2019 онд “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хөрс хуулалт, олборлолтын тендерт “Хишиг арвин индастриал” ХХК, “Моннис майнинг” ХХК болон “ТТОТүншлэл” гэсэн гурван аж ахуйн нэгж шалгаран гурван жилийн хугацаатай гэрээ байгуулан ажлаа эхлүүлжээ. Энэ хугацаанд КОВИД 19-ийн хүндрэлүүд байсан ч тухайн компаниуд үйл ажиллагаагаа зогсоолгүй ажлаа явуулж байжээ.

“Моннис майнинг” ХХК нь Ковидын гурван жилд гэрээгээ “ЧЕНЖ”-лэн доороо гурван компанийг туслан гүйцэтгэгчээр авч, ажлаа хамжин хийсэн боловч олборлолтын нийт ажлын төлөвлөгөөний зөвхөн 26%-ийг л гүйцэтгэсэн байна. Туслан гүйцэтгэгч компаниудаа асар хямдхан үнээр ажиллуулж, ажлын төлбөрийг цаг тухайд нь төлөөгүйгээс Өмнөговь аймагт үйл ажиллагаагаа явуулдаг хэд хэдэн компаниуд өнөөдрийг хүртэл авлагатай, санхүүгийн хүндрэлд орсон байдалтай байна.

“ЭТТ” ХК болон “Моннис Майнинг” ХХК-ийн хооронд байгуулсан хөрс хуулалт, олборлолтын гэрээний 6.6-дахь заалтад хэрэв Гүйцэтгэгч нь Захиалагчаас өгсөн төлөвлөгөөг дараалсан гурван сар 70%-иас бууруулбал олборлолтын үйл ажиллагаагаа явуулж чадахгүй байна гэж үзэн гэрээг дангаар цуцалах үндэслэл болно гэсэн заалт байдаг. “Моннис майниниг” ХХК нь гурвын гурван туслан гүйцэтгэгчтэйгээр ажлаа хавсран хийсэн хэдий ч 2022 оны 5, 6, 7–р саруудад олборлолтын ажлаа 0%, 4%, 13% -тайгаар гүйцэтгэсэн байгааг харахад “ЭТТ” ХК гэрээгээ дангаар цуцлах нөхцөл үүссэн боловч ямар нэгэн арга хэмжээ аваагүй, харин ч “шагнал” болгон дараагийн гурван жилийн тендерийг “бэлэглэж” байгаа нь хачирхалтай юм.

ЭТТ ХК-ийн Худалдан авалтын газрын захирал Цэрэнсамбуу нь Монголдоо эхний тавд ордог Тендрээр мэргэшсэн мэргэжилтэн гэгдэх болов ч дээрх тендерт МУ-ын Хөгжлийн банканд 127 гаруй тэрбум төгрөгийн чанаргүй зээлийн өртэй, олборлолтын үйл ажиллагаагаа бүрэн явуулах чадваргүй нь нотлогдож байгаа “Ченж” хийдэг “Моннис майнинг” ХХК-г шалгаруулсан нь ямар учиртай вэ?

“ЭТТ” ХК-д нүүрлэсэн нүүрсний хулгайтай тэмцэж, компанийн үйл ажиллагааг сайжруулах зорилготой очсон албан тушаалтнууд маань өөрсдөө нүүрсний олборлолтын ажил дээр нь хүртэл “оролцоотой” болж байгаа юм байна гэх хардалт өөрийн эрхгүй төрж байна.

Олборлолтын ажлын тендерийг “намын” гэх нэр доор хэн нэгэн компанид “бэлэглэж”, тэр нь цааш нь буталж “Ченж” хийн ашиг олох схемийг боловсруулан хэрэгжүүлж байгаа нь нүдэн дээр ил байна. Хамгийн энгийнээр бодож үзэхэд 1м3 уулын ажлыг 1,000 төгрөгөөр Ченжлэн зарахад энэ тендерт заасан нийт 50 сая м3 уулын ажлын хувьд хамагийн багадаа л гэхэд 50 тэрбум төгрөг “босгох” боломжтой юм байна. Энэ нь сонгуулийн 50 тэрбумын шинэ схем юм биш биз дээ?

Монгол Улсын Ерөнхий сайд саяхан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр “Нам харгалзахгүй шударга бустай тэмцэнэ” гэж уриалж байсан. Олон нийтийн нүдэн дээр ил явагдаж байгаа, хуулийг уландаа гишгэсэн энэ шударга бус явдлыг Ерөнхий сайд болон Хууль зүйн сайд нар хараад “нүдэн балай, чихэн дүлий” суусаар байх уу?

Нотлох иш татсан баримтууд:

• “ЭТТ”ХК болон “Моннис Майнинг” ХХК-ийн 2019 онд байгуулсан гэрээний дүн нь 799.4 тэрбум төгрөг харин гүйцэтгэл нь 213,6 тэрбум төгрөг байна. (Нийт 3 жилийн гүйцэтгэлийн дүнг “Моннис майнинг” ХХК-ийн тендерийн материалаас татав.)
• “ЭТТ”ХК болон “Моннис Майнинг” ХХК-ийн хооронд 2019 онд байгуулсан гэрээний заалтаас.
• Хөгжлийн банкны албан ёсны сайтаас авсан өр төлбөртэй талаарх мэдээлэл.