Монголчууд бид байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл, зуднаас гадна улс төр, нийгмийн амаргүй сорилтыг давж, урин цагтай золгож байгаа ч хаврын адаг сарын билигт сайн өдрүүдэд “Өнөөдрийн Ялалт” сонин, энэхүү нийтлэлээр дамжуулан, нутгийн олон түмэнтэйгээ уулзаж байгаадаа баяртай байна. Бидэнд нийгэм, эдийн засгийн таагүй байдал, иргэдийн амьдрал ахуйд тулгарсан бэрхшээл гээд дурдвал олон зүйл бий. Гэхдээ “Халхын буян дуусдаггүй” гэдэг. Малчид маань цагийн хатууг туулж, ард нь гарлаа, “Бид одоо алзахгүй” хэмээн өөрсдөө ам дүүрэн хэлж байна. “Монгол хүн амныхаа билгээр” гэдэг дээ. Гэхдээ биднийг одоо хүндхэн сорилт болох УИХ-ын ээлжит сонгууль тосон уулзана. Иргэд бид энэхүү сонгуулиар өөрсдийнхөө маргаашийн амьдралыг сонгох учраас “хүндхэн сорилт” гэж тодорхойлсон хэрэг. Чингэхийн шалтгаан ч бий. Сонгууль бүрээр эрх мэдэлдээ дулдуйдах, санал худалдан авах, худал хуурмаг үзэл суртал явуулж, иргэдийг төөрөгдүүлэхээс эхлээд олон сөрөг зүйл болж, иргэд олон нийтийн сонголтод шууд болон шууд бус утгаар халддаг байдал давтагдах нь ойлгомжтой болж, эхнээсээ ч халдаад эхэлсэн. Эрх баригч намынхан телевизийн суваг бүхнийг эзэгнэж, сонины нүүр талбай бүхэнд луйвраа нуух гэж инээмсэглэсэн зургаа нийтэлж байна. Цахим сайтуудын хойморт заларч, айл өрх бүрд зураг хөргөө залахдаа тулжээ. Улс төрийн гуравдагч хүчний орон зайг иргэдийн дундаас хумих бодлого явуулж, төсвийн мөнгөөр хэвлэл мэдээллийг угжиж байна. Засгийн газар, төр захиргааны байгууллагын нэр барьж бэлэг сэлт тараан, хууль зөрчиж байна.

Тиймээс бид болгоомжтой байж өөрсдийнхөө итгэл үнэмшилд бат зогсох хариуцлагатай цаг иржээ гэдгийг дуулгах хэрэгтэй. Бидний амьдрал бидний гарт л байгаа, өөр хэн нэгэн УИХ-ын гишүүн, сайд, дарга нарын гарт байхгүй гэдгийг дурдах нь илүүц хэрэг байж болох ч дурдахаас өөр арга байсангүй. Өнгөрөгч хугацаанд монголчууд бид найман удаа сонгууль өгөхдөө өөрсдийнхөө амьдрал, үр хүүхдийнхээ ирээдүйн сайн сайхны төлөө санал өгч, итгэл үзүүлж ирсэн. Гэвч өнгөрөгч 34 жил бидний бодож, итгэж байсан үр дүнд хүрсэнгүй. Үр дүнд хүрэхгүйгээр барахгүй, энэ зүгт явах гэж хичээсэн нэг ч улс төрийн нам, нэг ч улстөрч байгаагүй нь харамсалтай. Улс төрийн гуравдагчдын орон зайд өөрийн бодлого, өнгө төрхөөр ялгарч буй ШИНЭ нам нь өнгөрөгч жилүүдийн турш эрдэмтдийн баг бүрдүүлэн ажиллаж, нийгэм, улс төр, эдийн засгийн чиглэлд 18 хувьсгал санал болгосон. Үүнийхээ дагуу бодлого хөтөлбөрөө боловсруулж, энэ удаагийн сонгуульд үзэл баримтлалаа даган, МУНН-тай нэгдэн “Шинэ үндэсний эвсэл” байгуулан оролцохоор зэхэж байгаа билээ. Манай намын язгуурын үзэл санаа, шинээр дэвшүүлсэн бодлого, баримт бичгийг дагаж, залуусаас эхлээд ахмад настнууд хүртэл зорин ирж байгаа нь талархууштай. Бид бултаараа зөв сонголт хийж, авлигад идэгдсэн төрөө цэвэрлэх, ядуурч туйлдсан иргэдийнхээ ахуй амьжиргааг өөд нь татах, ажлын байр бий болгосон үйлдвэржилтийн хувьсгал өрнүүлэх, зээлийн өндөр хүүгүй, татварын дарамтгүй орчинг бүрдүүлэхээс эхлээд олон зүйлд хувьсгал өрнүүлэхээ “Нийгмийн захиалга” хэмээн ухамсарлаж байна.

