Монголчууд сvvлийн 20 жилд л хавар болохоор гэнэтхэн цєс нь хєєрч, юуны ч эсрэг хамаагvй хэд гурваараа жагсаж цуглаж, єлсєж цанган хэвтэх нь хэвтэж, цагаан хоолой барин хашгичин пижигнэлдэхийгээ “Эрхээ эдэлж байна” хэмээн туйлшрах болсон. Урьд нь Монгол хvн єлсгєлєн зарлах, жагсаж цуглах, улстєрийн болон аж ахуйн шинжтэй хэрvvл тэмцэл хийх нь бараг л нvгэл, муу ёрын зvйл байв. Гэтэл одоо жил бvрийн хаврын хар хавсаргатай зэрэгцэн аль ч учраа ойлгохгvй, ядаж л Монголоороо хэдэн vг зєв хэлхээд биччих чадваргvй оюутан бацаануудаас эхлээд, ид насны эрчvvд хvvхнvvд, бvр таяг тулсан євгєд, эмгэд хvртэл жагсаж тэмцээд сvйд хийчих шахах болсон.

Хаврын хавсаргатай зэрэгцэн эхэлдэг энэхvv гажигтай гэмээр vйлдлийг нь “Хаврын синдром” гэж нэрийдэх болсоор 20-иод жил болж байна. Тэгтэл сvvлийн 10-аад жилд “Нам байгуулах синдром”-тонгууд шєнийн од шиг энд тэндээс шоволзон, булталзан гарч ирцгээв. Ер нь ингэхэд элдэв тєрлийн синдром гээч нь юусан билээ. Эмнэлгийн хэллэгээр бол синдром гээч нь шашин шvтлэг, арьс єнгє, нийгмийн байдал зэргээс огт хамаарахгvйгээр илэрдэг хvний хромосомын эмгэг, гажиг юм байна. Хэдийгээр хромосомын эмгэгvvдийг удамшлын євчин гэж авч vздэг боловч тэд vеэс vед удамшиж дамжих нь ховор байдаг гэнэ. Тэгэхээр “Нам байгуулах синдром”-той єнєєх Л.Гvндалай, “Буян”-гийн Б. Жаргалсайхан, “Эрэл”-ийн Б.Эрдэнэбат, Ц.Шинэбаяр, С.Молор-Эрдэнэ зэрэг олон “намчин”-гуудын удамд ийм євчтэй хvн байгаагvй болж таарч байна. Хамгийн хачирхалтай хийгээд, дур гутмаар нь “намчин”-гууд сэтгэцийн хувьд 100 хувь эрvvл эсэх нь тун ч эргэлзээтэй ч єнєєх Л.Гvндалай, “Буян” Б.Жагаа нарын араас тасралтгvй хєвєрсєєр байгаад оршино. Тэдний шинэ vеийн тєлєєллvvдийн дунд Ардын жvжигчин Н.Сувд гуайн хvv Т.Бат-Оргил зэрэг боловсролтой бол боловсролтой, чадалтай залуус сvvлийн vед ар араасаа цувралдан орж ирцгээж байгаа нь Монгол Улсад аргагvй л “Нам байгуулах синдром” тун хурдацтай халдварлаж байгаагийн нотолгоо юм. Хамгийн гол нь “Нам байгуулах синдром”-тонгууд нь Дауны синдромтой хvмvvс шиг нийгэм, ард олонд гай болохгvй мєрєєрєє сажилна гэж байдаггvйд хэргийн учир оршино. Єнєєдєр “Нам байгуулах синдром”-тонгуудын байсхийгээд л Улсын дээд шvvхэд бvртгvvлээд байгаа синдромны нэгдэл нь голдуу ашиг сонирхлоороо барьцалдан наалдсан, хэсэг бvлэг хvмvvсийн бєєн дурын бєєгнєрєл болчихоод байгаа нь л энэ цагийн эмгэнэлт инээдэм юм. Уг нь дэлхийн хєдєлмєрчдийн их багш В.И.Ленин “Нам бол эрин vеийн оюун ухаан, нэр тєр, нандин чанар мєн” хэмээн vзэл бодлоороо эвлэлдэн нэгдсэн Оросын пролетари нарын нэгдлийг хэлж байж. Тэгвэл єнєєдрийн “намчин” нарын УИХ-ын сонгуулиас жил, жил хагасын ємнє байгуулж, сонгууль єнгєрєнгvvт дампууруулчихдаг бєєн дурын нэгдлийг “Синдромны нам бол ашиг сонирхол, авах идэхийн тvр зуурын нэгдэл мєн” хэмээн тодорхойлж болно. “Нам байгуулах синдром”-ын хамгийн хvндэрсэн євчтєн болох єнєєх Л.