Хүүхдийн түлэгдэлт гэх нийгмийн эмгэг асуудал нэгэнт бий болжээ. Зөвхөн Улаанбаатарт гэхэд өдөрт гурав, жилд 1000 гаруй хүүхэд түлэгдэж эмнэлгийн тусламж авч байсан нь өнгөрсөн оны үзүүлэлт. Он гараад эхний хагас жилийн байдлаар түлэгдэлтээс болж эрүүл мэндээрээ хохирсон хүүхдийн тоо 17 хувиар нэмэгдээд байна. Орон нутагт ч үүнээс дутахааргүй тоо гарах нь маргаангүй. “Хэргийн эзэн” нь та бидний байнгын хэрэглээ бол­сон цахилгаан хэрэг­сэл, тэр дундаа халуун то­гоо гэдгийг мэргэжлийн хүмүүс онцлон анхаа­руулсаар байна.

Түлэгдэлтээс хүүхдүүд бие махбодиороо шаналаад зогсохгүй эмчилгээний хугацаа, зардал хоёроороо бүхэл бүтэн нэг гэр бүлд ядуурал авчирдаг нь энэ гэмтлийн аюултай үр нөлөө.

Энэ удаад Монгол Улсын ирээдүй болох бяцхан иргэдийн түлэг­дэлтийн эх үүсвэр болсон цахилгаан тогооны хэрэг­лээний хяналт, стандарт байдаг эсэх, ахуйн нөхцөлд түлэгдэлтээс хамгаалж ямар арга хэмжээ авч болох талаар сурвалжиллаа.

ЦАХИЛГААН ТОГООНЫ ЭРҮҮЛ АХУЙ, ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СТАНДАРТГҮЙ

Хүүхдүүдийг аюулд өртүүлээд байгаа цахилгаан тогоог газраар байрлуулах шалтгаанаа эцэг, эхчүүд залгуурынх нь урт богинотой холбож тайлбарлан хариуцлагыг өөрсдөөс зайлуулах нь байна. Ер нь энэ халуун тогоо гэгч хүүхдүүдэд аюул учруулаад зогсохгүй эрүүл ахуйн хувьд ч өдөр тутмын хоол, ундны хэрэглээнд нийцдэг эсэх нь эргэлзээтэй. Хоол, цайтай хонуулахад шар туяа тогтож, хэрэглээний хугацаа уртсах тусам ёроол нь нимгэрч зэв гардаг гээд иргэдийн дунд гомдлын мөр олон. Цахилгаан тогооны эрүүл ахуй, хэрэглээнд ямар хяналт байдаг талаар тодруулахаар Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрыг зорив.

Архи, тамхи, чихрийн шижин гээд халдварт бус өвчний гаралтыг бууруулах амьдралын зөв хэвшлийн талаар манай улс байнга асуудал тавьж ирсэн. Гэвч эдгээртэй эн тэнцэхүйц бас нэгэн халдварт бус өвчлөл нийгэмд хүчээ авсаар байгааг анхаарч хяналт тавьдаг болов уу гэвэл үгүй аж. Хэдэн жилийн өмнө Хятадын чанаргүй цахилгаан то­гооны хэрэглээ өндрөө авч аюулын ха­ранга дэлдсэнээр мэр­гэжлийн хяналтынхан хөдөлж”байсан гэнэ. Тэр үеэс нийтийн хоолны салбарт халуун тогоог хоригложээ. Харин одоо бол цахилгаан тогооны аюул багассан, хэрэглэдэг айлууд цөөрсөн гэсэн мэдээллээр мэргэжлийн хяналтынхан угтав. Уг нь нийслэл хотын 70 хувь нь гэр хороолол. Гэр хороололд цахилгаан тогоотой айл өрхийг тоолсноос байхгүйг нь бүртгэвэл хялбар. Тийм ч учраас гэр хороололд түлэгдэж байгаа хүүхдийн тоо жил ирэх тусам нэмэгдэж байгааг албаны­­хан битгий хэл ам болгонтой нь ярьж, халаглаж байна. Тэгсэн ч мэргэжлийн хяналтын байгууллагад халуун тогооны хэрэг­лээг нийтийн хоолны үйлчилгээнд л хянахаас айл өрхүүд рүү “өнгийх” эрх зүйн орчин, стан­дарт, хүчин чадал байхгүй болохыг ярьж байв. Тэгээд ч эцэг, эхчүүдийн анхааралгүйнх, өөрсдийнх нь сонгосон хэрэглээ учраас асуудал яривал эрүүл мэндийн байгууллагын үүрэг гэсэн байр суурьтай байлаа.

Б.Сувд: ТҮЛЭГДЭЛТИЙГ ЭНГИЙНЭЭР ХҮЛЭЭЖ АВДАГ БОЛВОЛ НИЙГМИЙН АСУУДАЛ БОЛСНЫ ДОХИО

Тэгэхээр цахилгаан тогоог ахуйн нөхцөлд зөв аюулгүй хэрэглэх стандарт, хяналт гэж албажсан зүйл байхгүй нь тодорхой болж таарав. Нэгэнт л нийгмийн асуудал болж буйгаас аюулгүй хэрэглэх стандарт бий болгож хяналт тавихад яагаад болохгүй гэж. Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэн энэ чиглэлд хамгийн сүүлд 2011 онд томоохон судалгаа хийжээ. Судалгааны явцад хэрэгжүүлж болох санал, санаачилгыг гаргаж чадсан ч сан­хүүжилтийн асуудлаар ажил хэрэг болоогүй тухай хүрээлэнгийн мэргэжил­тэн Б.Сувдтай уулзах үеэр ярьж байв. Түүнтэй хүүхдийн түлэгдэлтийг бууруулж болох арга зам, амьдралын зөв хэвшил, халуун тогооны аюулгүй хэрэглээний талаар ийн ярилцав.

