Ажлаа тараад гэртээ харихаар алхаж явтал гэнэт утас дуугарлаа. Дугаарыг нь хартал удаан холбоо бариагүй хамаатны охин байв. “Сайн байна уу. Таниас нэг зүйл тодруулах хэрэгтэй байна. Оюутны тэтгэлгийн 70200 төгрөгийг хэзээ өгөх юм бол. Оюутнуудын дунд түймэрт өртсөн бүс нутагт Засгийн газар туслалцаа нэрийдлээр олгосон. Эдийн засаг хүндрэлтэй байгаа үед оюутнуудад бус орон гэргүй болсон хүмүүст олгосон дээр гэсэн яриа гарах боллоо. Танд энэ талаар мэдээлэл байна уу” гэв. Би ч өмнөөс нь маргааш тодруулаад хэлье гээд бидний яриа өндөрлөсөн юм. Уг оюутны үндэсний болон урамшууллын тэтгэлгийг энэ сард багтаан олгох ёстой байв. Улирлаар нь олгож байгаа учраас оюутнууд ч тэтгэлгийн мөнгө авахаар хоног тоолон хүлээж, МОХ, Сургалтын төрийн сан руу цаг, минут болгонд залгаж, хэзээ өгөх вэ гэдгийг асууж сурагласаар байгаа гэнэ. Үүнээс оюутнуудын дунд хүлээлт үүсгэж байгаа нь тодорхой харагдаж байна. Энэ хичээлийн жилд оюутны үндэсний тэтгэлэг болох 70200 төгрөгийг дүнгийн голч оноог харгалзан олгохоор болсон. Нэг үгээр хэлэхэд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг дүнгийн голч оноог 3.0 болгох шийдвэрийг өнгөрсөн нэгдүгээр сард гаргасан байдаг. Харин голч нь хүрэлцэхгүй бол тэтгэлэг авах боломжгүй гэсэн үг. Энэ нь оюутнуудын дунд нэлээд бухимдал үүсгэсэн. Үүгээр ч зогсохгүй фэйсбүүк хуудаст “Оюутны далан мянга” гэх групп байдаг. Уг группт оюутнууд тэтгэлгийн 70200 төгрөгийн талаарх санал бодлоо бичдэг юм билээ. Тэр ч бүү хэл “Аавын хүүхдүүдийг алагчилж үзэхээ болих хэрэгтэй. Ч.Сайханбилэг сайд аа. Ядуу оюутнуудын хоногийн хоолны мөнгийг ялгаварлаж болохгүй. Түймэрт өртсөн бүс нутгийн иргэдэд хандивлаж байхаар төр, засагт хэрэгтэй ирээдүйн боловсон хүчиндээ өгөх ёстой” гэх зэрэг пост оруулжээ. Үүнээс “Оюутны далан мянга” группийн гишүүдийн мэдлэгийг дээрх постоор сонжиж болохоор байгаа юм. Эх орны минь газар шороо шатаж, олон хүн орох оронгүй болж, улсад ихээхэн хэмжээний гарз хохирол тохиосон энэ үед оюутны үндэсний тэтгэлгийн 70 мянган төгрөгийг түймэрт өртсөн иргэдэд хандивлах нь нүдээ олсон хэрэг ч байж магадгүй юм. Иргэдийн дунд ч оюутнуудыг түймрийн бүсэд дайчлан ажиллуулах ёстой гэх яриа ч байна. Эл асуудал болон үндэсний тэтгэлийг хэзээ олгох талаар МОХ-ны ерөнхийлөгч Д.Батбаяраас хариулт авлаа.
-Оюутны үндэсний тэтгэлгийг энэ сард олгох ёстой. Хэзээ олгох вэ?
-МОХ руу оюутнууд тэтгэлгээ авъя гэж өдөр бүр утасдаж байна. Бид ч холбогдох газруудад албан ёсны шаардлага явуулдаг. Хэзээ олгож эхлэхийг БШУЯ-ны Сургалтын төрийн сан л мэднэ.
-Үндэсний тэтгэлэг оюутнуудын дунд нэлээд хүлээлт үүсгэж байна. МОХ-ны зүгээс эдийн засаг хүндрэлтэй байгаа энэ үед оюутны үндэсний тэтгэлгээс татгалзана гэсэн мэдээлэл хийж байсан. Энэ асуудал юу болсон бэ?
-МОХ-ноос оюутнууд маань сайн дураараа тэтгэлгээсээ татгалзаач гэсэн уриалгыг Засгийн газарт хүргүүлсэн. Мөн тэтгэлгийг авах, хавтгайруулан олгох гэсэн асуудлыг таслан зогсоох зорилготой байсан юм.
-Зүүн гурван аймагт түймэр гарсан. Оюутнуудыг түймэрт дайчлах хэрэгтэй гэж ярих хүн олон байна. Үүнийг судалж үзсэн үү?
-Бид энэ асуудлаар холбогдох байгууллагынхантай уулзсан. Оюутнуудыг түймрийн бүс нутагт ажилд оролцуулъя гэхэд хуулийн хүрээнд хэтэрхий эсрдэлтэй учир боломжгүй гэх хариуг өгсөн гэв. Оюутнуудын хүсэн хүлээж буй үндэсний болон урамшууллын тэтгэлгийг хэзээ олгохыг Сургалтын төрийн сангийн ахлах мэргэжилтэн С.Дэлгэрмаагаас тодрууллаа.
-Үндэсний тэтгэлэг авах оюутнуудын дүнгийн голч онооны босгийг өндөр болгосон. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгнө үү?
