Хєдєє орон нутагт, ялангуяа засмал зам дагуух сумдад малын хулгай жинхэнэ утгаараа гаарч байна. Хєєрхий малчид євлийг арай гэж єнтэй давчихаад дулааны улирал эхлэнгvvт айл саахалтынх нь хаяа дэрлэн орших урт гартай хулгайч нарт малаа алдаж, хотоо харлуулсаар байна. Манай сонины редакцийг зорьсоор Булган аймгийн Баяннуур сумын нэгэн иргэн хєлсєє арчсаар, алжааж ядарсаар орж ирлээ. М.Дарьсvрэн гуайн гэр бvлд тохиолдсон энэ харамсалтай явдал Булган аймгийн Баяннуур суманд єнгєрсєн 2013 оны есдvгээр сарын 12-ны єдєр гарчээ. Тодруулбал, малчин М.Дарьсvрэн гуайнх айл саахалтынхаа Орломсvрэн гэгч этгээдэд 12 тэмээгээ алдчихаад єнєєг хvртэл хууль хяналтын байгууллагаар явсан ч хохиролоо тєлvvлж чадалгvй єнєєдрийг хvрчээ.
Монгол Улсын Vндсэн хуульд “Монгол Улсын иргэн амьдрах газраа єєрєє сонгох эрхтэй” гэж заасан. Увс аймгийн Малчин сумын уугуул М.Дарьсvрэн гуай Vндсэн хуулиар олгогдсон эрхээ эдэлж Булган аймгийн Баяннуур суманд ирж нутаглаад дєрвєн жил болж байгаа аж. Гэтэл тvvний гэр бvлийг илтэд гадуурхан бод малыг нь ийнхvv Баяннуурын уугуул урт гартнууд vгсэн хуйвалдаж хулгайлсан байдаг.
Ер нь сvvлийн vед айл саахалтын хvмvvс нэгнийхээ малыг хулгайлсан байх нь элбэг тохиолддог. Тэгээд ч малыг нь хулгайлахаар тєлєвлєсєн айлынхаа талаар юу ч мэдэхгvй, гадарлахгvй хvн хулгай хийнэ гэж бараг л байхгvй. Тухайн малчны мал хэзээ бэлчээрт гардаг, ямар vед эзэнгvй байдаг, аль мал нь тарган, туранхай болохыг эзнээс нь дутуугvй мэддэг танил нь малчдын хотыг харлуулдаг нь хєдєлшгvй баримтаар олон удаа тогтоогдож байсан. Гэвч энэ гаж vзэгдэлд хууль хяналтынхан дорвитой арга хэмжээ авддаггvй учраас малын хулгайчид хуулийг дэвсэлж, шалгаж буй мєрдєн байцаагчтайгаа vгсэн хуйвалдаж цаг хугацаа хожин малаа алдсан малчныг доромжилсоор байгаа юм. Уг нь хууль дvрэмд зааснаар хvний юмыг зєвшєєрєлгvй авсан л бол гэмт хэрэг vйлдсэнд тооцож, эрvvгийн хариуцлага хvлээлгэх ёстой. ¬ Гэтэл эсрэгээрээ хэргийг шалгаж буй мєрдєн байцаагч хулгайчтай vгсэн тохиролцож хохирогчийг улам л хохироож, зардал чирэгдэл гаргасаар байна.
