Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Жастин Капла нарын гурван иргэнд уучлал үзүүлснийг эсэргүүцэн Монголын Ногоон намаас мэдэгдэл гаргалаа. Энэ талаар тус намын дарга О.Бум-Ялагчтай ярилцлаа. 
 

-Та Ерөнхийлөгч Жастин Капла нарын иргэдэд уучлал үзүүлснийг яагаад буруутгах болов?
 

 -Ерөнхийлөгчийн татвараас зайлс хийсэн гадаадын хөрөнгө оруу лагчдыг уучилсныг туршлагатай улс төрчид зөв гэдэг өнцгөөр олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр тайлбарлаж байна. Олон улсад ч ингэж уучлал үзүүлэх нь энг ийн үзэгдэл мэтээр ярьж байна. Тэгэхээр “Ер нь татвараа төлөх шаард лага байна уу. Тэртэй тэргүй шоронгоос гарахаас хойш” гэх сөрөг уур амьсгалыг нийгэмд бий болгож байна. Хэрвээ тухайн хувь хүн, аж ахуйн нэгж татвар төлөөгүй бол шоронд орно шүү дээ. Улс орон татвараа төвлөрүүлж чадахгүй бол хямардаг. Тэгэхээр ма най нөлөө бүхий улстөрчид худлаа зүйл ярьж ард түмний тархи угаахаа болих хэрэгтэй. Ялангуяа энэ үйл ажиллагаанд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч татагдан орж байгаа нь буруу. Төрийн тэргүүн өөрийн твиттер хуудастаа “Монголоо бодох, өөрийгөө бодох уу, улсаа хараалгах уу, өөрийгөө хараалгах уу” гэж бодож байгаад шийдвэр гаргасан гэдгээ мэдэгдсэн. Энэ бол цаад утгаараа “Би дарамтад орчихлоо. Намайг ийм зүйл бичтэл дарамталж байна” гэснээс өөрцгүй. Монгол Улсын ард түмний саналаар сонгогдсон Ерөнхийлөгчийг хэн дарамтлав. Ямар байгууллага, хаанаас дарамт шахалт ирж, Жастин Капла нарыг суллахаар болов гэдгийг бид мэдмээр байна. Түүнчлэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ард түмний зовлон, жаргалыг хуваалцаж хамтдаа байх ёстой. Гэтэл Ноён уултай хол боо тойгоор Хэл мэгдэгсдийн хөшөөний хажууд “Босоо хөх Мон гол” ТББ-аас өлсгөлөн зарлаж бай хад Ерөн хийлөгч байр сууриа илэр хийлээгүй. Харгис эцэг нь дөр вөн настай охиныхоо аминд хүрсэн хэрэг гарч олон нийтийн цочирдуулж байхад ямар ч мэдэгдэл хийсэнгүй. 
 

-Төрийн тэргүүнийг ард түмэнтэйгээ ойр байсангүй гэж зэмлэх нь зөв үү? 
 

-Ядахдаа иргэдийнхээ зовлон, жаргалыг хуваалцахын тулд телевизээр богино үг хэлж болно доо. Энгийн иргэд эдийн засгийн хямралд өртөөд сөхөрч байхад Ц.Элбэгдорж ус балгасан мэт чи мээгүй байна. Тэгэхээр ма най намаас Ерөнхийлөгч Ц.Элбэг доржид итгэл үзүүлэх эсэх талаар олон нийтийн санал асуулга явуулах хэрэгтэй гэж үзэж байгаа. Ард түм ний саналаар сонгогдсон Ерөнхийлөгч бид нийг хамгаалахгүй эсрэгээрээ гадаа дын компанийн эрх ашигт үйлчлээд байгааг юу гэж ойлгох вэ. Жастин Капла нарын улсад учруулсан хохи рол болох 34 тэрбумаар 120 хүүхдийн 30 цэцэрлэг барина шүү дээ. Монголын өнөөгийн нөхцөл байдлаа гадаадынханд маш сайн тайлбарлах хэрэгтэй. Манай улсын 45 мянган хүүхэд цэцэрлэггүй байхад татвараа авах л хэрэгтэй. Нэг компанийг нь татварын хэргээс мултлах юм бол үлдсэн нь барьцаж эхэлнэ гэдгийг ойлгуулах шаардлагатай байсан. Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн гуайн ярилцлага өчигдөр телевизээр гарч байхыг харлаа. “Гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг шоронгоос чөлөөлөх нь зөв. Манай шоронгийн нөхцөл бай дал ямар билээ. Татварын бай- цаагч нар ажлаа мэдэхгүй бай на” гэж байна. Татвар гэдэг монгол чуу- дын хоол, хүнс, тэтгэвэр тэтгэм- жийг залгуулж байгаа гол зүйл шүү дээ. Үүнийг хийж байгаа цаг завгүй ажил лаж байгаа татварын байцаагчдыг мэдлэг чадваргүйгээр дуудаж болохгүй. 
 

-Ноён уултай холбоотой асуудалд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг яагаад холбоод байгаа юм бэ? 
 

