Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох, Алаг-Эрдэнэ, Арбулаг, Түнэл зэрэг сумдын газар нутагт 300 орчим лиценз олгогдсон байна. Яг ордын дэргэд 823 га талбайд ашиглалтын зургаан лиценз олгогдсоны 83.3 хувийг УИХ-ын гишүүн Батж.Батбаярын хүү Б.Батхишигийн “Талст маргад” компани эзэмшдэг аж.  

Түүнийг ийм их хэмжээний лицензтэй болоход тусласан гол хүн нь Лу.Болд. Хамгийн сүүлд буюу 2008 оны тавдугаар сарын 29-нд АМГТХЭГ-ын Геологи уул уурхайн кадастрын газрын дарга Т.Бат-Оргил дур мэдэн сонгон шалгаруулалт хийлгүй, аймгийн Засаг даргаас ч санал авалгүй фосфоритын ордын 2527 га талбай бүхий газарт ашиглалтын гурван лиценз олгожээ. Харин дээрх талбайг УИХ-ын 27 тоот тогтоолоор стратегийн ач холбогдол бүхий газрын жагсаалтад бүртгэн, “Улсын төсвийн хөрөнгөөр хайгуул хийж, нөөцийг тогтоосон талбайд ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг сонгон шалгаруулах журмаар олгоно” хэмээн заасан байна. 

Гэтэл АМГТХЭГ-ын нэр бүхий албан тушаалтнууд лиценз олгосон талаарх мэдээллээ Геологи уул уурхайн санд бүртгүүлэлгүй нуун дарагдуулж, Ашигт малтмалын тухай хуулийн тав, 19 дүгээр зүйлийн зарим заалтыг ноцтой зөрчжээ. Уг хууль бус тусгай зөвшөөрөлд тухайн үед АМГТХЭГ-ын дарга асан, одоогийн  Гадаад харилцааны сайд Лу.Болд гарын үсэг зурж, УИХ-ын Л.Гүндалайн төрсөн дүү Тамгын газрын дарга Л.Дэлгэрдалай баталгаажуулсан байна.

Олон жилийн турш хэрүүлийн алим болон хувирсан энэхүү лицензний маргааныг саяхан шүүхээр хэлэлцэж, Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын хяналтын шатны хуралдаанаар Хөвсгөл аймгийн Бүрэнхааны стратегийн ордод ашиглалтын хоёр, хайгуулын зургаан лицензийг хууль бусаар эзэмшсэн “Талстмаргад” компанийн бүх лицензийг цуцлах шийдвэр гаргасан. Өөрөөр хэлбэл шүүх Лу.Болд Батж.Батбаярын хүүд хууль зөрчин лиценз олгосныг тогтоосон гэсэн үг.

БХЯ-ны сайд байхдаа Лу.Болд сайдын хүчээр Хөвсгөлд асар их хэмжээний лиценз авсан ч иргэний хөдөлгөөнүүдийн эсэргүүцэлтэй тулгарсан Батж.Батбаярын хүүхдүүд бас л гандан буурсангүй. Өнөөх л Лу.Болд гэдэг хүний ивээлд бас л орж, төрийн хөрөнгө мөнгөнөөс хувь хүртэж байсан байх юм. Түүний ивээлээр Батж.Батбаяр гишүүний хүүхдүүд  барилгын компани байгуулж, БХЯ, ГХЯ-ны барилгын тендерүүдээс их хэмжээний хөрөнгө мөнгө босгодог шинэ бизнестэй болоод байна. “Молекул” хочит Батж Батбаярын хүү Б.Баттулга нь одоогоос хэдэн жилийн өмнө “Спейшл майнз” нэртэй компанийнхаа нэр дээр Байгаль орчин аялал жуулчлалын яамнаас зарласан тендерт оролцож, 1,9 тэрбумын үнэтэй үүл тандан судлах машин нийлүүлэхээр шалгарсан юм гэнэлээ. Гэвч түүний нийлүүлсэн дөрвөн машин дөрвүүлээ ашиглах ямар ч боломжгүй эд байсан бөгөөд тэрээр улсад учруулсан хохирлоо төлж барагдуулалгүй тэр чигээрээ алга болсон. 