Vvний тодорхой жишээ нь хулгайчтай vгсэн тохиролцож, хэргийг хэрэг биш болгож байгаа Булган аймгийн цагдаагийн газрын мєрдєн байцаагч н.Энхтvвшин тєрийн хуулийг уландаа гишгэж М.Дарьсvрэн гуайг тоож ч харахгvй, хулгайгаар баяжсан Орломсvрэнгийн талд хэргийг шийдэж “Шалгаж байна. Байж бай. Нотлох баримт байхгvй байна ” хэмээсээр нотлох баримт, эд зvйл нь тодорхой 12 тэмээний хэргийг єнєєг хvртэл удаашруулж, гэмт хэрэгтэнд боломж олгосоор байгаа аж. Уг нь дээрх 12 тэмээг алдагдсаны дараахан малчин М.Дарьсvрэн гуай аймгийнхаа цагдаагийн газарт мэдэгдэж байж. Гэтэл тун удалгvй алдагдсан гэх 12 тэмээний арьс шир, толгой зэргийг Тєв аймгийн зам дагуу хаясан байсныг олж авчээ. Ингээд хэргийн газар дээр Булган аймгийн цагдаа нар ирж ажилласан ч баримт олдсон газар нутаг нь Тєв аймаг хэмээн хэргийг Тєв аймгийн цагдаад vлдээжээ.
Vvний дагуу Тєв аймгийн цагдаагийн ахлах мєрдєн байцаагч н.Баасанхvv, мєрдєн байцаагч н.Шижирбаатар нар шуурхай ажиллан нотлох баримтыг тодорхой болгож, 12 тэмээг хулгайлсан хvн нь Орломсvрэн мєн болохыг нь тогтоож 2014 оны гуравдугаар сард энэ хэргийг Булган аймгийн цагдаагийн газар руу буцаан шилжvvлжээ. Гэтэл бvх зvйл тодорхой, нотлох баримттай байсаар атал н.Энхтvвшин гэх мєрдєн байцаагч ямар нэгэн аргаар энэ 12 тэмээний хэргийг замхруулах гэсээр одоо хvртэл цаг хожсоор байгаа аж. Уг нь нотлох баримтыг нь хангалттай бvрдvvлж єгсєєр байхад нотлох баримтгvй, хангалтгvй гэсээр энэ хэргийг тvдгэлзvvлэхээр vхэн хатан зvтгэж байгаа н.Энхтvвшин гэгчийг єєрийг нь шалгах ёстой. Яг vнэндээ хєдєє орон нутгийн малын хулгайч нар цагдаа нартайгаа vгсэн хуйвалдаж, мал хулгайлан зарж олсон мєнгєє тэдэнтэй хувааж авч байсан тvvх єнгєрсєн 2011 онд гарч л байсан.
М.Дарьсvрэн: Энхтvвшин байцаагч, Орломсvрэнтэй vгсэн хуйвалдаж байна
Ингээд 12 тэмээгээ алдаж одоог хvртэл хууль хяналтын байгууллагаар явж цаг заваа гарздаж буй малчин М.Дарьсvрэн гуайтай уулзаж болсон явдлын талаар асууж тодруулсан юм. Тэрбээр “ Ах нь аргаа бараад тєвийн хэвлэл мэдээлэлд алдсан малынхаа талаар мэдээлэл єгье гэж бодсон юм. Тухайлбал, манай 12 тэмээ 2013 оны есдvгээр сарын 12-ны єдєр Баяннуур сумын иргэн Орломсvрэн гэдэг хvний тэмээнд нийлчихсэн байж байгаад тун удалгvй гэнэт ор сураггvй алга болчихсон. Бид ч алга болсон тэмээгээ эрж сурж нэлээд юм болж байтал Тєв аймгийн зам дагуу олон тооны тэмээний арьс шир, толгой хаясан байсныг дуулж аймгийнхаа цагдаагийн газарт мэдэгдсэн. Ингээд Булган аймгийн цагдаагийн газраас шалгаж манай алга болсон тэмээний арьс, толгой мєн болохыг нь тогтоож олдсон газар нь гээд Тєв