Манай улсад ЖДҮ, Хөгжлийн банк, Нүүрсний хулгай гээд хөвөрсөн том хэргүүд бий. Эдгээр хэргүүдийн зарим нь одоог болтол хуулийн байгууллага дээр дараатай байна. Өөрөөр хэлбэл эдгээр хэрэгт холбогдсон олон улс төрчид, томоохон бизнесмэнүүдийн оролцоотой хэрэг одоог болтол шийдэгдэлгүй зарим нь замхарч, зарим нь яллагдагчаар татагдсан нэртэй гадуур зугаалж, наадам хэсэн хойморт залран явна.

Монголд улс төрч холбогдсон хэрэг болгон сүр дуулиантай эхлээд шалгаж байна, саатуулж байна гэсээр сарнидаг болчихож. Олон нийт ч тэгс гээд мартчихдаг. Тиймээс АТГ, Проукурорын шатанд яллагдагчаар татагдсан ч одоог болтол удаан хугацаанд хэрэг нь шийдэгдэлгүй яваа хүмүүсийн хэргийг нэхэн сануулж байна.

Шувуу ажиллагааны Т.Бадамжунай

Өнгөрсөн хавар буюу 4-р сарын 4-ний өдөр түүнийг ХЗДХ-ийн сайд өөрөө явж Филиппин улсаас авч ирж байлаа. Гэвч өнөөдрийг хүртэлх 4 сарын хугацаанд түүний хэрэг шийдвэрлэгдсэнгүй. Наадам дайруулан 22 хоногийн хугацаанд суллагдав. Уг нь долдугаар сарын 4-нд яллагдагч Т.Бадамжунайд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг шүүх хянан хэлэлцэж дахин 1 сарын хугацаагаар сунгаж шийдвэрлэсэн. Харин өмгөөлөгч нь дахин хүсэлт гаргаж, шүүх мөрдөн байцаалтын шатанд саад учруулах үндэслэлгүй гэж үзээд Т.Бадамжунайг суллах шийдвэр гаргасан гэж тайлбарласан.

Ж.Мөнхбат УИХ-ын гишүүн асан

УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбатын тухайд нэлээд эртнээс буюу ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа БНХАУ-ын аж ахуйн нэгжид таван сая тонн нүүрс худалдахаар тохиролцсон гэх дуулианд холбогдсон ч тэгсхийгээд мартагдаад байсан. Улмаар нүүрсний хулгайн хэрэгт холбогдсон улс төрчдийн нэрс ил болоход түүний нэр орж ирсэн. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх ч чуулганы тахимд Ерөнхий сайд байхдаа “чи муу нүүрсний хулгайч” гэж хэлж байсан удаатай. Сүр дуулиантайгаар өөрийн хүсэлтээр гишүүний бүрэн эрхээсээ татгалзаад БНСУ-д багагүй хугацаа өнгөрч, түүнийг шувуу ажиллагааны хүрээнд авч ирэх тухай асуудал ч яригдаж байв. Гэтэл эргэж ирээд АТГ-ын үүдээр нэг ороод түүнээс хойш хэрэг нь намжчихав. Энэ зун гал улаан дээл өмсчихсөн наадмын хойморт залран суугаа харагдсан. Эрдэнэс тавантолгой ХК-ийн гүйцэтгэх захирал асан Д.Ариунболдын ард УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат байдаг гэлцдэг. Тэр ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа Д.Ариунболдыг тус албан тушаалд нь томилуулж байсан. Тэр нүүрсний хулгайгаас олсон мөнгөөрөө барилга барьж угаасан байж болзошгүй гэх мэдээллүүд ч бий.

Д.Бат-Эрдэнэ УИХ-ын гишүүн асан

Ажнай тодотголтой УИХ-ын гишүүн асан Д.Бат-Эрдэнэ нүүрсний хулгайн нэрсийг анхлан зарласан 17 улс төрчийн нэг байв. Улмаар Прокурорын байгууллагаас 3 гишүүний бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлж шалгах зайлшгүй шаардлагатай байна гэсний дагуу бүрэн эрхээсээ түдгэлзсэн хоёр гишүүний нэг нь тэр. Түүний тухайд орон нутгийн тодотголтой жижиг Тавантолгойн гол хувьцаа эзэмшигч. Тэр “мөргөцөг”-ийн нүүрс алга алга болсон хэрэг буюу 340 мянган тонн нүүрсний хулгайд холбогдож, хэрэг нь 17 улс төрчийн нэр зарлагдахаас ч өмнө шалгагдаж байв. Бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлэхээс аргагүй байдалтай Нүүрсний хулгайд холбогдсон энэ эрхэм Ж.Мөнхбатын адил мөн л наадам хэсэн явна. Бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлж, яллагдагаар татан шалгаж эхэлснээс хойш 5 сар гаруй хугацааг үдлээ.