БХЯ-ны сайд асан Лу.Болдын үед тус яамныхан алба хаагчдадаа Цэргийн музейн хашаанд 230 айлын, арван давхар гурван орон сууц бариулахаар болжээ. Тэр тендерт нь УИХ-ын гишүүн асан “молекул” Б.Батбаярын хүүгийн “Спейшл” корпорац шалгарчээ. Гэвч Сангийн яамныхан 1,9 тэрбумын тендер хувьдаа завшсан “Спейшл майнз” гэдэг компанийн эзэдтэй дахин гэрээ байгуулахаас татгалзсан учир Батж Батбаярын хүү компанийнхаа нэрийг сольж, барилгын Мөнх Монголын Тэнгэр гэдэг сүржин нэртэй, даржин компани байгуулсан байх юм. Хөх Монголын тэнгэр буюу ХөМоТэ гэх компанийнхан 2011 оны есдүгээр сард  БХЯ-наас  нийт 10.3 тэрбум төгрөгийг нэг мөсөн авсан байх юм.  Захиалагч байгууллагууд гүйцэтгэгч нартаа барилгын гүйцэтгэлээр мөнгийг нь өгдөг. Гэтэл БХЯ-ныхан суурийг нь ч ухуулалгүй сайдынхаа саналаар бүх мөнгийг нэг дор өгчээ. Гэрээ ёсоор 230 айлын орон сууцыг 2012 оны дөрөвдүгээр, 70 айлын орон сууцыг мөн оны хоёрдугаар улиралд ашиглалтад оруулах байв. Гэвч санхүүжилтээ 100 хувь авсан хэрнээ өнөөх 300 айлын орон сууц одоо хэр ашиглалтанд ороогүй байна.  
 

Гадаад харилцааны яамны Ёслол хүндэтгэлийн өргөөний барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, барилгын талбай чөлөөлөх тендерийг 2013 оны дөрөвдүгээр сард зарласан болж,  Батж.Батбаярын хүүхдүүд Гадаад харилцааны сайд болсон хуурай ахаасаа шинэ бэлэг хүлээж авах нь тэр. Мэдээж үүнийг уншаад Гадаад харилцааны яамныхан баахан хэл ам хийж, сайд тендерт гарын үсэг зурдаггүй юм хэмээн ном дүрэм ярих нь лавтай. 

Гэвч сайд тендерт нөлөөлдөг гэдгийг Батж.Батбаярын хүүхдүүд өөрсдөө нотлоод байна. Лу.Болдыг Батлан хамгаалах яам ны сайдаар ажиллаж байхад 300 айлын орон сууц барих тендерт ялж, 10 гаруй тэрбум төгрөг авчихаад одоо хүртэл ашиглалтанд оруулж чадахгүй байгаа энэ компани Лу.Болдыг Гадаад харилцааны сайд болонгуут тус яамнаас зарласан Еслол хүндэтгэлийн өргөө барих ажлыг бас л авчээ. Батж.Батбаярын хүүхдүүд өмнөх барилгын ажлаа дуусгаагүй байгааг БХЯ-ны экс сайд мэдсэн мөртлөө мэдээгүй царайлаад л өнгөрсөн байх юм. Энэхүү ёслол хүндэтгэлийн өргөөний шинэчлэлийн ажлыг 2013 оны улсын төсөвт суулгаж өгсөн бөгөөд нийт төсөвт өртөг нь дөрвөн тэрбум 460 сая төгрөг. Харин энэ 2013 онд 1 тэрбум 600 сая төгрөгийг нь өгөхөөр Төсвийн тухай хуулинд суулгаж өгсөн байна.

УИХ-ын гишүүнээр удаа дараа томилдогдож, хаа явсан газраа байнга мөнгө төгрөгтэй холбоотой асуудалд нэр хутгалдаж байдаг “Молекул” хочит Батбаярын арга  заль, самбаа сүйхээг гүйцэх хүн байдаггүй юм байх. Чингэлтэй дүүрэгт залуу гэр бүлд зориулсан байр барьж өгнө хэмээн иргэдэд амлаж, 12 давхар байшин барьчихаад уг байрнуудаа БХЯ-нд өндөр үнээр шахаж чадсан энэ эр дараа нь Баянхонгорт нэр дэвшсэн. 