аймгийн цагдаагийн газарт шилжvvлсэн. Энэ хэргийг тус аймгийн цагдаагийн газраас шалгаж Орломсvрэнг хулгайлж нядалсан гэдгийг нь тогтоосон юм. Тухайлбал, Орломсvрэн манай 12 тэмээг эхнэр хоёр хvvхэдтэйгээ, мєн манай сумын Єлзий гэдэг хvнийг гурван хvний хамт хєлслєн авч нядалсан нь мєрдєн байцаалтаар тогтоогдсон. Єєрєєр хэлбэл, Орломсvрэнгийн хvv нь мєрдєн байцаалтад мэдvvлэхдээ “Замдаа машин эвдэрч єєр машинд суусан. Тэгэхдээ толгой, арьс ширийг нь хаясан” гэж мэдvvлсэн байна лээ. Тvvнчлэн хєлсєєр мал нядалсан Єлзий хvртэл чихэндээ даавуутай тэмээнvvдийг нядалсан гэдгээ хvлээсэн байдаг юм. Тэдний хэлсэн бvх л мэдvvлгийг Тєв аймгийн цагдаагийнхан сайтар шалгасны эцэст манай 12 тэмээг нядалжээ гэдгийг нь хєдєлшгvй баримтаар тогтоогоод єгсєн. Ингээд нэгэнт бvх хэрэг тогтоогдсон учраас тус аймгийн цагдаагийн газраас энэхvv хэргийг буцаагаад манай аймгийн цагдаагийн газарт шилжvvлсэн.
Гэтэл хэргийн эзэд нь тодорхой байхад Булган аймгийн цагдаагийн газрын мєрдєн байцаагч н.Энхтvвшин гэгч “Нотлох баримт байхгvй” хэмээн хэргийг удаашруулж, н.Орломсvрэнд боломж олгоод байгаа учраас бид тєвийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд хандаж ЦЕГ-ын дарга Р.Чингисийн сонорт хvргэхийг зорьсон юм.
Уг нь Тєв аймгийн цагдаагийн мєрдєн байцаагч н.Баасанхvv, н.Шижирбаатар нар хангалттай нотлох баримтыг Булган аймгийн н.Энхтvвшин байцаагчид хvлээлгэж єгсєєр байхад тэдний хийсэн ажлыг тэрбээр vгvйсгэж нотлох баримт байхгvй хэмээсээр байгаа нь хачирхалтай. Тиймээс ЦЕГ-ын дарга Р.Чингис, Хууль зvйн сайд Д.Дорлигжав, Булган аймгийн цагдаагийн газрын дарга, хурандаа н.Ганбат та бvхэн энэ хэргийг анхааралдаа авч хэргийг хэрэг биш болгож байгаа мєрдєн байцаагч н.Энхтvвшинг сольж, хэргийг тvргэн шуурхай хянан шийдвэрлэж иргэн М.Дарьсvрэн миний хохирлыг яаралтай барагдуулж єгнє vv хэмээн хvсч байна” хэмээсэн юм. Юутай ч малыг хулгайлсан гэх этгээдvvд нь бvгд тодорхой байхад яагаад н.Энхтvвшин гэгч байцаагч малын хулгайчдын талд орж хэргийг замхруулах гээд байгааг албан тушаалын гэмт хэрэг гэж vзэхээс єр аргагvй.
Уг нь н. Энхтvвшинтэй адилхан алба хаадаг Тєв аймгийн мєрдєн байцаагчид хэргийн эзэн, хэнгэрийн дохиур н.Орломсvрэн гэгчийн хийсэн гэмт хэргийг аль хэдийнэ баримтжуулаад тvvнд єгч. Гэтэл яагаад єнєєг хvртэл энэ хэргийг удаашруулж малын хулгайч н.Орломсvрэнд боломж олгоод байгааг сайтар шалгах ёстой. Ашиг сонирхлын зєрчилтэй н.Энхтvвшин мэтийн цагдаагаас болж Монголын цагдаагийн нэр тєр хиртэх, булингартах учиргvй. Vvнийг анхааралдаа авч манайд хариу мэдэгдэнэ vv, ЦЕГ-ын дарга Р.Чингис ээ.
Эх сурвалж:
