Санхүү эдийн засаг, томоохон бүтээн байгуулалтыг санхүүжүүлэх, дэмжих зорилгоор улс орнуудын Засгийн газар бонд гаргадаг. Энэ жишгээр Монгол Улсын Засгийн газар “Чингис” болон “Самурай” бонд гаргасан гэгдээд байгаа. Тэгвэл өнөөдөр энэ их мөнгө хэдхэн улстөрч, бизнесмен нэртэй хулгайч, луйварчдын халаасанд хэдэн арван тэрбумаараа орчихсон нь ил болж эхэлж байна. УИХ, Засгийн газрын хэн гэдэг хулгайч, авилгачийн халаасанд хэдэн тэрбум төгрөг орсныг эрх баригчид үхэн хатан нууцалж, хамгаалан авч үлдэх арга мэхээ хэрэглэж эхлээд байгаа ч нийгэмд үнэн бодитой, шударга мэдээлэл түгээх үүрэгтэй биднээс яаж ч нууцалж, хуйвалдаж чадахгүй. Ингэж хэлэх бүрэн үндэстэй, баримт нотолгоотой учир бид дуугарч байна. УИХ-ын гишүүн Л. Энх-Амгалангаар ахлуулсан ажлын хэсгийнхэн “Чингис”, Самурай” бондын зарцуулалтын тайланд шалгалт хийж эцэслэжээ.
Монголын ард түмнийг 2.1 тэрбум ам. долларын өрөнд оруулсан “Чингис”, “Самурай” бондоор үнэн хэрэгтээ Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын үед сайд байсан нөхөр, бас нэг жижигхэн этгээд нар гараа угаах шиг л болж. Эрх баригчид энэ талаарх мэдээллийг үхэн хатан нууцалж буй. Яагаад “Чингис”, “Самурай” бондын зарцуулалтын тайланг нууцлах болов гэдэг нь хэн хүний анхаарлыг татах нь ойлгомжтой. Нууцлаж байгаагийн цаад учир нь өнөөдрийн Засгийн газрыг унагаах хэмжээний маш том хулгай, луйвар, албан тушаалын гэмт хэрэг явж байгаа учраас. 1.5 тэрбум ам. долларын “Чингис “бонд, 600 сая ам. долларын “Самурай” бондоос нэр бүхий хэдхэн нөхөр ёстой л нэг цуслах шиг болжээ. Энэ талаар шалгасан ажлын хэсгийнхэн тайлангаа тун их нууцлаж “Цаг нь болохоор олон нийтэд ил болгоно” хэмээн хаацайлж байгаа ч дээрх гэмт хэрэг эхнээсээ ил болж эхэллээ. Анх “Чингис”, “Самурай” бондын зээлийг авахдаа гэрээг нь ард түмэнд үзүүлэх, эргэн төлөх хуваарь, зарцуулалтыг тодорхой болгох, төсөвт тусгах, зарцуулалтын талаарх шийдвэрийг ил тод байлгах, зээлийн мөнгөнөөс авсан аж ахуйн нэгжүүдийн нэрийг зарлах, аудитын шалгалт хийлгэх, ҮАБЗ- ийн зөвлөмжийг хэрэгжүүлнэ хэмээн эрх баригч АН-ынхан хэлж байсан нь талаар болж, нууцын зэрэглэлд орчихдог юм байна.
Олон үг нуршилгүйгээр дурдахад “Чингис”, “Самуурай” бондын мөнгөнөөс хамгийн их хулгайлж, тансагласан этгээд гэвэл Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр, Хөгжлийн банкны Н.Мөнхбат гэдгийг тухайн үед хэвлэлүүд олонтаа онцолж байсан. Дээрх хоёр эрхэм эдгээр бондын мөнгийг юунд зарцуулж байсныг сонирхоё. Хэрвээ уншигчид санаж байгаа бол УИХ-ын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар Татварын өршөөлийн тухай хуулиар “Чингис”, “Самурай” бонд “Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр”-өөс мөнгө хуссан хулгайч нарыг өршөөх гэж байна” хэмээн хэлж байсан удаатай. Тэгвэл бондын мөнгөнөөс идэж уусан гэх нэр зүүгээд байсан Н.Батбаяр, Н.Мөнхбат нар магадгүй өөрсдийнхөө гэмт үйлдлийг нуухын тулд хүч түрж, эрх мэдэл бүхий хүмүүсээр дээрх хуулийг батлуулахаар улайран зүтгүүлж байж ч мэдэх юм.