Төрийн эрхийг ээлжлэхдээ ээлжилж, хамтрахдаа хамтарч барьж ирсэн МАН, АН-ын “колончилол”-оос юу үлдэж вэ гэхээр авлига, хээл хахууль, хулгай дээрэм, нийгмийн ядуурал, уул уурхайн хөлд талхиулсан байгаль, өртэй иргэд гэх мэт зүйлс л дурдагдана. Өөр дурдах зүйл тун ховор. Энэ бүгдээс салах арга зам нь ерөөсөө ээлжит сонгууль. Бид өөрсдөө л зөв сонголт хийж, өөрсдийгөө аврахгүй бол өөр хэн ч аврахгүй. Биднийг УИХ-ын хэн нэгэн гишүүн, ямар нэгэн сайд, дарга нар аврахгүй. Тэд бидний итгэлийг зүтгэлээр хариулсан бол өдийд иргэд олон нийт хангалттай цалинтай, ажлын байртай байна. Хаанаа ч хүрэлцэхгүй цалингаас цалингийн хооронд өр зээл тавьж явахгүй.

Тэд биднийг авардаг байсан бол өндөр хүүтэй зээлээс зээлийн хооронд өрийн дарамтад орохгүй ажил албаа залгуулаад амар тайван амьдрах байв. Бидний сонгосон УИХ-ын гишүүд авардаг байсан бол элдэв татварын дарамтгүй орчинд бизнэс эрхэлж, ашиг шимээр нь амьдрах байв. Дарга, сайд нар биднийг авардаг байсан бол үр хүүхдүүдээ хүссэн сургуульд нь сургаж, ямар нэг санхүүгийн дарамтгүй, сэтгэл амар амьдрах байв. Тэд биднийг аварч байсан түүх ч байхгүй. Нөгөө талаар нөхцөл байдал сонгуулиас сонгуулийн хооронд, жилээс жилд уруудан доройтож байгааг иргэд маань сайтар ухаарч байгаа гэж найдна. Тэгэхээр гагцхүү бид өөрсдийнхөө төлөө өөрсдөө зөв сонголт хийж байж өөрсдийгөө аварна гэдгийг дуулгах гэсэн юм. Монгол Улсын төрийн 34 жил удирдан залж ирсэн эрхмүүд өөрсдөө болон тэдний залгамж халаа өнөөдөр энэ улс орныг мөхлийн ирмэг дээр авчирсан. Үүнээс цааш нэг алхахад мөхөл угтан авна. Одоо л бид улс орноо аврахгүй бол оройтож байна. Үүнийг хэн нэгэн хүн ганцаараа хийхгүй. Үүнийг ямар нэгэн нам ч дангаараа хийхгүй. Үүнийг монголчууд бид бултаараа хийх учиртай. Таны ирээдүй таны гарт байгаа шүү.

ШИНЭ НАМЫН ДАРГА, ДОКТОР ЦЭНДСҮРЭНГИЙН ГАНТУЛГА