-Засгийн газрын 2015 оны нэгдүгээр сарын 26-ны өдрийн 26 дугаар тогтоолоор өмнө нь мөрдөж байсан 19 дүгээр тогтоолд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Үндэсний тэтгэлийг анх бүх оюутанд олгодог байв. 2014 оны есдүгээр сард 2.0 голчоос дээш дүнтэй оюутанд үндэсний тэтгэлгийг олгохоор болсон байдаг. Харин энэ оны нэгдүгээр сараас эхлэн 3.0 голчоос дээш дүнтэй бол тэтгэлгийг олгохоор болсон. Урамшууллын тэтгэлгийг 3.4 дээш голчтой оюутан авч байсан бол одоо 3.6 болгон өөрчилсөн байгаа.
-Дөрөвдүгээр сарын 15-ныг гэхэд оюутны тэтгэлгийг олгоно гэсэн. Одоогоор оюутнуудын дансанд тэтгэлгийн мөнгө орж ирээгүй байна. Хэзээ олгох вэ?
-Өнгөрсөн сарын 20-ныг гэхэд үндэсний болон урамшууллын тэтгэлгийн 1-3 сарын тооцоог хийгээд дууссан. Одоогоор үндэсний тэтгэлэг олгох эрхээ нээлгэхээр Сангийн яаманд хүсэлт явуулаад байна. Дөрөвдүгээр сардаа багтаад үндэсний тэтгэлгийг олгоно.
-Жил бүр оюутны тэтгэлэгт зориулж төсвөөс их хэмжээний мөнгө гаргадаг. Оюутны дүнгийн голчоос хамаарч үндэсний тэтгэлгийг олгож эхэлсэн. Ингэснээр төсвийн зарлага багасч байна уу?
-2013 онд ямар голчгүй байхад үндэсний болон урамшууллын тэтгэлгийг нийт 166 мянган гаруй оюутанд 105 орчим тэрбум төгрөг төрөөс олгосон. 2014 оны ес, арванхоёрдугаар сард 121 мянган оюутанд 91.4 тэрбум төгрөгийг өгсөн байна. Энэ онд буюу нэгээс гуравдугаар сар хүртэл 3.0 дээш голчтой 44 мянган оюутанд 10.8 тэрбум төгрөгийг авах тооцоо гарсан байгаа. Дүнгийн голч оноо өндөрсөх тусам тэтгэлэг авах оюутны тоо буурч байна.Хавтгайруулж өгч байсан үндэсний тэтгэлгийг хумиад сурлагын чанар, оюутнуудын идэвхийг харгалзан өгч эхэлсэн нь маш зөв шийдэл.
ШУТИС-ИЙН ОЮУТАН Т.ОЮУНБИЛЭГ: ДҮНГИЙН ГОЛЧООР ТЭТГЭЛЭГ ОЛГОЖ БАЙГАА НЬ ЗӨВ
Үндэсний тэтгэлэг оюутнуудын хувьд нэлээд хүлээлт үүсгэж байна. Энэ удаа гурван сарын 210 орчим мянган төгрөг дансанд байршина. Үндэсний тэтгэлгийнхээ мөнгөөр сургалтын төлбөрөө төлдөг. Голч оноог өндөр болгосноор онц сурдаг оюутнууд тэтгэлэг авч эхэлж байна. Миний дүнгийн голч 3.2. Аливаа зүйл хэм хэмжээтэй байх учиртай. Тиймээс дүнгийн голч харгалзан тэтгэлэг олгож байгаа нь зөв шийдэл.Яагаад гэвэл бүх оюутанд 70200 төгрөг олгодог байсан үед архидан согтууралт, хулгай дээрэм болон бусад төрлийн гэмт хэргийн гаралт ч ихэсч байсан. Олон аймагт түймэр гарч байна. Оюутнууд түймрийн голомтод очиж ажиллах ёстой гэсэн мэдээлэл цахим ертөнцөөр гарч байна. Иргэд ч энэ талаар ярихыг сонссон. Хэрвээ сургуулийн удирдлага, МОХ-ны зүгээс оюутнуудыг түймэр гарсан нутагт ажилла гэвэл иргэнийхээ үүргийг биелүүлээд эх орныхоо газар шороог хамгаалахын тулд ажиллана.
ИЗИС-ИЙН ОЮУТАН МЯГМАРЖАРГАЛ: ГАЗАР ШОРООНЫХОО ТӨЛӨӨ ХЭДЭН ӨДРИЙГ ЗОРИУЛАХ ХЭРЭГТЭЙ
Миний дүнгийн голч ямар ч байсан 3.0-д хүрч байгаа. Тэгэхээр үндэсний тэтгэлэг авах боломжтой гэсэн үг. Оюутнууд тэтгэлгийн мөнгөө л хүлээж байна. Учир нь, хаврын шалгалт эхлээд бие даалт хийж байна. Бие даалт хийхэд тодорхой хэмжээний мөнгө шаардлагатай болдог. Эдийн засаг хүндэрч иргэдийн амьдрал хэцүү байгаа. Тиймээс эцэг, эхээсээ мөнгө авах боломжгүй. Оюутны тэтгэлгийн мөнгө амьдралд их хэрэг болдог. Ер нь түймэр гарсан газарт ажилла гэвэл оюутнууд татгалзахгүй байх. Яагаад гэвэл, төр засгаас оюутнуудад зориулж үндэсний тэтгэлгийг хүртэл олгож байна. Мөн оюутнуудад зориулсан олон хөтөлбөрийг холбогдох газруудаас хийдэг. Тиймээс эрэгтэй, эмэгтэй гэлтгүй эх орныхоо газар шорооны төлөө хэдэн өдрийг зориулж, түймэр унтраахад бие сэтгэлээ зориулах ёстой.
