Хэдхэн хоногийн дараа болох парламентын ес дэх удаагийн сонгуулиар тодрох 126 гишүүн хэн хэн байх вэ гэдгийг иргэдийн сонголт шийдэх билээ. Түүнчлэн иргэд мэргэн сонголт хийхийн тулд нэр дэвшигчдийн хэн нь хэн бэ гэдэг талаар мэдээлэлтэй байх нь чухал. Тиймээс хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд иргэдийн мэдэх эрхийг хангах үүднээс нэр дэвшигчдийн талаарх мэдээллүүдийг, тэрдундаа өнгөрсөн жилүүдэд "хэн байсан бэ?" гэдгийг нь тодотгосон мэдээллүүдийг нийтлэх нь зохистой юм.
Энэ үүднээс өнөөдөр зарим нэр дэвшигчийг онцолж байна. Бүр тодруулбал, УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшиж буй 6 дүүргийн засаг дарга нарын хэн нь хэн бэ гэдгийг товч мэдээллээр хүргэе.
ОГЦРУУЛСАН Ч, ЭРГЭЭД ИРСЭН Ө.СУМЪЯАБААТАР
Энэ удаагийн УИХ-ын сонгуулийн 9-р тойрог буюу Баянгол дүүрэгт Монголын Ардын намаас нэр дэвшиж буй Ө.Сумъяабаатартай холбоотой өнгөрсөн жилүүдийн мэдээллийг харахад анхаарал татах зүйлс бий.
2020 оны арваннэгдүгээр сард Баянгол дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон Ө.Сумъяабаатарыг 2023 оны гуравдугаар сарын 29-ний өдөр Баянгол дүүргийн ИТХ-аар, найман үндэслэлээр ажлаа хийх чадамжгүй гэж үзээд огцруулах шийдвэр гаргасан байдаг. Гэсэн ч тэр буцаад ажилдаа орсон. Х.Нямбаатар хотын шина даргаар ирснийхээ дараа Баянгол дүүргийн Засаг даргаар Ө.Сумъяабаатар буцаад томилогдсон гэдгийг мэдээлсэн билээ.
Мөн түүнтэй холбоотой мэдээллүүдээс харахад, Ө.Сумъяабаатар нь Боловсролын Зээлийн Сангаас 2008 онд АНУ-ын Брижфортын их сургуульд суралцахаар 32 мянган ам.долларын зээл авсан тухай, уг зээлийг тухайн үеийн БСШУ-ы сайд Ё.Баатарбилэг 2019 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр А/658 тоот тушаалаар чөлөөлсөн талаар нь хэвлэлүүд бичиж байв.
Тэгвэл дүүргийн засаг даргын суудлаас мултрахаа шахаж байсан, их бага гэлтгүй хэл аманд орооцолдож явсан Ө.Сумъяабаатар барьцаа ахиулан, парламент тийш ийнхүү зүтгэж байна.
Түүний намтар мэдээллээс хүргэхэд, улс төр судлаач, нийгмийн ухааны багш мэргэжилтэй. МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын туслах, Ерөнхий сайдын шадар туслах, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын шинжээч, Байгаль орчин, ногоон хөгжил аялал жуулчлалын яамны Төрийн захиргаа удирдлагын газрын дарга, “Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төв” улсын үйлдвэрийн газрын захирал, "Эрдэнэс-Тавантолгой” ХК-ийн Захиргаа удирдлагын газрын захирлаар, Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын зөвлөхөөр тус тус ажилласан.
2012, 2016 онуудад Баянгол дүүргийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгчөөр дараалан сонгогдсон бол 2020 оны НИТХ-ын сонгуульд Баянгол дүүргээс өрсөлдөж, ялалт байгуулан Засаг даргаар томилогдож байв.
ТАТВАРЫН ӨРТЭЙ ГЭГДСЭН Ч НЭР ДЭВШИХ ЭРХЭЭ АВСАН Н.БАТСҮМБЭРЭЛ
Татварын өртэй гэх үндэслэлээр эхний удаад Сонгуулийн Ерөнхий Хорооны босгон дээр бүдрээд авсан
Чингэлтэйн Засаг дарга Н.Батсүмбэрэл өнгөрсөн өдрүүдэд асуудлаа шийдэж, нэр дэвшигчийн хувиар МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэтэй хариуцлага, ёс зүйн гэрээ байгуулчихлаа.
Ийн гэрээ байгуулж, өрсөлдөх эрхээ баталгаажуулсан Н.Батсүмбэрэлтэй холбоотой анхаарал татсан мэдээллүүд цөөнгүй бий.