–Түлэгдэлтийн талаарх томоохон судалгааг дөрвөн жилийн өмнө та гардаж хийжээ. Тухайн үеийн тоо баримт одоо өссөнөөс биш буураагүй байна?

-Хүүхэд хүрээлэн байгаа орчноо сайхан, муухай гэж хэзээ ч хардаггүй. Аав, ээж нь нүдэнд үзэгдээд бүх зүйл аюулгүй гэж боддог. Судалгааны явцад ажиглагдаж байсан зүйл гэвэл эцэг, эхчүүдийн буруу сэтгэлгээ. Танай хүүхэд түлэгдсэн үү гэхээр “Түй түй нэг л удаа түлэгдсэн” гэж ярьдаг. Бид муу юм бодож болохгүй гэсэн үг хэдий  ч амьдралын хэрэгцээгээр түлэгдэх орчин бий болгоод байгаагаа ойлгох хэрэгтэй. Бас хүүхдээ түлэгдэх үед эмч дээр биш лам дээр очдог. Бид хэддүгээр зуунд амьдарч байгаа билээ дээ. Хүмүүс гэр бүл зохиохоороо үр хүүхдэдээ аюулгүй орчин бий болгоно гэж бодохоос өмнө байшин, автомашинтай болох ёстой гэж боддог. Нэгэнт дөрвөн жилийн өмнөх тоо, судалгаа хэвээр, гэмтлийн тохиолдол нэ­мэгд­сэн дүнтэй байгаа бол нийгмийн асуудал болжээ гэсэн үг. Хүүхэд түлэгдэлтээс болж удаан хугацаанд зовж шаналж байгааг энгийн зүйл мэтээр ойлгож, ярьж эхэл­вэл асуудал болсны дохио. Анхаарч, маш их ажиллахыг шаардаж байна гэсэн үг.

–Одоо хамгийн гол нь хүүхдүүдээ хэрхэн хамгаалж, ахуйн орчинд юуг хэвшүүлэх вэ гэдэг нь чухал. Арга замыг юу гэж үзэж байна? 

-Цахилгаан тогооны залгуур богинохон учраас айлууд газраар тавьж хэрэглэдэг. Манайх үйлдвэрлэгч биш учраас урт залгууртай болгож оруулж ирэх, эсвэл зах зээлээс өөр аюулгүй хэрэглээг сонгох шийдэл байж болно. Түүнээс гадна манай улсад цахилгаан утасны стандарт айлын гадна очоод зогсчихдог. Айл руу орох нь тэдний асуудал болдог. Тэгвэл яагаад монгол гэр дотор цахилгаан утасны стандарт байж болохгүй гэж. Гэрийн доторх монтажны утас, зөв хэрэглээ байж болох зургийг цахилгааны инженерээр хийлгэж байлаа. Одоо ч надад бий. Түүнийг ажил хэрэг болгох боломж бий. Онцгой байдлын галын байцаагч нар дүүргүүдээр сар бүр галын аюулгүй байдлын урьдчилан сэргийлэх үзлэг хийдэг. Гэрийн доторх стандартыг тэднээр дамжуулж айлуудад тараах, зөвлөгөө тусламж өгөх бүрэн боломжтой. Ямар ч мөнгөгүйгээр хийж болох ажил юм.

–Цахилгаан тогоог хүүхдийн гар, хөл хүрэ­хээргүй газарт хөдөлгөөнгүй байрлуулж болох юм гэсэн саналыг олон хүн ярьж байна?

-Ер нь олон цахилгаан хэрэгсэлтэй байх тусам хүүхэд түлэгдэх эрсдэл өндөр болох нь судалгааны явцад ажиглагдсан. Тиймээс зөв газар байршуулах асуудал яах аргагүй бий болж байгаа юм. Хэрэв надад санхүүжилт байсан бол оюутнуудын дунд уралдаан зарламаар байсан. Бид компьютерийн ширээг хийж болоод байна. Тэрэн шиг халуун тогоог хэрэглэхдээ татаж гаргаад буцаагаад хийчихдэг суурь бүтээж болно. Би модон эдлэлийн худалдаачидтай уулзаж байхад энэ саналыг бүрэн дэмжиж байсан. Тэд ч гэсэн ямар ч асуудалгүй тогооны хамгаалалттай суурь хийгээд зарж болно гэсэн гэв.

Бид хүүхдүүдээ түлэгдэлтээс хамгаалах боломж энэ мэтээр олон байна. Басхүү эцэг, эхчүүдэд анхааруулга, сэрэмжлүүлэг өгч энэ төрлийн гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх ажиллагаа ч шаардлагатай байгаа. Үүнд иргэд, айл өрхүүдтэй тулж ажилладаг хороо, өрхийн эмнэлгүүдийн оролцоо чухал гэдгийг холбогдох мэргэжилтнүүд хэлсээр байгаа юм.

Түрүүч нь http://www.polit.mn/content/70276.htm, http://www.polit.mn/content/70431.htm

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин