УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн санал хураалт хоёр хоногийн дараа болох гэж байна. Сонгуульд санал өгөхдөө сонгогчид юуг анхаарах вэ гэдэг асуултад хариулт өгөх зөвлөмжийг хүргэе. Энэхүү зөвлөмжийг “Шударга сонгуулийн төлөө иргэний нийгмийн хяналт сүлжээ”-ний гишүүн МИДАС ТББ-ын мэдээлэл дээр үндэслэн боловсруулсан болно.

Эхлээд аль хэсгийн хороонд саналаа өгөхөө мэдэх хэрэгтэй. Хэсгийн хороодыг шинээр нэмж, хуваарилалт хийсэн учраас өмнөх хэсгийн хорооноос өөрчлөгдсөн байх магадлалтай. Өмнө нь хэсгийн хороон дээр очиж эсвэл улсын бүртгэлийн байгууллагын цахим хаягаас онлайнаар шалгаж боломжтой.

Мандатын тоогоо мэддэг байх. Саналын хуудаснаас нэр дэвшигчдийг мандатын тоотой тэнцүү тоогоор дугуйлна гэж хуульд заасан. Жишээ нь, 10 мандаттай тойрогт санал өгч байгаа бол нэр дэвшигчдээс 10 хүний нэрийн урд талыг дугуйлна. Илүү болон дутуу дугуйлж болохгүй. Дутуу дугуйлсан үед санал тоолох төхөөрөмж саналын хуудсыг буцааж гаргана. Түүн дээр нэмж дугуйлаад дахин уншуулж болно. Харин илүү дугуйлсан бол тухайн хуудас хүчингүй болоод шинээр нэг удаа саналын хуудас авах боломжтой.

Санал өгөхдөө иргэний үнэмлэх болон бусад холбогдох баримт бичгээ авч очно. Хурууны хээ уншигдахгүй тохиолдолд иргэний үнэмлэхээрээ саналаа өгнө. Бусад холбогдох бичиг баримтын тухайд, гадаад байж байгаад түр хасав гэдэг төлөвт бүртгэгдсэн иргэн гадаад паспортоо авч очиж хилээр орж ирсэн гэдэг баримтаа харуулаад санал өгч болно.

Санал өгөх цагаа тооцоолох. Санал хураалт 07:00 цагт эхлэх ч хэсгийн хороод дээр нээлтийн үйл ажиллагаанаас гадна явуулын хайрцгаар авсан саналын хуудсыг уншуулна гэх мэтчилэн дор хаяж 30 минутын ажил болох тул сонгогчид хамгийн эхэнд очсон ч бага зэрэг хүлээлт үүсэж болзошгүй. Мөн санал хураалт 22:00 цагт дуусна. Санал хураалт дуусахаас 10 минутын өмнө очсон тохиолдолд ачаалал үүссэн байж болзошгүй. Бүртгэлийн машин автоматаар 22:00 цагт хаагдана. Харин 22:00 цагаас өмнө бүртгэлийн машинаас саналын хуудас авчихсан сонгогчид 22:00 цагаас хойш саналаа өгч болно.

Мөн сонгохгүй хүнийхээ нэрийн урд санамсаргүйгээр цэг тавьсан тохиолдолд санал тоолох машин уншихгүй. Хэрэв та хэн нэгнийг дугуйлах гээгүй бол саналын хуудсан дээр цэг тавьж болохгүй.

Нам эвсэл дээр зөвхөн нэгийг дугуйлна.

Түүнчлэн зарим нам эвслийн сурталчилгаандаа ашиглаж буй "Багаар нь дэмжээрэй" гэх ухуулга нь хуульд огт байхгүй ойлголт юм. Сонгуульд анх удаа санал өгч буй залуус, мэдээллээс хол иргэдэд "Манай намаас нэр дэвшигчдийг багаар нь дэмжсэн тохиолдолд санал чинь хүчинтэйд тооцогдоно. Манай нэр дэвшигчээс гадна өөр намын нэр дэвшигчийг дугуйлсан бол санал чинь хүчингүй болно" гэж ухуулж байгаа гэх мэдээлэл бий. Энэ тохиолдолд сонгогч мандатын тоотой л тэнцүү сонголт хийх ёстой. Харин аль нэг нам, эвслээс нэр дэвшигчдийг дангаар нь сонгох ёстой гэдэг ойлголт нь хууль бус гэдгийг сануулъя.