Тухайлбал, 2023 онд Засаг дарга Н.Батсүмбэрэлийн захирамжаар зохион байгуулсан камержуулалтын тендерүүд зөрчилтэй гэх дүгнэлтийг аудитаас авчээ. Тодруулбал, Нийслэлийн 9 дүүргийн хэмжээнд худалдан авах ажиллагаатай холбоотой 22 зөрчил илэрсний 8 нь Чингэлтэй дүүргийнх байна. Уг нь энэ бол Н.Батсүмбэрэл даргатай хариуцлага тооцох асуудал мөн гэдгийг хэвлэлүүд сануулсаар.
Тэр бол оюутны холбоогоор дамжин намын гишүүн болж, МАН-д харъяалагдах болсон нөхдийн нэг.
2020 оны гуравдугаар сард Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргаар томилогдож байв. Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Амарсайхан 2020 оны хоёрдугаар сарын 21-ний өдрийн Б/34 тоот захирамжаараа Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга Ж.Эрдэнэбатыг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлж, оронд нь Нийслэлийн ИТХ-ын төлөөлөгч Н.Батсүмбэрэлийг томилсон байдаг.
Тодотгоход, ХНХ-ын сайд асан Т.Аюурсайханы хамаарал бүхий хүмүүсийг шалгах сураг чимээ дуулдахад,тэргүүн эгнээнд Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга Н.Батсүмбэрэлийн нэр хэвлэлд гарч байв. Түүнийг Оюутны холбоонд байхаасаа Т.Аюурсайхантай хамтран ажиллаж, улс төрийн дэмжлэг авч ирсэн гэх мэдээллүүд гарч байсныг сануулъя.
Түүний ажлын замналыг харвал, Нийслэлийн МАН-ын хороонд улс төрийн ажилтан, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тамгын газарт референт, НАМОХ-ны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, МҮХАҮТ-д хэлтсийн дарга, МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын зөвлөх, Чингэлтэй дүүргийн засаг даргын орлогч, МАН-ын улс төрийн бодлогын ахлах ажилтан, Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгч, Монгол наадам цогцолбор ОНӨТҮГ-ын дарга,Чингэлтэй дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгч тэргүүлэгч, МАН-ын Бага хурлын гишүүн, НАМЗХ-ны Удирдах зөвлөлийн гишүүн, Монголын Залуу багш нарын холбооны дэд ерөнхийлөгч зэрэг байна.
ТӨСВИЙН МӨНГӨНД ГАМГҮЙ ХАНДДАГ Х.БОЛОРМАА
НИТХ дахь АН-ын бүлгийн гишүүн, төлөөлөгч, СБД-ийн Засаг дарга Х.Болормаа УИХ-ын сонгуулийн 10-р тойрогт нэр дэвшиж буй. Х.Болормаа нь дүүргийн засаг даргаар өдийг хүртэл ажиллахдаа бас л анхаарал татсан асуудлуудад холбогдож л байсан.
2018 онд Сүхбаатар дүүргийн Засаг дарга Х.Болормааг дүүргийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал дахь МАН-ын бүлгийн гишүүд огцруулахаар гарын үсэг зурж яаралтай хуралдаан зарлах шаардлагыг хүргүүлж байв. МАН-ын бүлгийн гишүүд Засаг дарга Х.Болормааг удаа дараа хууль тогтоомж зөрчиж, албан тушаалын эрх мэдлээ хэтрүүлж, хувийн ашиг сонирхлын зөрчил гаргасан гэж үзэж байгаа учраас шаардлага тавьж байгаа хэмээн мэдэгдэж байлаа.
Тухайн үед, Х.Болормаа нь дүүргийн Засаг даргаар ажиллаад 2 жил болоход хангалтгүй ажилласан, дүүргийн хөгжлийн төлөө дорвитой ажил хийгээгүй атлаа дүүргийн газар, хэлтсийн дарга нар, төрийн албан хаагчид, төрийн үйлчилгээний албан хаагчдыг үндэслэлгүйгээр ажлаас халж дур зоргоороо аашлан хамаатан саднуудаа ажилд авч, хувийн ашиг сонирхол гаргадаг, ажилтнуудын ажлын үр дүнгийн шагналыг бууруулах, олгохгүй байх зэрэг захиргааны хууль бус шийдвэрүүдийг удаа дараа гаргасан гэж Иргэдийн төлөөлөгчид дүгнэснийг хэвлэлүүд мэдээлж байв.
Засаг дарга Х.Болормаатай холбоотой сүүлийн мэдээллүүдээс хүргэхэд, Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулийн 15.1.5-д заасан төсвийн болон байгууллагын хөрөнгөөр бэлэг дурсгалын зүйл худалдан авах тухай зүйл заалтыг зөрчсөн үйлдлүүд гаргасан гэгдэж байна.