Гvндалай АН-аас хоёр гарч, эргэж хоёр элсэж vзээд адаг сvvлд нь “Ард тvмний нам” гээч синдромыг тvр зуур эмхэлж цэгцлэх гэхдээ Чингисийн талбай дээр хєхєє євлийн хvйтэнд vнэгэн лоовууз тавьчихаад хажуугаар нь зєрж єнгєрсєн бvхнийг “Гарын vсгээ зурж хайрла” хэмээн хошуу дэвсэн хашхирч байсан цаг хэдэн жилийн ємнє. Тэгвэл хамгийн хvндэрсэн євчтєн эрхэм “намчин” гуай єнгєрсєн долоодугаар сарын 30-нд Улсын дээд шvvхээс ээлжит синдром буюу “Ард тvмнээ хайрлая” гэх бєєн дурынхаа нэгдлийн гэрчилгээг авсан талаараа мэдээлэл хийж байв. Тvvний ээлжит синдром болох “Ард тvмнээ хайрлая” хэмээн бєєн дурын нэгдэлд тухайн vедээ 1388 гишvvн элсvvлсний 1100 нь 2016 онд УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшихээр сонгосон Орхон аймгийнх байсан гэдэг. Тэгвэл хамгийн сvvлийн vед Монголын улстєрд дэгдээд байгаа мэдээллээр АН-ын лидерvvдийн нэгэн Ерєнхий сайд асан Н.Алтанхуяг “Нам байгуулах синдром”-оор халдварлаад байгаа нь маргашгvй vнэн гэнэ. Тэрээр “Бvтээн байгуулалтын нам” гээч бєєн дурын нэгдлийг vvсгэхээр эргэлт буцалтгvй ханцуй шамлан ажилдаа орж, тэр ч байтугай энэ сарын 8-ны єдєр Улсын дээд шvvхэд бvртгvvлчихсэн байж ч болзошгvй болоод байна. Хэдийгээр УИХ дахь АН-ын бvлгийн дарга Б.Гарамгайбаатар “АН-аас нам байгуулж, салж байгаа хvн байхгvй. Манай нам бат тогтвортой байгаа” хэмээн байн байн мэдээлсээр байгаа ч “Нэгэнт єнгєрсєн андаа санахаар хvрэл зvрх ч хайлна” гэдэг шиг Н.Алтанхуяг, З.Энхболд хоёр хойшид нэг замаар, нэг дуу аялан алхах ямар ч боломжгvй болсныг Ерєнхий сайд асан саяхан тун ч хоржоонтой, хатуухан хэлчихсэн. “Дарга гахай”-г дагаж гvйхгvй гэдгээ хоржоонтой мэдэгдсэн Н.Алтанхуягийг Ц.Оюунгэрэл, Х.Тэмvvжин гээд даган баясах нєхєд мундахгvй олон байгаа нь ч тодорхой. АН-д “Нам байгуулах синдром”-тон Н.Алтанхуягаар хязгаарлагдахгvй. МVДН гээд ланжгар том ах нарын синдром хэзээ ч хєдлєхийг vгvйсгэж болохгvй. УИХ-ын даргад “Согтуу, хєлчvv”-гээрээ дуудуулсан, сvvлийн vед бас бус базаахгvй мэдээлэлд нэр нь баттай хавчуулагдан гомдож, єширхєж яваа ах нарын синдром нэг л єдєр хєдєлж болно. Магадгvй одоогоос 15 жилийн ємнє Монголын их эзэнт гvрэн байгуулагдсан тэр єдрийг товлон байж, 12 дугаар сарын 6-ны єдєр таван нам нийлж байгуулсан АН 15 жилийнхээ ойн дээр задран унахыг vгvйсгэх боломжгvй. Яагаад гэвэл эрх баригч АН дотор “Нам байгуулах синдром”-тонгууд алгуурхан толгойгоо єндийлгєж байгаа нь хаашаа ч бултахын аргагvй vнэн. Тэд зvгээр байя ч гэсэн дотоод зєрчил нь нэг л єдєр сад тавьж, ар араасаа “Нам байгуулах синдром”-оор халдварлах нь ч гарцаагvй болж байна. Яагаад гэвэл “Ашиг сонирхлоороо барьцалдан наалдсан бєєн дурын нэгдэл”-ийг шинээр байгуулж байж 2016 оны сонгуульд бялуу хуваах хэмжээнд гялайж, гялтайх нєхцєл бvрдээд байгаа болохоор хvссэн хvсээгvй синдромын нэгдэл явагдаж л таарна. Харин хэзээ вэ. 
Эх сурвалж: