Улсын их баяр наадам ойртох тусам бөхчүүдийг тойрсон элдэв янзын налиг шалиг хэл ам ер тасрахгүй шинжтэй. Өнгөрсөн жилийн наадмаар улсын заан Б.Пүрэвсайхан, улсын гарьд Ө.Бат-Орших, улсын начин Э.Даш, аймгийн арслан Б.Номиндалай, сумын заан С.Майнбаяр нарын бөхчүүд допинг буюу сэргээш хэрэглэсэн гэдэг үндэслэлээр барилдах эрхээ 2 жилээр хасуулсан юм. Энэ талаар шүүхийн шийдвэр ч гарсан. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд хоёр хэсэг болж хэрэлдээд, шүүхдэлцээд салдаггүй Үндэсний бөхийн холбоо нь хуралдаж, допинг хэрэглэсэн тэдгээр бөхчүүддээ барилдах эрх олгожээ. Ингэхдээ допинг хэрэглэсэн бөхчүүдээ шийтгэлийнхээ 70 хувийг эдэлсэн, хүмүүжсэн гэж үзсэн байв. Өөрөөр хэлбэл, Үндэсний бөхийн холбоо нь шүүхийн шийдвэрийг үл биелүүлж, барилдах эрхийг хассан хоёр жилийн хугацааг хайхарч үзэлгүй тийм шийдвэр гаргажээ. Иймээс шударга ёсыг гуйвалтгүйгээр сахихын төлөө ямагт чармайж явдаг бусад бөхчүүд нь эсэргүүцсэн байр сууриа илэрхийлсээр байгаа юм.
Харин саяхан Ховд аймгийн Буянт сумын нутгийн зөвлөлөөс Үндэсний бөхийн холбоотой хамтран зохион байгуулсан Улсын арслан Ш.Ванчинхүүгийн мэдэлсний 110 жилийн ойд зориулсан сорилго барилдааны нээлтийн үеэр УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт их л бачимдсан шинжтэй байлаа. Тэрбээр бөхийн барилдааны үеэр үг хэлэхдээ “...Манай Ховд аймгааас 1943 онд анх удаа наадмын түрүүг авч байсан. Үүнээс хойш нэгч түрүү аваагүй. Улсын их баяр наадмынхаа бөхийн түрүүг авахыг ховдчууд олон жил мөрөөдсөөр ирлээ. Тиймээс Ховдын бөхчүүдээс наадмын түрүүг авмаар байна. Энэ удаагийн сорилго барилдаанд манай аймгаас төрсөн улсын заан Б.Пүрэвсайхан, улсын харцага Хангай нар ирж барилдсангүй. Эр алдаж, эрэг нурдаг. Шүүхийн шийдвэр гарсан. Үндэсний бөхийн холбооны шийдвэр ч гарсан. Үндэсний бөхийн холбооныхоо шийдвэрийг бөхчүүд маань биелүүлдэг байгаасай. Манай бөхчүүд алдаагаа зассан байх...” гэх мэтээр зулгуйдсан нь допинг хэрэглээд барилдах эрхээ хасуулсан улсын заан Б.Пүрэвсайханыгаа наадмын барилдаанд заавал барилдуулж, түрүү бөхийн байг авах далд хуйвалдааны санаа агуулсан мэт байлаа.
Үндэсний бөхийн барилдаан бол эрт дээрээс монголчуудын эрхэмлэн хүндэлдэг их цэнгэл наадмын нэг билээ. Үндэсний спортын суурь эрх ашиг гэж бас үүнийг л хэлэх биз. Гэтэл Ховдоос улсын их баяр наадмын бөхийн түрүү авч чадалгүй 80 гаруй жил болж буйд дулдуйлан, жалга довын явцуу ашиг сонирхолоор шүүхийн шийдвэр рүү нулимж хаяад допингийн хэргээр шийтгэл эдлэх хугацаа нь дуусаагүй байгаа улсын заан Б.Пүрэвсайхан мэтийн бөхчүүдийг хүчээр барилдуулах гээд тийнхүү улайрах нь үнэхээр ичгүүр сонжуургүй явдал болж байна. Тэгээд ч Үндэсний бөхийн холбоо нь хууль ёсны Ерөнхийлөгч болон бусад удирдах бүрэлдэхүүнгүй, шүүхийн шатанд маргаантай хэвээр байхад допинг хэрэглэсэн дээрх таван бөхөд барилдах эрх олгох боломжгүй байлаа. Гэтэл УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт нь тиймэрхүү хууль бус үйлдэлд бусдыг уриалаад, шахаад байгаа нь гайхалтай, бас аймаар ч юм шиг ээ.
О.Баяр
