Оффшор данс гэдэг нь эзэн нь тухайн улс орон, бүсэд амьдардаггүй ч компани байгуулж бизнес эрхлэхийг хэлдэг. Оффшор бизнес бол хууль бус үйлдэл биш бөгөөд аль ч улсад хэн ч байгуулж болдог ажээ. Гэхдээ улстөрчдөд бол байж боломгүй зүйл, өөрөөр хэлбэл тэд ард түмэндээ хөрөнгө орлогоо мэдүүлж байх үүрэгтэй. Оффшор нь дэлхийд татварын маш таатай орчин бүрдүүлж, маш бага хэмжээний хураамж тогтмол төлж бизнес эрхэлж болдогоороо ихээхэн давуу талтай гэнэ.
Ийм хялбар аргаар компани байгуулж болдог, татвар бага төлдөг зэрэг нь хөгжсөөр хүний өмнөөс компани байгуулж, төлөөлөн хариуцдаг үйлчилгээ бий болсон байна. Энэ нь улстөрчид, орлого өндөртэй хүмүүс, алан хядагчид, хар тамхины наймаачид, томоохон бизнесмэнүүдэд орлогоо нуух, хууль бусаар олсон мөнгөө хадгалах, зарцуулахад таатай байдаг байна. Оффшор компанийг байгуулахдаа
· Компани буюу мөнгөний эзэн итгэмжлэх төлөөлөгчийг олно. Ихэнхдээ ийм үйлчилгээ үзүүлэг компаниудаас сонгох ба эсвэл танилын журмаар олдог.
· Компанийн жинхэнэ эзэн, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын хооронд 3ш нууц гэрээ байгуулна. Үүнд:
1. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь зөвхөн жинхэнэ эзний хэлснийг хийх амлалт авсан гэрээ. 2 тал гарын үсэг зурж баталгаажуулна.
2. Компанийн бүх эрх мэдэл нууц эзэнд хадгалагдаж байх тухай гэрээ
3. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг халах тухай гэрээ. Он саргүй байна. Энэ нь компаний төлөөллийг хэдийд ч сольж болох нөхцөл бүрдүүлнэ.
Компанийн бусад бичиг баримтыг нууц, жинхэнэ эзний нэрийн өмнөөс дээрх 3 гэрээг байгуулж итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч гарын үсэг зурна.
Ийм компани бизнесийн үйл ажиллагаа явуулахгүй бөгөөд зөвхөн хууль бусаар олсон орлогыг хадгалах хадгаламжийн үүргийг гүйцэтгэнэ. Мөн жинхэнэ эзэн нас барсан тохиолдолд мөнгийг хэрхэх, хэн үе залгамжлах тухай банкин дээр гэрээ байгуулан зохицуулдаг байна.
Ямартай ч Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүйн консорциум буюу 76 орны 107 хэвлэл мэдээллийн байгууллагын 400 гаруй сэтгүүлч тасралтгүй эрэн сурвалжсаны эцэст улстөрчдийн нууц хөрөнгө буюу оффшор дансыг өнөөдөр дэлхий нийтэд нээлттэй зарлалаа.
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин ба түүний тойрон хүрээлэгчидтэй холбоотой хоёр тэрбум доллар, Аргентины Ерөнхийлөгч Макри, Сирийн Ерөнхийлөгч Башар аль Ассад болон түүний гэр бүл, Ливийн удирдагч агсан Муаммар Каддафи, Египетийн Ерөнхийлөгч асан Хосни Мубарак, Их Британийн Ерөнхий сайд Дэвид Камерон, Казахстаны Ерөнхийлөгч Н.Назарбаев, Украйны Ерөнхийлөгч П.Порошенко нарын нэрс эдгээр мэдээлэлд багтжээ. Дээрх мэдээллээс болж зарим нь эхнээсээ албан тушаалаа хүлээлгэн өгч, хөрөнгө нууснаа хүлээн зөвшөөрч байгаа ажээ.
Хамгийн гол нь эх орноосоо олсон орлогоо гадаадад нууж байгаа асуудал нь томоохон авлига, гэмт бүлэглэл, улстөр, мөнгө угаах зэрэг гэмт хэргүүдтэй холбоотой байх тохиолдол нэлээд байдаг аж. Үүнээс гадна дэлхий нийтэд ч манай улсын хувьд ч тэр Улстөрчид жил бүр хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ олон нийтэд ил гаргаж, хаанаас ямар ашиг олсон, ямар ямар хөрөнгөтэй юу эдэлж амьдардаг болохоо тайлагнан авлигатай тэмцэх газарт хянуулдаг ёстой. Гэтэл офшор хэмээх данс нээснээр хэнд ч хянуулах шаардлагагүйгээр эргэлдүүлэн хөрөнгө өсгөж, юу хүссэндээ зарцуулж болох бүрэн боломж нээгдэж байгаа юм.
Сүүлийн үед манай улс төрчид С.Баярцогтын асуудлаас хойш болгоомжлон аль болох өөрийн нэр дээр биш, үр хүүхэд болон хамаатан садан, найз нөхдийнхөө нэр дээр офшор данс нээж, нууц хөрөнгөө улам бүр нуудаг болжээ. Монголчууд хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ буруу мэдүүлсэн, огт мэдүүлээгүй, улстөрчдийг буруутган, албан тушаалаас нь огцруулах хүртэл арга хэмжээ авна гэдэг ч оффшор данс нь ил болсон эрхмүүдийг зүгээр өнгөрөөж буй нь хачирхалтай.
Өөрөөр хэлбэл тэд оффшор дансны хэмжээлшгүй их хөрөнгөө хэрхэн яаж, ямар аргаар олсон нь тодорхойгүй, нэг машин , байр зэргээс хэдэн мянга дахин их хөрөнгийг офшорт нуусан байна. Гэвч “улстөрчид офшор данстай байж болохгүй” гэж хуульд тусгаагүй нь нэг цоорхой. Арга ч үгүй биз хуулийг тэд өөрсдөө баталдаг учир ийм хууль санаачлахгүй. Ямар ч хүн эрүүл ухаанаар бодоход байж боломгүй нууц хөрөнгө учир дэлхийн зарим улстөрчид албан тушаалаасаа огцорч буй юм байна. С.Баярцогт, С.Баяр нар Оюутолгойн гэрээг монголд ашиггүй нөхцөлтэйгээр баталсныхаа шагналд ихээхэн хэмжээний хөрөнгө авсан гэх мэдээлэл байдаг ч, хэрэг АТГ зэрэгт очоод нам болдог.
Энэ удаа оффшор данс нь ил болсон улстөрчид нууц хөрөнгөө хэрхэн ямар замаар олсныг шалгах эсэхийг бас л таашгүй байна. Монголын хууль жирийн иргэдэд хатуу үйлчилж, эрх мэдэлтнүүдэд огт үйлчилдээгүй байх байдал эндээс ч тод ажиглагдаж буй юм. Өөрөөр хэлбэл улстөрчид хөрөнгөө нууж болохгүй гэдэг дүрэмтэй тул оффшор байж боломгүй юм.
Н. Ганаа
Dorgio.mn
