Сангийн сайд асан С.Баярцогт Швейцарийн прокуророос цагаатгагдсан хэргийнхээ талаар мэдээллийг өгч, шалгагдан хаагдсан хэргүүдээ Нийслэлийн прокурорт өчигдөр хүлээлгэж өглөө.

Тэрбээр энэ үеэр “2016 оноос хойш Оюу толгойн гэрээтэй холбогдуулан надад эрүүгийн хэрэг үүсгэж маш удаан хугацаанд шалгасан. Тухайн үед энэ хэргээр зөвхөн Монголд ч биш, тодорхой улстөрчдийн оролцоотойгоор олон нийтийн байгууллагын нэрээр Швейцарийн холбооны улсад ч гэсэн хэрэг үүсгэж шалгаж эхэлсэн. Швейцарийн холбооны улсаас эрх зүйн харилцан туслалцах гэрээний хүрээнд Монгол, Хонконг, Австралийн хууль хүчний байгууллагатай хамтарч энэ хэргийг шалгасан юм байна лээ. Ингээд 2022 оны зургадугаар сарын 13-нд Монгол Улсын Нийслэлийн прокурорын газраас надад үүсгэсэн албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, мөнгө угаасан, үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэдэг хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Түүнчлэн 2022 оны наймдугаар сарын 24-нд Швейцарийн холбооны улсын Холбооны прокуророос авлига авсан, мөнгө угаасан гэх миний хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон талаарх тогтоолыг Швейцарь дахь миний өмгөөлөгчөөр дамжуулж ирүүлсэн. Сүүлийн үед зохион байгуулалттайгаар энэ хэргийн талаарх мэдээллүүд маш их гарч эхэлсэн. Тиймээс хэвлэл мэдээллийнхний оролцоотойгоор Нийслэлийн прокурорын ТГ-т Швейцарийн прокуророос ирүүлсэн тогтоолыг гардуулж өгч байна. Тогтоол герман хэл дээр байгаа. Албан ёсны орчуулгын товчоогоор орчуулсан эхтэй хамт Нийслэлийн прокурорын ТГ-ын даргад албан ёсоор гардуулж өгч байна.

Швейцарийн Холбооны прокуророос Хонконг, Австрали, Монголын хууль хүчний байгууллагуудыг оролцуулаад өргөн хэмжээний мөрдөн шалгах ажиллагааг зургаан жилийн хугацаанд явуулсан. Монголын улстөрчдийн дотроос ийм олон улсын хууль хүчний байгууллагаар зэрэг зэрэг шалгагдсан улстөрч ховор байгаа байх гэж би хувьдаа бодож байна. Манайхан өөрийнхөндөө итгэдэггүй. Янз бүрийн шийдвэр гарахаар ямар нэгэн нөлөө орсон байх гэж үздэг. Швейцарийн холбооны улс бол эрх зүйт төртэй. Хууль дээдэлдэг улс гэдгийг бүгдээрээ мэдэх байх. Австрали, Хонконг зэрэг улсууд бол хууль эрх зүйн тогтолцоо, хууль журмаараа дэлхийд тэргүүлдэг улсууд. Ийм орнуудын мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад гэм буруугүй гэдэг нь тогтоогдож, цагаадсан явдалд би туйлын их баяртай байгаа. Монголын хууль хүчний байгууллагууд ч гэсэн хүн засагладаггүй, хууль засагладаг эрин үе ирсэн гэдгийг харуулсан шийдвэр гаргасанд мөн туйлын их баяртай байна. Монголчууд үнэнээр явбал үхэр тэргээр туулай гүйцнэ гэдэг. Үнэн мөн нь, гэм буруугүй гэдэг нь зөвхөн нэг улсын биш, дөрвөн улсын хууль хүчний оролцоотойгоор нотлогдож, цагаадсан шийдвэр гарлаа” гэв. Түүнчлэн тэрбээр “Үндсэн хуулийнхаа нэг салбар тогтолцоог төгс төгөлдөр болгож төгөлдөршүүлж чадаагүй юм байна. Хууль засагладаг хэлбэр рүү оруулж чадаагүй байсан байна. Хүн засагладаг байсан юм байна. Хараат байсан байна гэдгийг өнгөрсөн хугацаанд ойлгосон. Тиймээс улс төрийн цаашдын зорилтын хүрээнд би хүний эрх дээдэлдэг, хууль засагладаг төрийн тогтолцооны төлөө ажиллана.

