Улсын төсөвт томоохон орлого бүрдүүлж байдаг Төрийн өмчит “Эрдэнэт”-ийн уулын баяжуулах үйлдвэрт үе үеийн ихэс дээдэс халаасаа зузаалах, шахааны хүмүүсээ томилох зорилго агуулж ирсэн. Харин сүүлийн үед “Эрдэнэс Монгол” компанийг ихэс дээдсийн танил тал, бэл бэнчингээ зузаалах нэгэн хэрэгсэл болгохоор улайрдаг болжээ. Арга ч үгүй, Монгол Улсын Төрийн өмчит акул компаниудыг багцлан хариуцаж ажиллах “Эрдэнэс Монгол” бол яах аргагүй эд хөрөнгийн ширгэшгүй нэгэн ундарга гэхэд болно. Тус компанийн захирлаар УИХ-ын асан Д.Хаянхярвааг улс төрд зүтгэсэн туршлага, зангаргийг нь харж томилсон ч эрх баригчдын зүгээс шахаа хийх амаргүй ажлын хөлд дарагдаад байгааг эх сурвалж дуулгав. Шахаагаар орж ирж байгаа нөхөд нь улс төрөөс жийгдсэн, Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх санд гар дүрсэн, нөлөө бүхий улстөрчдийн сонгуульд зүтгэсэн гээд олон төрлийн сувгаар орж ирж байгаа аж. Тэрээр тус газрын захирлаар томилогдсон даруйд “Шахааны хүмүүс авахгүй, улс төрөөс ангид байна” хэмээн бардам амлаж байсан ч улс төрийн үнэнд гүйцэгдэж, өнөөх л танил талын сүлжээнд нэгдэхээс өөр аргагүй болжээ.

Тус газрын зургаан Дэд захирлыг гурав, зургаан газрыг хоёр болгож танасан төсвийг “Эрдэнэс Монгол” компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөл баталсан нь шахааны нүх цөөрч, шинэхэн захирал Д.Хаянхярвааг багагүй сандаргаж байгаа нь илт. Тодотгож хэлбэл, улстөрчдийн хүн шахдаг орон зай хумигдаж байна гэсэн үг. Өнгөрөгч УИХ-ын сонгуулиар мандатгүй үлдэж, Засгийн газар байгуулахад албан тушаалгүй үлдсэн, “32-ын бүлгийн” “Эсэргүү” хэмээх Д.Хаянхярваа эрх барьж байгаа нөхөдтэй ойлголцож, нөгөө талаасаа урвасан учраас энэ газрын захирлаар томилогдсон. Тиймээс аливаа зүйлд толгой дохихоос өөр аргагүй байх.

Тухайлбал, МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн эхнэрийнхээ дүү Л.Хосбаярыг Дэд захирлаар томилуулахаар зүтгүүлж байна. Тэгвэл нөгөө талаас Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас мөнгө гулгуулж, өөрийн эзмшлийн Банк бус санхүүгийн байгууллагаар угаасан гэх үндэслэлээр мандатгүй үлдэж байсан Л.Энхболд Тэргүүн дэд захирлаар томилогдох мэдээлэл ч бий. Л.Энхболдын ар талд Монгол Улсын сайд Л.Оюун-Эрдэнэ байгаа гэдгийг эх сурвалж дуулгасан. Энэ бол хөдлөшгүй ар тал гэсэн үг. Гагцхүү шударга үнэний талд зогсож байгаа Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх энэхүү бусармаг томилгоог зогсоож чадах байх. Өөр юу ч торгоож дийлэхээргүй харагдана.

“Бүдүүн” бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэнгийн шахаж байгаа Л.Хосбаяр нь Өвөрхангай аймагт түүний арын албыг залгуулдаг, удаа дараагийн ялалтад туг нь болж явсан учраас ийнхүү “шахуулах” эрэмбэтэй гэнэ. Гэтэл Л.Хосбаяр гэгчийг нөгөө талаас УИХ-ын гишүүн, Өвөрхангайн С.Чинзориг ч хүч хавсран дэмжиж байгаа бололтой. Уг нь Д.Тогтохсүрэн, С.Чинзориг нарт Монголын төр өндөр дээд албаа ч өгсөн, өргөн олон ч итгэл сэтгэлээ өгсөн. Гэтэл ханаж цаддаггүй хоёр нөхөр ах дүү, амраг садангийнхаа төлөөллийг төрд шургуулахаар дайрч байгаа нь зүйд нийцэх үү. Тэгэхээр энд өнөөх л нутаг, нугын, ах дүү амраг садангийн, хамтарч луйвраа хийдэг нөхдийн “сунгаа” явагдах нь дамжиггүй харагдана.

Ашиг сонирхлыг зөрчилтэй Л.Энхболдын хувьд яавч болохгүй дүр. Түүнийг энэ их мөнгөний уурхай дээр авчирвал “Ирээдүй Инвест” Банк бус санхүүгийн байгууллагаараа дамжуулаад “Эрдэнэс Монгол”-ын мөнгийг угаах хэрэг гарч таарна. Л.Энхболдын хувьд өндөр дээд албан тушаалд тэмүүлэх нь бүү хэл хариуцлагаа хүлээн, зохих ёсны шийтгэл хүлээх ёстой хүн. Гэтэл юу ч болоогүй мэт хөрөнгөлөг газрын удирдах албанд Монгол Улсын сайдаар түлхүүлж байгаа нь даанч зүйд нийцэхгүй хэрэг билээ.

Энэ бүгдээс харахад төрийн албаны босго хэчнээн дор намсаж, төрийн ажлын талбар бохир, муу муухайгаар дүүрч байгаа явдал байсаар байгааг харуулсан хэрэг боллоо.  

З.Шатар 

Эх сурвалж: Түмэн.мн