Н.Наранбаатар УИХ-ын гишүүн

Энэ хаврын улс төрийн дуулианы алдарт их гурвалын нэг, аврагдаж үлдсэн Н.Наранбаатар нүүрсний хулгайд холбогдсон ч гишүүнийхээ бүрэн эрхтэй үлдсэн азтай нэгэн. Намынх нь нөхөд Өмнөговиос төлөөлөлгүй болох нь гэсээр түүнийг авч үлдсэн. Гэхдээ тэр 2022 оны 12 сарын 13-нд АТГ-аас яллагдагчаар татаж буй 35 хүний нэг, 17 төрийн эрх бүхий албан тушаалтны нэг байлаа. УИХ-ын гишүүн Н.Наранбаатарыг яллагдагчаар татах тогтоолыг НПГ-аас гаргасан гэх мэдээлэл байна. Түүний хувьд 2016-2020 онд Өмнөговь аймгийн Засаг даргаар ажиллаж байсан бөгөөд тус аймгаас УИХ-д сонгогдсон юм. Орон нутгийн өмчит “Тавантолгой” ХК-тай холбоотой үйлдлийг нарийвчлан шалгах явцад Н.Наранбаатартай холбоотой, Засаг дарга байхдаа хамаарал бүхий аж ахуйн нэгждээ давуу байдал үүсгэж нүүрс тээвэрлүүлсэн гэх үндэслэл гарч түүнийг яллагдагчаар татаж байв. Гишүүний бүрэн эрх гэх том бамбай нь нөлөөлж буй.

Хөдөлмөрийн баатар Л.Чинбат

Одоогоос яг хоёр сарын өмнө буюу 6-р сарын 15-нд Хөдөлмөрийн баатар, Гацуурт ХХ-ийн захирал Л.Чинбат автомашинаараа хүн дайрахыг завдсан үйлдэл гаргасан. Үүнийхээ дараа ичсэн хүн хүн ална гэгчээр "Манай адууг туугаад явж байгаа малын хулгайчидтай тэмцэж байна. Цаашид ч тэмцэнэ. Малын хулгай хэрээс хэтэрлээ" хэмээсэн. Улмаар зургадугаар сарын 26-нд Эрүүгийн хэрэг нээж, яллагдагчаар татах саналыг прокурорт хүргүүлж байлаа. Гэтэл үүнээс хойш Л.Чинбатын эсрэг мэдүүлэг өгч байсан иргэд мэдүүлгээсээ буцаж, дайруулаагүй, хараагүй гэж тайлбарласан бол мэдүүлгээсээ буцаагүй цорын ганц хүн нь бусдыг гүтгэсэн хэргээр өөрөө яллагдагч болон хувирч буй тухай мэдүүллүүд сарын өмнө гарч байв. Ямартаа ч бичлэгээр нотлогдох эл хэрэг мартагдав.

Эрхэт монгол группийн Х.Мандахбаяр

“Нүүрсний 17”-ийн нэг гэгдэх болсон Х.Мандахбаяр өөрийнх нь нэр зарлагдахаас өмнө нүүрсний хулгайчидтай тэмцэх ёстой гэж хамгийн их дуугарсан хүн. Түүнийг АТГ-аас яллагдагчаар татсан тухай мэдээлэл гарахад “унгасан хүн хэн унгачихваа” гэдэг шиг зүйл боллоо гэж иргэд шагширч байв. Гэвч түүнтэй холбоотой мэдээллүүд нам гүн болов. Хэвлэл мэдээллийн хэдэн байгууллага эзэмшдэг байсан тэр гэнэт хэдэн арван тэрбумаар барилга барьж, хаус авсан хүн бүрт шинэ Land-300 өгнө гэж цоорч гарч ирсэн нь анхаарал татдаг. Тэр нүүрс олборлолт, хөрс хуулалтын “Их Шижир баялаг” ХХК-аараа нүүрсний хулгайд холбогддог.

Худалдаа хөгжлийн банкны Д.Эрдэнэбилэг

Энэ хүн хэзээнээсээ л томоохон хэргүүдэд өртөж ирэв. Хамгийн сүүлд Хөгжлийн банкны хэрэгт холбогдон 204 тэрбум төгрөг авсан ч чанаргүй зээлдэгч болж, улмаар яллагдагчаар татагдан цагдан хоригдож байлаа. Удалгүй эрүүл мэндийн шалтгаан, хөгжлийн банкны өр төлбөрийг барагдуулна гээд суллагдсан. Ер нь энэ хүн яллагдагчаар татагдлаа гэдэг тэгсэн хэрнээ ял сонсож байгаагүй онцгой нэгэн.