2013 оноос хойш хэрэгжиж буй Ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн хүрээнд Монголбанк, Засгийн газар, банкуудын эх үүсвэрээс 6.2 их наяд төгрөгийн хөнгөлөлттэй хүүтэй зээлийг 103.9 мянган өрхөд олгоод буй. Үүнээс Монголбанк хамгийн их буюу 5.2 их наяд төгрөгийн санхүүжилт олгосон бол Засгийн газраас мөн 341.36 тэрбум төгрөг, арилжааны банкууд 646.6 тэрбумын эх үүсвэр гаргасан байдаг. Харин орон сууцны зээлд хамрагдсан иргэдийн сар бүрийн төлбөрөөс МИК дунд нь хувь авдаг тухай асуудлыг Шадар сайд С.Амарсайхан хөндөн, олон нийтэд дэлгэсэн.

Энэ асуудалд талууд өөр байр суурь илэрхийлж, олон нийтийг төөрөгдүүлж байгаа тул Шадар сайдын үүрэг болгосны дагуу Барилга хот байгуулалтын яам, Сангийн яам, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар, Монгол банк, Хөгжлийн банк зэрэг байгууллагуудаас гадна арилжааны банкууд, эдийн засагчид, хөндлөнгийн шинжээчдийн бүрэлдэхүүнтэй Ажлын хэсэг байгуулахаар боллоо.

Монголбанкнаас хамгийн хямд эх үүсвэртэй зээл буюу 4 хувийн хүүтэй санхүүжилт авч, түүнийгээ 8 хувиар иргэдэд олгож байгаад 2020 оноос 1 хувийн хүүтэй санхүүжилт авч, 6 хувиар зээл олгож буй.

Үүний 4.15 хувь нь иргэдийн цэвэр зээл рүү, 0.6 хувь нь арилжааны банкуудын үйл ажиллагааны зардалд зарцуулагддаг бол МИК-ийн үйл ажиллагааны зардалд 0.5 хувь, үлдсэн 0.75 хувь нь МИК-ийн зээлийн эрсдэлийн сан руу ордог байна.

Өөрөөр хэлбэл, ипотекийн зээл олгох бүхий л үйл ажиллагааг гардан хариуцаж хийдэг арилжааны банкуудтай адил МИК дундаас нь үйл ажиллагааны зардал гэх мэт илүүц зардал авч байгаа нь зохисгүй үйлдэл гэдгийг Шадар сайд онцлоод, ипотекийн зээлийн хүүг болон орон сууцны зээлийн урьдчилгаа төлбөрийг бууруулах зэргээр тус зээлтэй холбоотой гомдол, маргаан их байдгийг эхнээс нь цэгцлэх ёстой гэж үзэж байгаа юм.

Одоогийн байдлаар Монгол Улсын 900 мянган өрхийн 11 хувь нь ипотекийн зээлтэй байгаа бөгөөд 15-20 жилийн хугацаатай авсан зээлийнхээ хүүг эхний 5 жилд бүтнээр нь тооцон төлж барагдуулдаг, үндсэн зээлээс нь хасагддаггүй, урьдчилгаа өндөр төлдөг хэрнээ дахиад барьцаа нэхдэг гэхчлэн аливаа эрсдэлийг иргэд, арилжааны банкууд хамтдаа үүрч ирсэн.