УИХ-ын чуулганаар өнөөдөр хэлэлцэхээр төлөвлөсөн 21 асуудал дотор хамгийн ихээр анхаарал татаж, хүлээлт үүсгээд байгаа Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл багтаагүй байна. Гэвч эх сурвалжийн мэдээлснээр өнөөдөр, маргаашийн аль нэгэнд УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар дээрх хуулийн төслийг хаалттай хэлэлцэхээр сэм товлогдоод байгаа гэнэ. Авлигатай тэмцэх газрын зүгээс энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирол 30 тэрбум төгрөг гэж мэдэгдсэн төдийгүй, нэрсийг зарлах нь хуулиараа хориотой гэх тайлбарыг дагуулж, мэдээлэл нь нууцын зэрэглэлд хэвээр үлдсэн нь Өршөөлийн хуульд тавьсан хоригийг эсэргүүцэгчдэд гарц нээж өгсөн гэлтэй. Тиймээс хаалттай хуралдаанаар нууцаар санал хураах ажлыг Р.Гончигдорж, Н.Алтанхуяг, Н.Энхбаяр нар зохион байгуулж тохиролцоод байгаа аж. Энэ бол жинхэнэ утгаараа “Ордны хуйвалдаан”, улс төрийн лидер авлигачдад эрх чөлөө бэлэглэх улс төрийн наймааны “сонгодог” жишээ болж үлдэх юм.
Энэ тохиолдолд хаалттай чуулганыг УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, эсвэл Төсвийн тухай хууль зэрэг чухал асуудлаар нээлттэй хуралдах өдөр хуралдааныг УИХ-ын дэд дарга М.Энхболд, Өршөөлийн хуулийг хаалттай хэлэлцэх үед Р.Гончигдорж удирдах магадлалтай байна.
Өршөөлийн хуулийг эцэслэн батлах энэ үеэр УИХ-ын дарга “Торгоны зам” сэдэвт Азийн улс төрийн намуудын Олон улсын бага хуралд уригдан Бээжинг зориод эзгүй байгаа үе таарч байгаа нь эз таарсан гэлтэй. Тэр ч байтугай МАН-ын бүлгийн авсан завсарлагын хугацаа өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гаригт дууссан ч Хууль зүйн байнгын хороо хуралдаагүй тул УИХ-ын даргын зүгээс тус бүлэгт завсарлагыг үргэлжлүүлэн олгосон нь Бээжинд болох хуралд одох үеээ тааруулсан юм биш биз гэсэн хардлага ч төрүүлж байгаа нь нууц биш.
Хууль зүйн байнгын хороо хоёр хоногийн өмнө буюу аравдугаар сарын 13-нд хуралдаж Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэн, 11 зүйл заалт бүрээр санал хураалгахаар болж, энэхүү томъёоллоо чуулганы хуралдаан руу оруулахаар тогтлоо. Үүнтэй тус байнгын хорооны даргад өрсөлдөж байсан Ш.Түвдэндорж яагаад нэрээ татав, юуны учир дооглож шоолоод, эсвэл үзэн ядаад байсан Д.Ганбатаараа Өршөөлийн хуулийн асуудлыг дуустал нь шийдүүлэхээр болов гэдгийг эргэцүүлбэл мөн л “сэжигтэй” санагдах аж.
Хамгийн “сэжигтэй” нь юу гээч. Ерөнхий сайд асан, АН-ын экс дарга Н.Алтанхуяг энэ сарын 12-нд УИХ-ын дарга З.Энхболдод хандан УИХ-ын гишүүний хувиар шаардлага хүргүүлсэн. “УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийн хүрээнд хууль хяналтын байгууллагуудын эрх мэдлийн тэнцвэртэй байдлыг хангах үүднээс” гэж эхэлсэн түүний шаардлагад өнөөх л АТГ-ын Мөрдөн шалгах албыг татан буулгаж, эргээд Прокурорын дэргэдэх Мөрдөн шалгах албыг сэргээх тухай зохицуулсныг минь “хурдан батлаад өгөөч” л гэж яарсан харагдсан. Тийм ч учраас АТГ-ын Олон нийтийн зөвлөл ҮАБЗ-д хандсан.