Тодруулбал, Сүхбаатар дүүргийн засаг дарга Х.Болормаа 1,360,400,000 төгрөгийн бэлэгний тендер зарлаж шалгаруулжээ. Дүүргийн 1-20 дугаар хорооны цагаан сарын хүндэтгэлийн арга хэмжээ зохион байгуулахаар тендер зарласан бөгөөд 17,900 ширхэг дээд гурил, цагаан будаа, суурь еэвэн авахаар тусгасан нь Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулийн 15.1.5-д заасан төсвийн болон байгууллагын хөрөнгөөр бэлэг дурсгалын зүйл худалдан авах тухай зүйл заалтыг зөрчсөнийг хэвлэлүүд хөндсөн юм.
За мөн Сүхбаатар дүүрэгт өрнөж буй “Өнгө нэмье” цэцэгжүүлэлтийн аяны хүрээнд Хилэн цэцэг 100 сая төгрөг, Башир цэцэг 100 сая төгрөг, Хун цэцгийг 70 сая төгрөгөөр худалдан авах тендер зарласан нь шүүмж дагуулсан.
Төрийн мөнгө гэж байдаггүй. Түмний татварын мөнгөөр төсөв бүрддэг болохоор энэ мэтээр дур зоргоороо зарцуулж буй хандлага нь яах аргагүй анхаарал татаж буй юм.
Х.Болормаа нь 2012-2016 онд дүүргийн Засаг даргын Санхүү, эдийн засгийн асуудал хариуцсан орлогчоор ажиллаж байсан бөгөөд 2016 онд ИТХ-ын сонгуулийн 12 дугаар хороонд АН-аас нэр дэвшиж сонгогдон, дүүргийн засаг дарга болсон.
2020 оны НИТХ-ын ээлжит сонгуульд Сүхбаатар дүүрэгт ялалт байгуулсан Ардчилсан нам Сүхбаатар дүүргийн Засаг даргаар Х.Болормааг улираан томилсон юм.
ТОМ ДҮҮРЭГТ ТОЙМТОЙ АЖЛУУД ХИЙСЭН Н.АЛТАНШАГАЙ
УИХ-ын сонгуулийн 11 дүгээр тойрогт НИТХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүн, төлөөлөгч, СХД-ийн Засаг дарга Н.Алтаншагай нэр дэвших эрхээ аваад буй.
Засаг дарга Н.Алтаншагайтай холбоотой таагүй мэдээлэл өнгөрсөн хугацаанд бараг л гарч байгаагүй гэхэд хэтрүүлсэн болохгүй. Ер нь бол мерит зарчимаар дээшилсэн гэх тодотгол түүнийг дагадаг. Сонгинохайрхан бол хүн ам ихтэй, шийдэх асуудал арвинтай дүүрэг, хэзээний.
Түүнчлэн Н.Алтаншагай 2020 онд Засаг даргын ажлаа хүлээн авахдаа, Монгол Улсын хүн амын 10 хувь нь амьдран суудаг том дүүрэг, томоохон Засаг захиргааны нэгжийг удирдах өндөр хариуцлагатай ажилд хууль журмыг баримтлан, дүүргийнхээ болон иргэдийнхээ өмнө тулгамдсан асуудлуудыг хурдтай, эрчтэй шийдвэрлэн ажиллахаа илэрхийлж байсан.
Сонгинохайрхан дүүрэгт 2020-2024 онд хийгдсэн онцлох ажлуудыг харахад, Н.Алтаншагай нь ам, ажлын зөрүүгүй нэгэн болох нь харагдаж байна.
УЛС ТӨР ДЭХ УВС ФРАКЦЫН ТӨЛӨӨЛӨЛ Ж.АЛДАРЖАВХЛАН
УИХ-ын сонгуулийн 12 дугаар тойрогт НИТХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүн, төлөөлөгч, ХУД-ийн Засаг дарга Ж.Алдаржавхлан нэр дэвшиж байна.
Улс төр дэр Увс фракцын төлөөлөл болох түүний талаар, цүнх барьсан туслахаас тамга атгасан Засаг ноён болтлоо Н.Баяртсайханыг хөтөлж, хормойдсон гэх мэдээлэл давамгайлдаг. Харин тэрбээр өөрийнхөө төдийгөөс өдийг хүртэлх замналыг мерит зарчимаар явж ирсэн гэж тодотгодог.