Гэвч Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын төвөөс 30 километрын зайд байх “Цагаан цахир” хэмээх газарт хувиараа алт олборлодог 54 нөхөрлөлийн холбоо  ажиллаж байсан газрыг том хүү Б.Баттулгынхаа нэр дээр шилжүүлж аваад бас л тус тойргоос зугатаасан гэнэ. “ Цагаан цахир” хэмээх энэ газрын алт олборлох зөвшөөрлийг 2009 онд тус аймгаас нэр дэвшиж сонгуульд ялсан УИХ-ын гишүүн Батж Батбаяр  өөрийн хүү Б.Баттулгад авч өгчээ. Энэ лиценз олголтын асуудалд бас л Лу.Болд сайд тусласан гэдэг яриа чих дэлсэж байна. Батж.Батбаярын хүү нийт 1052 га газрыг эзэмшдэг бөгөөд тойруулан хашаа барьж, тэнд ажиллаж байсан иргэдийг хөөж явуулжээ. 

Энэ талаар нутгийн иргэд Батж.Батбаяртай очиж уулзаж, санал гомдол гаргасан юм байх. Тухайн үед эрхэм гишүүн  “Та нарын газрыг буцааж олгох болно. Би хүүтэйгээ энэ талаар ярилцана” гэж хэлж байсан ч дараахан нь  “Энэ талаар дахин ярих боломжгүй наад асуудалд чинь би тусалж чадахгүй” гэж мэдэгдээд л алга болжээ. Баянхонгорт нэр дэвшиж, том алтны ордтой болсон Батж.Батбаяр өнөөдөр Шинэчлэлийн Засгийн газрын буяныг хамгийн түрүүнд хүртжээ. 

Тэрбээр Гадаад харилцааны сайд Лу.Болдтой бас л тохироо хийж, Гадаад харилцааны яамны Тусгай үүргийн элчин сайдаар томилогджээ. Түүний дагавар охин  ГХЯ-нд ажиллаж байхдаа төрийн нууц задруулсан хэрэгт холбогдож дуулиан дэгдээж байсан юм. Гэвч тэрбээр охиноо хуулийн байгуулагынхны гараас цэвэрхэн салгаж, хэл ам багатай юм гээд Бээжин дэх Монгол Улсын Элчин сайдын яам руу явуулсан аж. 

УИХ-ын эрхэм гишүүн Молекул хочит Батж.Батбаярын хоёр дахь эхнэр нь Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газарт ахлах референт ажилтай Н.Буяндэлгэр гэгч эмэгтэй байдаг. Энэхүү Буяндэлгэрийн охин  Гадаад харилцааны яамны ажилтан Б.Болор гэгч бүсгүй улсын нууц задруулсан хэргээр байцаагдаж, багагүй дуулиан дэгдээж байсан цаг саяхан. БНХАУ-д олон жил элчин сайдаар сууж байсан Цахилгааны хүү Жаргалсайхантай хамт тун эвгүй асуудалд холбогдож байсан охиноо ямар ч асуудалгүйгээр Бээжин дэхь Элчин сайдын яам руу ажилд оруулсан хэрэг. Ийнхүү Батж.Батбаярынх гэдэг айл Лу.Болд гэдэг хүнийг даган бизнесээ өргөжүүлж, бас албан тушаал ахиж, амьдрал ахуйгаа цэгцэлсээр...

Үүнээс үүдэн Лу.Болд гэдэг үнэхээр ийм өгөөмөр хүн үү, эсвэл Батж.Батбаяртай түрийвч нэгтэй, бизнесийн хамтрагч уу гэдэг асуудал дахиад л гарч ирж байна. Гэтэл энэ маргаан дуусаагүй байтал Батж.Батбаярын дөрвөн хүү 5 тэрбум төгрөгийг хувийнхаа комппани руу шилжүүлж авсан шинэ хэрэг бас л дуулиан тариад байна. хамгийн сонирхолтой нь өмнө нь АТГ-т олон асуудлаар шалгагдах байсан Батж.Батбаяр болон түүний хүүхдүүд хамаг хөрөнгөө алдаж, дээрээс нь таван тэрбум төгрөгийн асудалд нэр холбогдоод байгаа  хохирогчийн гомдпыг хүлээж авахгүй гэдийсээр байна. Ямартай ч Монголын тэргүүн баячуудын тоонд хүүхдүүдтэйгээ хамт багтдаг энэ гэр бүлийнхэн хууль хяналтынханг ч бас гартаа атгаж байдаг бололтой.

Эх сурвалж: Shudarga.mn