэй. Ажил, ам нь зөрсөн Сангийн сайдын балгаар ам.доллараа алдаад явуулчихлаа. Араас нь босох эдийн засгийн сүйрэл, ачааны хүндийг аж ахуйн нэгжүүд, ард түмэн л нуруун дээрээ үүрнэ. Эдийн засаг, нийгмийн байдал хямралаас сүйрэл рүү шилжчихсэн энэ үед Сангийн сайд Б.Жавхланг үүрэгт ажилд нь “өмхийрүүлсээр” л байх уу, Ерөнхий сайд аа. Цаг үе амаргүй байгаа гэдгийг Ерөнхий сайд үргэлж хэлдэг. Амаргүй байгаа нь үнэн. Амаргүй энэ хүнд үед ажлаа хийж чаддаггүй сайдыг огцруулах хэрэгтэй. Оронд нь амаргүй цаг үед аргыг нь олоод ажиллаж чаддаг сайдыг тавих шаардлагатай байна. Аливаа асуудлыг аргалчихдаг, ядах нь ээ арга эвийг нь олохыг хичээдэг хүн л энэхүү ам.долларын галзуурлыг тогтоож чадна. Амьд хүн аргатай, аргалын гал цогтой гэдэг дээ. Аргалдаг хүн яагаад ч эдийн засгийг сүйрэлд хүргэхгүй шүү.

Эх сурвалж: Өдрийн сонин