Одоо ҮАБЗ-ийн гишүүн З.Энхболд АТГ-ын ирүүлсэн бичгийг нааштай хүлээн авч хуулийн төслийг хэлэлцүүлэхийг гэнэт зогсоосон шийдвэрээсээ буцна гэж үү. Нөгөөтэйгүүр УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар хэлэлцэх асуудлын дарааллыг УИХ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн эрх мэдлийн асуудал. Үүнд УИХ-ын гишүүн Н.Алтанхуяг халдах, шаардлага хүргүүлж нөлөөлөх нь зохимжтой бус. Гэвч Н.Алтанхуяг, түүнтэй “есөн жил нөхөрлөх гэрээ”-тэй МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр нарт ямар нэг байдлаар бүлгийн гишүүдэд төдийгүй, АН, МАН дахь зарим гишүүнд найр тавьж Өршөөлийн хуулийг өөрсдөдөө ашигтайгаар батлуулах оролдлого нь улам бүр мухардалд орсоор байгаа тул ийм болхи алхам бодож олсон бололтой.
Мөн Өршөөлийн хууль аль ч байдлаар эцэслэн шийдэгдлээ гэсэн Прокурорын байгууллагын тухай хуульд нэмэлт оруулах замаар АТГ-ын Мөрдөн шалгах албыг татан буулгаж, эргээд Прокурорын дэргэдэх Мөрдөн шалгах албыг сэргээх, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг батлуулаад авах нь тэдэнд ашигтай “Сүүлчийн найдвар” болж үлдээд байгаа бололтой.
Мэдээж Н.Алтанхуяг АН дахь нөлөөгөө бүрэн алдчихаагүй учраас тодорхой хүрээнд тохироо хийсээр байна. Тиймээс ч Ш.Түвдэндорж Байнгын хорооны даргаас нэрээ татах ховор үзэгдэл, нэгэнт ХЗБХ дээр дэмжлэг авахгүй байгаа Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл дэх маргаантай 11 саналыг УИХ руу шууд оруулж хэлэлцүүлэх зэрэг “өөрчлөлт” гараад ирэв. Энэ нь Н.Алтанхуяг “хайрцаглах” байдлаар бүлэг, фракциудтай тохиролцоо хийгээд амжилтад хүрээгүй тул “самар цөмөх” тактикаар гишүүдтэй нэгбүрчлэн нүүр тулан уулзаж ам өчгийг нь авч буй гэдэг яриа ортой болохыг баталж буй. Үүнийгээ мэдэгдэхгүйн тулд “Н.Алтанхуяг АН-ынх биш, Социал демократ намыг сэргээн тусдаа нам байгуулж байгаа” гэдэг мессежийг ч олон нийтэд тарааж амжив. Итгэх эсэх нь чухал биш, зүгээр сууснаас л дээр гэсэндээ хийж буй түүний оролдлого амжилттай ч болж мэдэх юм.
Учир нь З.Энхболд эзгүй, оронд нь Р.Гончигдорж чуулганыг удирдсан тохиолдолд хуралдааныг хаалттай горимоор явуулж, нээлттэй хуралдахаас өөр аргагүй болсон тохиолдолд зарим гишүүнтэй хуралдаандаа оролцохгүй байх тохироо хийх зэргээр Н.Алтанхуяг, Н.Энхбаяр нар үнэхээр “их ажиллаж” байна. Харин үр дүн нь хэзээ гарах бол. Өнөөдөр, маргааш уу, аль эсвэл УИХ-ын дарга “Намайг иртэл хэлэлцэх асуудлын жагсаалтад бүү оруул” гэж тушаачихаад явсан уу гэдэг бас л эргэлзээтэй.
Иймд хаалттай горимоор хуралдаж Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл дэх маргаантай 11 саналыг хэлэлцэхээр болбол Н.Алтанхуяг, Н.Энхбаяр тэргүүтэй олон авлигачныг УИХ өршөөчихөж мэдэхээр байгаа тул сонор сэрэмжтэй байж, энэ асуудлыг хаалттай хэлэлцэх боломжийг хаах нь чухал болоод байна. Эсвээс Ерөнхийлөгийн хоригийг хүлээж авсны хэрэг ч гарахгүй болж авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүд “танилын нүүр халуун” гэгчээр хаалттай хуралдааны үеэр ямар санал өгөх нь тодорхой. Учир нь тэд бол бие биедээ харилцан барьцаалагдсан, ашиг сонирхлын өндөр зөрчилтэй хүмүүс экс дарга нараа өршөөх эсэх талаар саналаа өгч , хувь заяаг нь шийдэж байгаа хэрэг шүү дээ.
С.Лантуу
