Аугаа их ялалтын 70 жилийн ойн энэ онд тохиож байна. Ойн хүрээнд  эх орны дайны үед БНМАУ,  ЗХУ-ын

холбоотон байж, Зөвлөлтийн улаан армийн ялалтад чухал үүрэг гүйцэтгэснийг үнэлж  ОХУ-ын Ерөнхийлөгч  В.Путины зарлигаар  Монголын 375 ахмад дайчдын гавьяаг үнэлж шагнахаар болсон байна. Мөн Москвагийн Улаан талбайд ирэх сарын 9-нд болох ялалтын баярын парадад манай улсын цэргүүд оролцохоор бэлтгэлээ базааж буй. Ялалтын  парадад  АНУ, Их Британи, Франц, БНХАУ, БНАСУ,  Армен, Украйн, Казахстан, Молдав, Беларусь, Польш зэрэг 20 гаруй орны  14 мянган цэргийн албан  хаагч жагсах мэдээлэл бий. Монгол цэргүүд бусад орныхонтой мөр зэрэгцэж, эх орноо гадаадад сурталчилна гэсэн үг.

1945 оны дайнд ЗХУ-ын дайчидтай  галын шугаман дээр мөр зэрэгцэн байлдаж  явсан ахмад дайчдад   “Аугаа эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойн медаль” гардуулах ёслол үргэлжилсээр байна. Ахмад дайчдын төлөөлөлд нийслэл дүүргээр нь медалийг гардуулж өгч байгаа бөгөөд орон нутагт ч энэхүү ёслолын ажиллагаа болж байгаа аж. Харин өчигдөр  Монгол цэргийн музейд ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Азизов Искандер Кубарович өөрийн биеэр хүрэлцэн ирж 70 ахмад дайчинд ойн медалийг гардуулан өгч баяр хүргэлээ.

Элчин сайд Азизов Искандер Кубарович  “Бид хамтдаа дайтаж явсан 1945 оны эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойг  угтаж байна. Энэ дайнд монгол цэргүүдийн оруулсан үүрэг оролцоо маш их байсан. Хамгийн гол нь энэ бүхний утга учир нь манай хоёр орны найрамдал, цусаараа гагнагдсан хоёр орны цэргүүдийн оролцоо байсан юм шүү. Үүнээс цааш манай хоёр улсын найрамдалт харилцаа батжих цоо шинэ зам хүлээж байгаа нь дамжиггүй. Хамгийн харамсалтай нь бидний цусаар гагнагдсан найрамдлын маань амьд гэрч болсон ахмад дайчид жил ирэх бүрт цөөрсөөр байна. Та бүхэндээ Аугаа эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойн баярын баярын мэнд хүргэе “ гэлээ.  Мөн ойн медаль гардуулах ёслолын арга хэмжээнд Батлан хамгаалах яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, хошууч генерал З.Болдбаатар оролцож үг хэлсэн юм.

Амь биеэ хайрлалгүй тулалдаж явсан ахмад дайчид ойн медаль гардуулах мөчид  сэтгэл догдлон хүлээж суусан. Тэдний зарим нь нэрээ дуудуулаад өнгөрчих вий гэсэн шиг чих тавин сонсож, хамт ирсэн хүмүүсээсээ байн байн асууж байлаа. Медаль гардуулах үеэр ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Азизов Искандер Кубарович  ахмад дайчдыг тосон очиж, суудал дээрээс нь босголгүй хүндэтгэл үзүүлж, халуун дотноор талархлаа илэрхийлж байлаа. Түүхийн гэрч болж, байгуулсан гавьяатай эдгээр хүмүүсээр Монгол орны залуу хойч үе болсон бид бахархахгүй байхын аргагүй. Энэ үеэр тэдний заримынх нь баярын сэтгэгдлийг сонссон юм.

Д.Ядамдорж: ОРОС АХ НАР БИДНИЙГ МАРТААГҮЙ

Би 1920 онд төрсөн. Одоо нас сүүдэр 96 хүрч байна. Уугуул нутаг Булган аймгийнх. Гэхдээ одоо хотод амьдарч байна. Залуудаа 1945 оны чөлөөлөх дайнд оролцож явлаа. Өнөөдөр ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар “Аугаа эх орны дайны ялалтын 70 жилийн ойн медаль” гэсэн хүндтэй  шагнал авч байгаад баяртай байна. Ямар ч гэсэн орос ах нар биднийг мартаагүй юм байна гэж бодогдож  сууна. Өвөө нь анх 20 настайдаа цэргийн албанд мордож, таван жилийн дараа дайнд явсан. Тухайн үед отрядын дарга байсан Улсын баатар Чогдонгийн бие, хамгаалагч, жолооч явлаа. Тэгж явахдаа Хайлаар хотоор дайрч байсан.  Өнөөдөр /өчигдөр/ өвөө нь зарим одон медалиа зүүж ирээгүй байна. Надад Орос, Монголын медаль олон бий.

П.Туваан: В.ПУТИНТАЙ УТСААР ЯРЬЖ БАЯРЛАЛАА ГЭЖ ХЭЛМЭЭР БАЙНА

Би 20 настай цэрэгт мордоод, хоёр жил алба хаагаад дайнд мордож байлаа. Дайны жилүүд мэдээж хүнд байсан. Ялалт байгуулахад монгол цэргүүдийн гавьяа их байгаа ч  Халх гол болон 1945 оны дайны Монголчуудын ялалтыг ЗХУ-ын цэрэг эрс авчирсан юм шүү дээ. Тэдний баатарлаг гавъяаг бид мартах ёсгүй. Ахмад дайчдад Оросын Ерөнхийлөгч медаль гардуулж байгаад сэтгэл өндөр байна. Болдог бол В.Путинтай утсаар ярьж баярлалаа гэдгээ хэлмээр байна. Дайны жилүүдэд баатарлагаар амь үрэгдсэн олон мянган дайчид, гэм зэмгүй энгийн иргэдийн гэгээн дурсгалыг хүндэтгэж байх учиртай. Түүхэн их үйл явдлыг дархлан мөнхжүүлж, Монгол орны эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө мөр зэрэгцэн тулалдаж явсан Монгол, Оросын баатар зоригт дайчин, эрэлхэг цэрэг эрсээ монгол түмэн үеийн үед санан дурсаж, гавъяат үйлсээр нь ямагт бахархаж байх ёстой.

С.УЯНГА

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин