Энэ сарын 19-нд НӨАТ-ын урамшууллын сугалааны 12 дахь удаагийн тохирол шинэчилсэн журмын дагуу болж өндөрлөсөн. 12 дахь удаагийн тохирлын азтануудын шагналын эрхийн бичгийг өчигдөр гардууллаа. Энэ үеэр НӨАТ-ын журмын шинэчлэл болон сугалаатай холбоотой зарим зүйлийг НӨАТУС-ийн захирал Р.Отгонтулгаас тодрууллаа.
-Одоогийн байдлаар хэчнээн хүн азтан болсон бэ?
-Өнгөрсөн ням гарагт НӨАТ-ын урамшууллын сугалааны 12 дахь удаагийн тохирол явагдаж азтануудаа тодруулсан. Энэ удаагийн тохирлоос нийт 9246 хүн азтан боллоо. Тодруулбал, 20 мянган төгрөгийн 8307, 100 мянган төгрөгийн 845, 500 мянган төгрөгийн 82 азтан тодорлоо. Мөн дөрвөн сая төгрөгийн 11 азтан, 20 сая төгрөгийн нэг азтан тодорч, эрхийн бичгээ авч байна. Манай 20 сая төгрөгийн азтан Завхан аймгийн Их-Уул сумын иргэн Б.Авирмэд гэж хүн бий. Ер нь НӨАТ-ын урамшууллын сугалаа явагдаж эхэлснээс хойш нийт 44750 азтан тодорсон.
-12 дахь удаагийн тохирлын азтануудын мөнгийг хэзээ өгөх вэ?
-Уг нь журмынхаа дагуу 20 хоногт өгөх ёстой. Гэхдээ бид энэ удаагийн азтануудад онцгой боломж олгож байгаа. Удахгүй наадам болох учраас энэ долоо хоногт мөнгийг нь оруулна.
-НӨАТ-ын журам шинэчлэгдсэн. Журмын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхгүй юу?
-12 дахь удаагийн тохирол шинэчлэгдсэн журмын дагуу явагдсан. Энэхүү журамд иргэн сугалааны тасалбарыг бүртгүүлэхдээ сугалааны тохирол явагдах өдрийн өмнөх өдрийн 24 цагийн дотор бүртгүүлсэн байхаар өөрчлөлт орсон. Өөрөөр хэлбэл, тухайн сугалаанд оролцогч сугалааны тохирол явагдах өдрийн урьд өдөрт амжиж баримтаа бүртгүүлэх шаардлагатай гэсэн үг. Журамд өөрчлөлт оруулсан шалтгаан гэвэл иргэдийн дунд баримтыг хуурамчаар үйлдэх тохиолдол гарсантай холбоотой. Мөн иргэдийн дунд ч гэсэн ийм санал байсан. Тиймээс иргэдийн саналд үндэслэн журамд өөрчлөлт орууллаа. Тэгэхээр 20 сая төгрөгийн азтан тодорлоо гэж бодоход араас нь ирж, азтан болсон уу, үгүй юу гэх шаарлагагүй болж байгаа юм. Илүү цэгцтэй, ойлгомжтой гэсэн үг.
-Иргэдийн буцаант олголтыг хэзээ олгох вэ?
-Шинэчлэгдсэн журамд иргэдэд олгох хоёр хувийн буцаан олголт хэвээрээ байгаа. Иргэд тухайн жилдээ багтан хүссэн үедээ баримтаа бүртгүүлж, буцаан олголтоо авч болно. Харин сугалааны хувьд өөрчлөгдсөн гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Буцаан олголтын мөнгийг 2017 оны нэгдүгээр сард иргэдийн дансанд шилжүүлэхээр хуульчилсан. Энэ хуулийг зохицуулалтын хувьд өөрчлөх ёстой. Мөн Төсвийн тухай хуульд заасан олгох хэлбэрээ өөрчлөх, мөнгөний хэмжээг тогтоох шаарлагатай. Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд Гааль татварын байгууллага, Сангийн яам, Мэдээлэл, технологийн төвийн хамтарсан ажлын хэсэг гарсан юм.
