“В.И.Ленинийг “Батаар”-аар сольсон Монгол соёлын шинэ бодлогын тухайд” гэх бяцхан эргэцүүллийг уншаад тодруулга хийгээч” гэж танил нөхөр маань хүслээ. Ленин бол Сталин биш.

Сталин бол Ленин биш. Тэр зөвхөн түүний нэрээр улс төрийн бизнес хийж Зөвлөлт төрийн дээд өндөрлөгт хүрсэн хүн. Сталин бол Лениний тухай нэг удаа сайхан үг хэлэхдээ өөрийнхөө таашаадаг эс таашаадаг зан араншинг давхар илчилсэн байдаг тул түүнийг энд сийрүүлье.

"1905 оны арванхоёрдугаар сард (Финляндад) Таммерфорст болсон большевикуудын бага хурал дээр би Ленинтэй анх уулзсан юм. Би, манай намын уулын бүргэд, зөвхөн улс төрийн талаар их төдий биш, бас бие махбодийн талаар ч гэсэн их хүнийг үзнэ гэж найдаж байсан, учир нь миний бодолд Ленин бол гуалиг, жавхлантай асар том хүн байгаа байх гэж бодогдож байв.

Гэтэл ерийн хүмүүсээс юугаар ч бүр юугаар ч үл ялгагдах, намхавтархан нуруутай, хамгийн ерийн хүнийг би үзээд миний урам хугарсныг яана гэх вэ...

Ер нь “Их хүн” хуралд хожимдос хийж ирдэг ёстой бөгөөд хуралдагсад түүнийг гарч ирэхийг хүлээн зүрх нь догдолж, тэхдээ “Их хүнийг" гарч ирэхийн өмнө: “чшш...чимээгүй...ирж явна” гэж хуралдагсдад урьдчилан мэдэгддэг заншилтай юм. Энэ ёслол нь хүндэтгэлийг төрүүлдэг учир илүү биш шиг надад санагдаж байв.

Гэтэл Ленин, төлөөлөгчдөөс урьд хуралд ирж нэг буланд суугаад хамгийн өрийн төлөөлөгчидтэй, хамгийн ерийн яриаг энгийн маягаар хийж байхыг би мэдээд миний урам хугарсныг яана гэх вэ. Энэ нь тэгэхэд зарим чухал ёс журмыг зарим талаар зөрчиж байгаа мэт надад санагдаж байсныг нуугаад яахав.

Лениний энэ энгийн байдал, даруу зан, их товойж мэдэгдээд байхгүй буюу юу ч болсон бусдын нүдэнд гойд харагдахгүй ба өөрийнхөө өндөр тушаалаараа гайхуулахыг эрмэлздэггүй энэ чанар бол хүн төрөлхтний хамгийн гүн “Дорд" энгийн бөгөөд өрийн олон түмэн, шинэ олон түмний, шинэ жолоодогч болсон Лениний хамгийн хүчтэй талын нэг мөнийг би зөвхөн хожим нь ойлгосон юм" гэж бичсэнийг олж уншъя гэвэл И.В.Сталин. Зохиолууд. Боть VI. /66-76 дугаар талд үзэж болно..

Харин Ленин бол Сталин биш, түүний болчимгүй зантайг хамгийн сайн мэддэг хүн байсан. Энд нэг баримт байна.“Нөхөр Сталин (ЗХУКН-ын ТХ-ны) ерөнхий нарийн бичгийн дарга болоод хязгааргүй их эрх мэдлийг гартаа төвлөрүүлж авчээ. Энэ эрх мэдлээ зохих ёсоор тэр болгон хянуур болгоомжтой эдэлж чадна гэдэгт би итгэхгүй байна Сталин бол дэндүү ширүүн хүн, ...энэ дутагдал ерөнхий нарийн бичгийн даргын тушаалд тэвчиж болшгүй дутагдал юм.

Ийм учраас Сталиныг энэ тушаалаас өөрчилж, илүү тэвчээртэй, илүү дүн нуруутай, нөхдөдөө илүү эелдэг, халамжтай ханддаг, ярдаг зан багатай өөр хүнийг томилох арга бодохыг би нөхдөд санал болгож байна" гэсэн захидлыг 1923 оны нэгдүгээр сарын 4-нд намынхаа их хурлын төлөөлөгчдөд явуулсан байдаг.

Үүнийг эхээр нь уншихыг хүсвэл В.И.Лөниний "Сүүлчийн өгүүлэл" хэмээх алдарт зохиолд нь бий. Харамсалтай нь, энэ захидал тухайн үед энэ хүрэх ёстой эзэддээ хүрч чадаагүй бөгөөд хүрсэн ч Сталиныг өөрчилж чадах боломж байгаагүй гэж судлаачид бичсэн байдаг. Тэр захидлыг Лөниний хань Крупская Сталинд өгөөгүй бөгөөд өгвөл уурлаад тэр дор нь хорлон алчихна гэж айгаад Ленинийг нас барснаас гурван сарын дараа өгсөн байдаг.

Харин Лениний хамтран зүтгэгч журмын нөхөр Троцкий, Бухарин, Каменов тэргүүтнийг урвагч хэмээн хэлмэгдүүлэн цээрлүүлсэн байдаг. Сталиныг ийм аллага хийх хүн гэдгийг Ленин маш сайн мэдэж байсан нь хожим тодорхой болсон байдаг.

Монголчууд азгүйдсэн гэж болно. Хэрвээ Лениний тэр санал биелж, Сталинаас өөр тулхтай хүнийг сонгосон бол Монгол дахь их хэлмэгдүүлэлт болохгүй, манай тэр олон мянган сайхан хүмүүс амьд мэнд үлдэж, хүрээ хийд, сүм дуган маань ч бүрэн бүтнээрээ байх байсан ч юмсан уу хэн мэдлээ.

Ямар ч атугай Сталины хийсэн хэлмэгдүүлэлтийн төлөө Лениний хөшөө музей хоёрыг хэлмэгдүүлчихлээ.

Хорлоогийн Цэвлээ