"ГОВЬ" ХК-ийн нөлөө бүхий хувьцаа эзэмшигчдийн бүтцэд өөрчлөлт орж, "Таван Богд Холдингс" ХХК 84 хувийг нь эзэмшдэг боллоо хэмээн өчигдөр “ГОВЬ” ХК-ийн зүгээс албан ёсоор мэдээлсэн.

Монгол, Японы Засгийн газрын хэлэлцээрээр Японы буцалтгүй тусламжаар 1981 онд байгуулагдсан “Говь” ноолууран бүтээгдэхүүний үйлдвэр нь 1993 онд Монголын хөрөнгийн биржид бүртгүүлэн нийт дүрмийн сангийн 25.1 хувийг хөрөнгийн биржээр арилжаалж, хувьцаат компани болсон түүхтэй. Тус хувьцаат компанийн төрийн өмчид байсан 73,45 хувийн хувьцааг 2007 онд “Эф Си Ай” ХХК нээлттэй дуудлага худалдаагаар авснаар хувийн эзэмшилд шилжсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, тус компанийн захирлаар ажиллаж байсан Ц.Баатарсайханы “Таван Богд Холдингс” /51 хувь/ болон Японы “Хиде Интер” ХХК /33 хувь/ дийлэнх хувьцааг эзэмшигч болсон юм.

Өнөөдрийг хүртэл хувьцааны бүтцэд төдийлэн өөрчлөлт ороогүй бөгөөд 2021 онд 1500 ажилтан нь хувьцаа эзэмшигч хэмээн бүртгүүлсэн ч нийт хувьцааны 0,07 хувь тэдэнд ногддог.

Тиймээс 17 жилийн дараа буюу 2024 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр хувьцаа эзэмшигчдийн бүтцэд өөрчлөлт орж, “Таван Богд Холдингс” ХХК нь Монголын хөрөнгийн биржийн арилжаагаар Японы “Хиде Интер” ХХК-аас Говь ХК-ийн 33 хувийг худалдан авсан байна. Энэ нь 65.6 тэрбум төгрөгөөр үнэлэгдсэн гэдгийг "БиДиСЕК ҮЦК" ХК мэдээлжээ.

“Made in Mongolia” гэх шошгыг дэлхийн зах зээлд төлөөлж чаддаг бүтээгдэхүүн бол ноолуур. Үүнтэй маргах хүн бараг үгүй. “Говь” ХК бол Монгол Улсын хувьд ач холбогдол өндөртэй үйлдвэрийн нэгд зүй ёсоор тооцогдоно. “Говь” ХК-тай өрсөлдөхүйц брэнд одоогоор энэ салбарт алга. Хэдийгээр ноос, ноолуурын 150 орчим том жижиг үйлдвэр байдаг ч үйлдвэрлэлийн хүчин чадал, хэрэглэгчийн тоо, гадаад зах зээл гээд аль ч талаараа “Говь” ХК тэргүүлдэг. Төр засгаас ч хөдөө аж ахуйн болон хөнгөн үйлдвэрлэлийн салбарын тулгуур болсон ноос, ноолуур үйлдвэрлэгчдэд тогтмол анхаарал хандуулж, татвар, зээл санхүүгийн бодлогоор дэмждэг.

Үүнийг хамгийн сайн ашиглаж чаддаг компани бол бас л “Говь”. Тухайлбал, Хөгжлийн банкнаас 2019 онд “Говь” ХК нь ноолууран бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, борлуулалтыг нэмэгдүүлэх төсөл хэрэгжүүлэхээр 82.9 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авч, 2022 оныг хүртэл 25.3 тэрбум төгрөг төлсөн бол нэхэл дагуултайгаар өнгөрсөн жил өр төлбөрөө төлж барагдуулсан байдаг.

Сайн мэдээ юу, муу мэдээ юу

Хөрөнгийн зах зээлийн хувьд тийм ч сайн мэдээ биш хэмээн зарим ажиглагч бичсэн бол нөгөө талд Монголын компанийг монголчууд өөрсдөө эзэмшдэг боллоо гэх хэсэг ч байна. Яг үнэндээ, Хөрөнгийн бирж дээр бүртгэлтэй ч хувьцааны бүтцээс харвал хязгаарлагдмал хувьцаат компаниас төдийлэн ялгагдахгүй болчихсон гэхэд хилсдэхгүй нь.

Өөрөөр хэлбэл, гадаадын хөрөнгө оруулалттай нээлттэй засаглалтай байсан тус компани Монголын нэгэн гэр бүлийн мэдэлд шилжив.

Хэдхэн хоногийн өмнө Ц.Баатарсайханы хүү Б.Амарсайхан “Говь” ХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон бол өнөөдөр түүний гэр бүлийн мэдэлд бүрэн шилжсэн нь энэ.

“Говь” ХК-ийн хувьд сүүлийн жилүүдэд үнэхээр ашигтай ажиллаж чадсан уу гэвэл үгүй. 2020, 2021 оны нийлбэр дүнгээр 83 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажилласан бол 2023 оны санхүүгийн үзүүлэлтээр цэвэр борлуулалтын дүн 255.6 тэрбум, борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 131 тэрбум, үйл ажиллагааны зардал 93 тэрбум гээд цэвэр ашиг -3,8 тэрбум төгрөг буюу алдагдалтай ажилласан харагдаж байгаа юм.

Хувьд шилжсэнээс хойш буюу 2007-2018 оныг хүртэл бага зэрэг ногдол ашиг хуваарилж байсан ч 2019 оноос хойш ногдол ашиг хуваарилаагүй байна.

Эндээс харвал, баярлаад байх мэдээ ч биш бололтой. Японы “Хиде Интер” ХХК-ийн хувьд сүүлийн 5 жил тогтмол алдагдалтай ажилласан тус компаниас татгалзахаас өөр аргагүйд хүрчээ гэж харж болох.

Харин “Таван Богд Холдингс” буюу Ц.Баатарсайханы хувьд гэр бүлийн хөрөнгөө Монголын ноолууран бүтээгдэхүүний “ноён” компаниар зузаатгажээ. Гэвч цаашид “Говь” ХК нь хэдэн жил “Made in Mongolia” шошгыг дэлхийд таниулж чадах вэ гэдэгт эргэлзээ төрж эхэлснийг нуух арга алга.