Тодруулбал, Н.Батбаяр Эдийн засгийн хөгжлийн сайд болсныхоо дараа өөрийнхөө туслах, зөвлөхөөр ажиллаж байсан Н. Мөнхбатыг “Хөгжлийн банк”-ны гүйцэтгэх захирлаар томилуулж байсан. Өөрөөр хэлбэл, Н.Батбаяр “Чингис бонд”-ыг оруулан ирж, улмаар уг мөнгийг захиран зарцуулах эрхтэй “Хөгжлийн банк”-нд өөрийн үнэнч албат болох Н.Мөнхбатыгаа томилсон гэсэн үг. Ингээд “Чингис бонд”-ын1.5 тэрбум, “Самурай бонд”-ын 600 сая ам. доллар, “Кредит Свисс” банкнаас 300 сая ам.доллар, БНХАУ-ын Хөгжлийн банкнаас 162 сая ам.долларын зээлийг тухайн үед тус банк авсан байдаг. Бондын эргэн төлөлт 2017 оноос төлөгдөхөөр цаг нь тулчихаад байгаа энэ үед УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооноос “Хөгжлийн банк”-ны үйл ажиллагааг шалгах Ажлын хэсэг байгуулагдаж Аудитын ерөнхий газраас шалгалт явуулж дүгнэлтийг нь УИХ-д танилцуулж байж. Гэтэл аудитын шалгалтаар Н.Мөнхбатын толгойлж байгаа “Хөгжлийн банк” хангалтгүй үзүүлэлттэй гарч төсвийн мөнгийг хэтрүүлсэн гэх дүгнэлтийг гаргасан байдаг. Төсвөөс гадуур зарцуулагдсан “Чингис”, “Самурай” бондуудын хөрөнгө 20-иод тэрбумаар хаашаа ч юм алга болж. Нүдэнд өртөхөөр хийсэн ажил нь аймгуудыг Улаанбаатартай холбосон авто зам, өргөн уулзварууд. Н.Батбаяр сайд байх хугацаандаа 33 уулзвар, 122 км хурдны зам барих ёстой гэж “Чингис бонд”-ын хөрөнгөөс 200 сая ам.доллар “Гудамж” төсөлд гаргаж өгсөн. Товчхондоо энэ бүх хулгай, луйврын зохион байгуулагч, голлон тоглогч нь Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр гэсэн үг. Тиймээс ч түүнийг М.Мөнхбатыгаа чирээд “Нүүрс” гэх тодотголтой Л.Гансүхийн араас дээлээ нөмрөх хамгийн магадлал өндөртэй хүн гэж хуулийнхан хүртэл үзэж хуулийн төсөл гараад байсан. Харин тэрхүү хуулийг гаргахгүйн төлөөх дажин өнөөдөр төрийн ордон, Засгийн газрын хэмжээнд өрнөж буй.
Монголчууд эдгээр хулгайч, авлигачдын хулгайлан цусалсаар байгаа “Чингис бонд”-ын таван жилийн хугацаатай гаргасан үндсэн төлбөрийг 2018 онд,10 жилийн хугацаатай гаргасан үндсэн төлбөрийг 2023 онд хийж дуусгах ёстой. Бондын эцсийн төлбөрийг хийж дуусгах хүртэл Монгол Улс таван жилийн хугацаатай бондын хүүд жил бүр 20 сая 625 мянган ам.долларын хүү төлөх бол, 10 жилийн хугацаатай бондын хүүд жил бүр 51 сая 250 мянган ам. доллар төлнө. Өөрөөр хэлбэл “Чингис бонд”-ын эцсийн төлбөрийг хийж дуустал тав болон 10 жилийн хугацаатай бондын хүүд нийтдээ 615 сая 625 мянган ам.доллар төлөх тооцоо гарч байна. Энэ бүх мөнгийг 10 жилийн хугацаанд, жилд хоёр удаа төлж барагдуулах ёстой. Ингэхдээ жил бүрийн зургаа болон 12 дугаар сард бондын төлбөрийг хөрөнгө оруулагчдад төлж байгаа юм билээ. Энэ их мөнгө Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал Н.Мөнхбат буюу УИХ-ын гишүүн “Фортуна” Н. Батбаярын үзэгний үзүүр, гарын зангаагаар шийдэгдэж байгаа.
Одоогоор төрийн ордны хонгилоор нисч байгаа, үнэнд ихэд ойр мэдээллээр Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр, ”Нүүрс”-ний хэрэг шиг дээлээ толгой дээгүүрээ нөмөрнө гэдгийг хэлж байна.
Өнөөдөртөө “Чингис”, “Самуурай” бондын мөнгөний зарцуулалтын нууц, хулгай луйвар нь “Хөгжлийн банк”-ны “хүүхэлдэй” М.Мөнхбат, сайд асан Н.Батбаяр нарын хүчлэлтээр нууцын зэрэглэлд ороод байгаа. Гэхдээ тун удахгүй сад тавина. 2.1 тэрбум ам. доллараар ямар төсөл, хөтөлбөр санхүүжүүлжсэн, хэдэн тэрбумыг хулгайлсан нь тун удахгүй ил болно. Засгийн газар “Чингис бонд”-ын зарцуулалтын тайлан дээр хэрхэн ажиллаж, аудитын шалгалтыг хэрхэн гуйвуулж, хулгайн мөнгөө зувчуулах нь өнөөдөртөө хамаагүй ч Эдийн засгийн хөгжлийн сайд асан Н.Батбаяр, Н.Мөнхбат нар хэдэн арван тэрбумыг хулгайлсан нь ямар ч гэсэн тодорхой хүрээнд ил болно. Ямартай ч “Чингис бонд”-оос 20-иод тэрбумаар хулгайлсан нь өнөөдөр нотлогдож байна.
УИХ-ын гишүүн Л.Энхамгалангаар ахлуулсан ажлын хэсгийнхэн “Чингис”, “Самурай” бондын тайлан баланс мэдээллүүдийг нягтлан олон арван тэрбумын хулгай, луйвар, авлигал, албан тушаалын гэмт хэрэг байгааг тогтоож. “Өглөөний сонин” дараа, дараагийнхаа дугаарт бондын мөнгөөс хулгайлсан, авлигал авсан эрхмүүдийн талаар цувралаар хүргэх болно.
Үргэлжлэл бий…

Эх сурвалж: Өглөөний сонин