Дэлхий дээр ковидын дараах эдийн засгийн сэргэлт бий болоогүй. Ирэх хоёр жилд эдийн засаг маш их хэмжээгээр хүндэрнэ гэсэн прогнозыг эдийн засгийн гол байгууллагууд илэрхийлсэн. Дээрээс нь манай хойд хөршийн хувьд дайн байлдаантай, тодорхой хэмжээний эдийн засгийн хоригуудтай, дэлхийн геополитикийн хувьд маш их хэмжээний өөрчлөлт орсон ийм үед монголчууд бид нэгдүгээрт эвтэй байх ёстой. Хоёрдугаарт, сахилга хариуцлагатай байх ёстой. Нөр их хөдөлмөрлөж байж энэ хүндрэлийг давж гарна гэдгийг бүгдээрээ ойлгох ёстой.

Өнөөдөр Монголын эдийн засгийг авч яваа хэдхэн гол төслийн нэг нь Оюу толгой. Гуравдагч орны хөрөнгө оруулалт бол Монгол Улсын эдийн засагт ихээхэн хэмжээний ам.доллар оруулж ирэхээс гадна шинэ технологи, ноу хау, компанийн соёл, хамгийн гол эдийн засгийн аргаар тусгаар тогтнолыг баталгаажуулдаг зүйл болдог гэдгийг бүгд ойлгож байгаа гэж бодож байна. Монгол Улсын эдийн засагтай тэнцэх хэмжээний том хөрөнгө оруулалт орсон учраас энэ том төслийг сайлах, муулах үзэгдэл байнга байсан. Оюу толгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалт орсны дараа Монгол Улсын төсөвт болон улсын эдийн засагт хамгийн нөлөөтэй, хамгийн том төсөл болсныг хүн бүр хүлээн зөвшөөрч байгаа. Тиймээс энэ гэрээг хийсэн учраас надад улс төрийн дайралт ирж байсан. Энэ дайралтыг давж гарна, ойлгуулж чадна гэдэгтээ итгэлтэй байсан.

XX зууны түүхийг харвал Монголын төлөө зүтгэсэн улстөрч болгон хувь хүнийхээ хувь заяаны хувьд дандаа хэлмэгдэж байсан. Тэдгээр эрхмүүд хүн хэлмэгдэж болно, Монголын хувь заяа төөрч болохгүй гэсэн сэтгэлтэй байсан. Би энэ үзэл бодлыг агуулж яваа. Цаашид ч гэсэн үүнийгээ хэрэгжүүлж явна. Надад хэн нэгнийг буруутгах, эсвэл би хэлмэгдсэн гэж өрөвдүүлэх хүсэл, сонирхол алга. Үнэнийг олж тогтоогоод, цаашид нэгдэж нийлээд явах ёстой. Монголын хувьд үүлэн чөлөөний нар шиг боломж гарч ирж байна. Геополитикийн маш их өөрчлөлттэй энэ үед монголчууд засгаа сэргээж, сэргэн мандах боломж богино хугацаанд байна шүү. Ямар нэгэн байдлаар талцаад ирэхээрээ л монголчууд доройтдог түүхтэй. Эвлэлдэж нэгдэж байх үедээ сэргэж мандаж байсан түүхтэй” хэмээв.

Энэ үеэр сэтгүүлчид түүнээс “Та АН-ын дарга болох уу?” хэмээн асуухад “Цаашид улс төрийн үйл хэрэгт идэвхтэй оролцоно” гэв.

Р.Хишигжаргал

Эх сурвалж: Өдрийн сонин