-Ноён уултай холбоотой асуудлаар хоёр жилийн өмнө Ерөнхийлөгч иргэдэд хандаж “Түүхийн дурсгалт уулаа ухуулж болохгүй” гэдэг сурталчилгаа хийж байсан. Одоо ажихаар нутгийн иргэдийн тархийг угаасан болж таарах нь. Иргэд Төрийн тэргүүний ярьж байсан үгэнд итгээд амь насаараа дэнчин тавиад өлсч байхад ямар ч байр суурь илэрхийлэхгүй байна. Энэ бол өмнө нь хэлж ярьснаа мартсан Ерөнхийлөгч хүний хувьд байж боломгүй увайгүй зан. “Эр хүн хэлсэндээ, эмээлт морь харайсан даа” гэж үг байдаг. Тэгэхээр нутгийн иргэдэд Ноён уулыг ухуулахгүй гэж амалсандаа бат зогсох хэрэгтэй. Манай Ерөнхийлөгчийн нэг том чадвар нь уран илтгэгч. Иргэдийн толгойг эргэтэл уран цэцэн ярьдаг. Манай намаас Ноён уулыг ухуу лахгүй гэж өлсгөлөн зарласан иргэдийг дэмжиж байгаа. Иргэн бүр үзэл бод лоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхтэй. Үүнийг Үндсэн хуулиар батал гаажуулж өгсөн. 
 

-Та бүхнийг Ерөнхийлөгчийн үйлдлийг шүүмжилсэн мэдэгдэл гаргахаар хэний захиалгаар хөдлөв гээд хардана биз? 
 

-Манай намд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Жастин Капла нарын иргэдэд уучлал үзүүлснийг эсэргүүцэж мэдэгдэл гаргахаар янз бүрийн хандлага ирж байна. Өнөөгийн нийгэм улс төрийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт өгөх чинь улс төрийн намын хийдэг гол ажлын нэг шүү дээ. Ард түмний элч болж сонгогдсон Ерөнхийлөгч гадаадын томоохон компаниудын дарамтад орж, шийдвэр гаргаж болохгүй биз дээ. 
 

-Урт нэртэй хуулийн дагаж мөрдөх журамд өөрчлөлт оруулсан. Үүнд танай нам ямар байр суурьтай байна вэ? 
 

-Төрийн мөнгийг хяналтгүй идэх алхам боллоо. Хамгийн гол нь байгаль, экологид их сөрөг нөлөөтэй. Яагаад гэвэл богино хугацаанд олборлолт явуулах болохоор хүчтэй химийн хорт бодис ашиглана. Дээрээс нь нинжа нар орохоор ээлжээ хүлээгээд байж байна. Тэгэхээр байгальд халд сан дайн болох нь. Нинжа ажиллаж байгаа цагт нөхөн сэргээлт хийхгүй. Компаниуд олборлолт явуул чихаад нөхөн сэргээлт хийсний да раа нинжа нар орж ирээд байгаль сүйтгэчихлээ гэж нэгэн рүүгээ чихдэг. Эцсийн дүндээ төр засаг, ард түмэн, байгаль орчин сүйдээд дуусна шүү дээ. Ийм хяналтгүй байдал үүсгэж байгаад харамсч байна. 
 

-Татвараас зайлсхийж, олон тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан гадаадын иргэдийг суллачихаад эх орныхоо төлөө тэмцсэн Ц.Мөнхбаярыг яагаад хориод байна вэ гэдэг асуудлыг иргэд тавьж байна. Та үүнд ямар бодолтой байна вэ?
 

-Энэ хоёр хэргийг шууд холбож, харь цуу- лахад хэцүү. Гэхдээ Ц.Мөнх баяр Урт нэртэй хуульд өөрчлөлт оруу лахыг эсэргүүцэж байсан. Гадаа дын иргэдийг уучилсан юм чинь Ц.Мөнх- баярыг ч уучлах ёстой гэсэн логик гарч ирэх нь дамжиггүй. Энэ асуудалд Төрийн тэргүүн тодорхой байр суурь илэрхийлэх ёстой. 
 

-Парламентад суудалгүй намууд Сонгуулийн нэгдсэн хууль, Улс төрийн намуудын тухай хуулийн төсөлд хэр үүрэг оролцоотой байна вэ? 
 

-Улс төрийн намуудын тухай, Сонгуулийн нэгдсэн хуулийн төсөл манай намын зүгээс тодорхой саналаа өгсөн. Дээрх хуулийн төслүүдэд намууд нэгдэж хоёр асуудал шийдэхээр ажиллаж байгаа. Нэгдүгээрт, хар машинаар тоолоход ямар нэгэн зөрчил, маргаан гарсан тохиолдолд хяналтын тооллогыг гараар хийнэ. Ингэхдээ ямар нэгэн улс төрийн намын төлөөлөл биш энгийн иргэд тоолох ёстой гэсэн заалт оруулах хүсэлтэй байгаа. Хоёрдугаарт, улс төрийн намын сонгуулийн зардлыг төр хариуцаад явах ёстой.
 

Ц.ОЮУНТУНГАЛАГ

Эх сурвалж: Unen.mn