МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ ПРОКУРОР, ТӨРИЙН ХУУЛЬ ЦААЗЫН ТЭРГҮҮН ЗӨВЛӨХ Б.ЖАРГАЛСАЙХАН ТАНАА
-Хүний эрх хамгаалагчийг прокурор хуулийн байгууллагаас мөрдөн мөшгөх, тагнах зохиомол хэрэг үүсгэн эрүүдэн шүүж байгаа үйлдлийг таслан зогсоох тухай-
Манай төрийн бус байгууллага нь хүний эрхийг хамгаалах, төрөөс хүний эрх зөрчсөн аливаа үйл ажиллагаа, үйлдлийн эсрэг тууштай тэмцэх, шалтгаан нөхцлийг судлах, арилгах, урьдчилан сэргийлэх, шударга ёсыг сахиулах, хүний эрхийн талаарх хууль тогтоомжийг иргэд, олон нийтэд таниулах чиг үүргийг хүний эрхийн салбарт мэргэшсэн хуульч, эрх зүйч, нийгмийн ажилтнуудын мэргэшсэн баг, төр, иргэний нийгмийн байгууллагуудтай хамтран хэрэгжүүлж ажилладаг.
Бид байгуулагдсан цагаас эхлэн Монгол хүний Үндсэн хуульд заасан болон Олон Улсын хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал, Монгол улсын нэгдэн орсон гэрээ конвенцыг манай улсад хэрхэн сахин мөрдөж байгаад хяналт тавьж Олон улсын хүний эрхийн байгууллагатай хамтран ажиллах, АТГ, ЦЕГ зэрэг байгууллагуудаас хүний эрхийг зөрчиж байгаа эсэхэд хараат бус хөндлөнгийн хяналт тавьж эрүүдэн шүүсэн, хууль зөрчсөн талаар хохирогч, гэрч, жирийн иргэдээс шууд мэдээллийг авч хүний эрх зөрчсөн факт, баримтыг шалган тогтоож зөрчлийг арилгуулах, олон нийтэд мэдээлэх, хохирлыг барагдуулах чиглэлээр идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж энэ талаар Монгол улсын ерөнхийлөгч болон УИХ-д тайлангаа хүргүүлж түүнчлэн НҮБ, ЕХ-ны хүний эрхийн дээд комисс, Эмнести интэрнэшнал байгууллагад тайлангаа хүргүүлэн ажиллаж байна.
Монгол улсад сүүлийн арван жилд МАН, АН дамжсан улс төр бизнесийн олигарх бүлэглэл луйврын сонгуулиар төрийн эрх мэдлийг гартаа авч прокурор, АТГ, хууль хяналтын байгууллагыг улс төрийн сөрөг хүчин, улс төрийн шударга ёс шаардсан иргэний нийгмийн төлөөлөлд зохиомол хэрэг үүсгэн хэлмэгдүүлэх, эрүүдэн шүүх, хуурамч гэрч татах зэргээр олон арван төр нийгмийн зүтгэлтэн, хүний эрх шударга ёсны төлөө тэмцэгчдийг хэлмэгдүүлж, хилс хэрэг тохож, ял оноож, хүний амь нас, эрүүл мэндийг хохироож, нэр төрийг нь гутаан доромжлох явдал хавтгайрч АТГ, прокурор, шүүхийг дамжсан хэлмэгдүүлэлтийн хонгилыг Ц.Элбэгдоржийн үеэс бий болгож одоо ч амь бөхтэй үргэлжилж байна.
Дэлхийд зөвхөн Монгол улсад АТГ, Прокурор, шүүхийг дамжсан хэлмэгдүүлэлтийн хонгилын тогтолцоо бий болсныг олон улсын хэмжээнд мэддэг болсон бөгөөд ардчилсан хүний эрхийг дээдэлдэг улс орон гэдэг нь эргэлзээ төрүүлдэг болжээ. Энэхүү хууль шүүхийн байгууллагын хэлмэгдүүлэлтийн хонгилд Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр, Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг, М.Энхсайхан,, Шадар сайд асан Ц.Оюунбаатар, сайд асан З.Баянсэлэнгэ нарын олон арван хүн хэлмэгдсэн буюу хэлмэгдэж байна. Ингэхдээ тэднийг олигархийн мэдэлд байдаг ТВ, сонин хэвлэл, сошиалаар тэдний нэр төрийг гутаан доромжлох, гүтгэх компанит ажлыг явуулж, дараа нь захиалагчийн даалгаврын дагуу зохиомол хэрэг үүсгэн яллаж өөрийн гарын захиалгат шүүх прокуророор дамжуулж ял шийтгэл оногдуулан олон сар жилээр хууль шүүхийн байгууллагын үүд сахиулж эсвэл шоронд хорьж хохироож байна.
Ингэхдээ Үндсэн хууль, хүний эрхийн хууль тогтоомжийг байнга зөрчиж, гэрчийг хуурамч мэдүүлэг өгүүлэхээр тулган шаардах, худал гэрчлүүлж, мөнгөн шагнал амлах, гадаадад гаргах зэргээр амлалт өгөх, сэтгэл зүйн дарамт шахалт үзүүлэх, олон сар хоногоор хорих эрүүдэн шүүх ажиллагааг явуулдаг нь олон арван баримтаар тогтоогдсон.
Хуулийн байгууллагын хэдмэгдүулэлтийн үйл ажиллагаанаас болж олон удаагийн харамсалтай үйл явдал, хэлмэгдэл гарсны дотор С.Зоригийн амь насаа алдсан хэргийг мөрдөх явцад олон хүнийг эрүүдэн шүүж, тарчлаан зовоосон, АТГ-ын дарамт шахалт эрүүдэн шүүх ажиллагааны улмаас гавьяат хуульч Л.Бямбаа, төрийн албан хаагч Д.Амарсайхан нар хорих байгууллага дотор харамсалтайгаар амь насаа алдсан байдаг.
Монгол улсынхаа иргэдийг, түүний дотор хүний эрхийг хамгаалан тэмцэгч нарыг үндсэн хууль, хүний эрхийн олон улсын хууль тогтоомжийг зөрчин мөрдөн мөшгөж, тагнан турших, гар утсыг чагнах, гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж үүнийхээ талаар эрх баригчдад мэдээлэл хүргэж байжээ. Монгол Улсын Ерөнхий прокурор та Монгол улсын гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 23-ын 1д заасны дагуу Улсын ерөнхий прокурор та болон таны тусгайлан эрх олгосон прокурор гүйцэтгэх ажилд зөвшөөрөл олгох, хяналт тавих үүрэг гүйцэтгэдэг. Иймд манай байгууллагын хүний эрхийг хамгаалагч нарыг (УИХ-д хүний эрхийг хамгаалагч нарын эрхийг хамгаалах тухай хуулийн төсөл хэлэлцэгдэж байгаа) мөрдөн мөшгиж тагнан туршиж гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах үүргийг хэнээс авсан, ямар ажиллагаа явуулсан, үр дүнг хэнд тайлагнасан талаар танилцуулгыг цаг хугацааны дарааллын дагуу гаргаж манай хүний эрхийн байгууллагад ирүүлэхийг Үндсэн хуулийн 16-р зүйлийн 12-д заасны дагуу танаас шаардаж байна.
ХҮНИЙ ЭРХ, ШУДАРГА ЁСНЫ ХӨГЖЛИЙН ТӨВИЙН ДЭД ЗАХИРАЛ Б.ЭНХТАЙВАН