Манай ажлын хэсэг буцаан олголттой холбоотой тоо баримт, хууль тогтоомжийн өөрчлөлтийн саналыг Засгийн газрын хурлаар орууллаа. Энэ асуудлыг Засгийн газар дэмжин УИХ-д өргөн дэвшүүлсэн боловч одоогийн байдлаар завсарласан байгаа. Хэрвээ энэ хуулиуд батлагдвал иргэд энэ есдүгээр сараас эхлэн буцаан олголтоо авах боломж бүрдэнэ.
-Иргэд баримтаа хэр идэвхтэй бүртгүүлж байна вэ?
-Тийм ч их биш. Огцом өсөлт буурсан. Учир нь кассын машиныг суутган төлөгч бус аж ахуйн нэгжүүд кассын машин авах шаардлагагүй гэснээс болж иргэдийн идэвх суларсан. Мөн зарим нэг буруу хандлагууд үүнд нөлөөллөө. Хэдийгээр тийм боловч өнөөдрийн байдлаар 700 мянган айл өрх, түүний цаана 1-2 гишүүн байгаа гэж тооцвол хоёр сая 100 мянга орчим иргэд идэвхтэй баримтаа бүртгүүлж байна. Ер нь өдөрт дунджаар 20 сая баримтын мэдээлэл бүртгэгддэг. Цаашид энэ тоо өсч, 35 сая орчим баримт бүртгүүлнэ гэж тооцоолсон. Үүнтэй холбогдуулан ирэх сарын 1-нээс үйл ажиллагаагаа илүү эрчимжүүлэхээр болсон.
-Мессэжээр сугалааны баримтаа бүртгүүлэхэд нэгж гүйдэг шүү дээ. Үүнийг зохицуулах ажил хийж байна уу?
-Үүрэн холбооны операторууд тарифын хөнгөлөлтийг хэрэглэгчийн урамшууллаараа дамжуулан өгдөг. Тухайлбал, үнэгүй 1000 мессэж бичих зэрэг урамшуулал олгодог. Тэр урамшууллыг иргэд авч байгаа. НӨАТ-ын сугалааны бүртгэлд зориулж тусгайлан хөнгөлөлт үзүүлэх боломжгүй гэдгийг бидэнд хэлсэн. Цаашид бид хамтын үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэн мессэжээр биш өөрсдийн эккаунт руу оруулж болдог төслийг хэрэгжүүлнэ. Энэхүү технологийн шинэчлэлээ наадмын өмнө танилцуулна.
-Иргэд цаг тухайд нь баримтаа бүртгүүлдэг. Гэтэл бизнес эрхлэгчид төлбөрийн баримтын мэдээллийг татварын нэгдсэн системд илгээгээгүйгээс зарим иргэд сугалаандаа оролцож чадахгүй байна. Үүнд ямар арга хэмжээ авч байна вэ?
-Аж ахуйн нэгжүүдийн энэ асуудлыг Гааль татварын ерөнхий газар онцгой анхаарч ажиллаж байгаа. Ирэх сарын 1-нээс эхлэн иргэдийн оролцоотой энэхүү асуудлыг хэлэлцэж, шийдвэрлэнэ. Мөн хууль, журамд зайлшгүй эргэн харж, өөрчлөх асуудлууд бий. Тухайлбал, НӨАТ суутган төлөх аж ахуйн нэгжүүд кассын машинтай байх эсэх нь тодорхойгүй байдаг. Бид үүнийг хүчлэлгүйгээр илүү бизнесийн зарчимд тулгуурлан шийдэхийг эрэлхийлж байна.
-Аж ахуйн нэгжийг кассын машинжуулах ажил хэр эрчимтэй явагдаж байгаа вэ. Хэчнээн бизнес эрхлэгч кассын машинтай болсон бэ?
-Хэвлэх цэгийн тоо 38 мянгад хүрсэн. Энэ бол чамлахааргүй тоо юм. Бид үсчин, гоо сайхан, зах, худалдааны төвүүдийг хэвлэх цэгтэй болгохын төлөө ажиллаж байна. Бид анх 50 мянга орчим хэвлэх цэгийн машинтай болно гэсэн төлөвлөгөөтэй байсан. Гэвч төлөвлөгөөндөө хараахан хүрээгүй байна.
Монголын мэдээ
Н.Батзаяа