Ж.Алдаржавхлан жил гаруйн өмнө хороодын хэсгийн ахлагч нарын уулзалтаар байр сууриа илэрхийлэхдээ, "ЯАГААД!!! Нүүрснийхэн, төмөр замынхан, хөгжлийн банкныхан зэрэг хязгааргүй шуналд автсан эрх мэдэлтэй хүмүүсийн муу нэр, хар сүүдрийг 600,0 - 800,0 мянган төгрөгийн цалин авдаг ЖИРИЙН ТӨРИЙН АЛБАН ХААГЧ ТА үүрч, чичлүүлж явах ёстой вэ?
Үүнийг зөвхөн цаг хугацаа, ХУЛГАЙ, ЛУЙВАРТАЙ тэмцэж байгаа ЗАСГИЙН ГАЗРЫН БОДЛОГЫН ҮР ДҮН л илааршуулна" хэмээж байсан.
Гэхдээ түүний үг, үйлдэл үнэхээр хийгүй нэгэн үү гэдэгт бүрэн дүүрэн итгэхэд бэрх мэдээллүүд гардаг л даа. Олон тэрбумын тендерүүд, газрын асуудлууд гээд халуун сэдвүүд бий.
Түүний ажилласан байдлыг хүргэхэд:
2001-2006 он - УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны зохион байгуулагч, референт
2006-2008 он - Сангийн яаманд зөвлөх
2008-2012 он - “Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци”-ийн гүйцэтгэх захирал
2013 оны 1-р сараас - Хан-Уул дүүргийн МАН-ын хорооны дарга
2016 оны 11-р сараас - Хан-Уул дүүргийн Засаг даргаар ажилласан.
САЛААВЧ ГАРГАДАГ Н.БАЯРМӨНХ
УИХ-ын сонгуулийн 8 дугаар тойрогт НИТХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүн, төлөөлөгч, БЗД-ийн Засаг дарга Н.Баярмөнх нэр дэвшиж буй.
Түүний хувьд таагүй мэдээлэлд үе үе нэр холбогддог. Зодоон нүдээний асуудлаар цагдаад шалгагдаж байсан гэх дуулианд нэр холбогдож явсан Н.Баярмөнх өнгөрсөн онд НИТХ-ын үеэр М.Тулгат гишүүн рүү салаавч гаргаж, өөрөө өөрийгөө ээлжит асуудалд оруулж байв.
2020 онд Баянзүрх дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон тэрбээр өмнө нь мөн Баянзүрх дүүргийнхээ Засаг даргын орлогчоор ажиллаж байсан замналтай.
Ажилласан байдлыг нь тодорхой авч үзвэл:
1992 онд Дархан хотын Цагдаагийн хэлтэст эргүүлийн цагдаагаар ажиллаж байсан. 2008 оноос МАН-ын Бага хурлын гишүүн болсноор орон нутгийн сонгуульд өрсөлдөн, БЗД-ийн ИТХ-ын төлөөлөгч болж байжээ. Улмаар 2012 онд тус дүүргийн ИТХ-ын төлөөлөгчөөр, 2016 онд дүүргээсээ НИТХ-ын төлөөлөгчөөр тус, тус сонгогдон ажилласан байдаг.
Дашрамд сануулахад, ковидын тархалтын үед түүнтэй холбоотой мэдээллүүд цөөнгүй цацагдаж байв. Тухайлбал, жүжигчин Б.Цэцэг “Баянзүрх дүүрэгт ковид эрчимтэй тархаж байхад шинэ Засаг дарга нь өрөөндөө бүтэн засвар хийж тансаглаж байна гэхээр бөөлжис хүрч байна. Төсвийн мөнгө уйлах биш дээ” гэж сошиалд бичиж байв. Харин Н.Баярмөнх хариуд нь "БЗД-ийн хэмжээнд нөхцөл байдал амаргүй байна. Яг үнэндээ энэ мессежийг яааруу сандруухан бичлээ.
Хэрэв та намайг хувь хүний хувьд мэддэг бол энэ хаяг руу ( уучлаарай тэр хүнд тийм зав, тийм засвар хийлгэх боломж ч алга байгааг дамжуулаад өгөөрэй) Би тийм новшийн юм хийхгүй. Миний өрөөнд ирж үзэж болно. Энийг бичсэн хүнд нь ойлгуулах юм сан” хэмээн өөрийгөө хурдхан өмөөрөөд авсан удаатай. Ер нь бол ямар ч асуудал дээр өөртөө хир халдаахгүй аваад гарчих гэж зүтгэдэг нэгэн гэдгээ өнгөрсөн хугацаанд харуулаад амжсан нэгэн.
Tumen.mn
