Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Аюулгүй байдал, батлан хамгаалахын бодлогын зөвлөх Л.Болд ингэж ярьжээ. “ШИНЭ нам бол шударга ёсны хувьсгалаар бий болсон. Цаашдаа ШИНЭ нам, АН нэгдэх процесс явна” гэж. Ерөнхийлөгчийн зөвлөх гэхээсээ ШИНЭ намын Төв зөвлөлийн даргын хувиар илэрхийлсэн байр суурь, хэлсэн үг гэдэг нь илт. Тэр өөрөө ч хэлсэн байна лээ, ШИНЭ намын Төв зөвлөлийн дарга хэвээрээ байгаа тухай. Хан-Уул дүүргийн сонгогчдод дүнгээ тавиулсан өдрөөс улс төрийн карьер нь дуусгавар болсон талаар зарлаж явсан хүн нь Л.Болд.

Гэвч Л.Болд улс төрөөс зодог тайлсангүй. Тайлахыг ч хүсэхгүй явааг Ерөнхийлөгчийн зөвлөхөөр очсоноос, өнөөг хүртэл намынхаа удирдах албан тушаалтны энтэй байгаа нь харуулна. Ингэж бичсэнээрээ Л.Болд хэмээх хувь хүнийх нь тухай шүүж, жингийн туухайнд дэнслэх гэсэнгүй. Харин улстөрч Л.Болд нэгэн зүйлийг хэвлэлээр дамжуулан илэрхийлсэн нь цаашдаа ШИНЭ, АН гэсэн хоёр улс төрийн хүчин нэгдэх тухай байв.

Үндсэндээ 2020 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулийн дараагаас жагсаал, цуглаанаар эвлэлдэн нэгдсэн АН, МАХН, ШИНЭН тэргүүтэй улс төрийн, нам эвслийн хөдөлгөөн олширч, хэсэгтээ л эсэргүүцлээ илэрхийлж байлаа. Шүүхийн шийдвэрт аль нэг тал нь гомдолтой үлддэгтэй агаар нэг байдлаар тэд бүгдээрээ тунирхаж, эсэргүүцэж, хардаж, бүр турхирч үзсэн. Нэгэнт сонгууль болдгоороо болж, иргэд олон нийт сонголтоо хийдгээрээ хийсэн нь үнэн учраас Ерөнхийлөгчийн зүгээс өөрт олгосон бүрэн эрхийн хүрээнд Анхдугаар чуулганыг зарлан хуралдуулж, түүгээр нь 75 хүн УИХ-ын гишүүнийхээ тангаргыг өргөсөн билээ. Асуудал ингээд шийдэгдлээ, хаа хаанаа ялагдлаа хүлээн зөвшөөрлөө гэтэл үгүй байсан юм.

Орон нутгийн сонгуулийг угтсан улс төрийн нам, эвслийн нэгдэл дахиад л сэдрэв. Тэгэхдээ бүр УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөгч явсан АН, МАХН, ШИНЭН нийслэл, орон нутагт хамтарч оролцохоор болсноо зарласан нь Монголын улс төрд урьд, хожид гарч байгаагүй хачирхалтай шийдвэр болсон юм. Чухамдаа УИХ-ын сонгуулийн үр дүнг хүлээн зөвшөөрснөөс хойш Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын халаасанд өөрсдөө гүйгээд орчихсон АН-ынхан тэргүүн шугаманд яваа мэт харагдавч ард нь Н.Энхбаяр, Ж.Батзандан, Л.Болд нарын нэгдэл бий.

Ардчилал ялснаас хойш ялангуяа АН-ын түүхэнд мөнхийн өрсөлдөгч байж ирсэн МАН-аас үсэрсэн оч МАХН-тай эвсэж хамтрах тухай ойлголт энэ хоёр намын гишүүдийн дунд хэзээ ч байгаагүй нь мэдээж. Байх ч боломжгүй үзэл баримтлал, үнэт зүйлтэй хоёр өөр нам. Адаглаад 1996-2000 онд гурав, 2012-2016 онд нэг нийт дөрвөн Засгийн газрыг нь огцруулахад жин дарах нөлөөтэй оролцож ирсэн Н.Энхбаяраас дэмжлэг авна гэж хэн мэдэх вэ дээ?. Гэвч эрх мэдлийн эрх ашиг нь тэднийг ийнхүү нэгтгэх болов.

Ж.Батзандангийн хувьд ч ялгаагүй. Урьдын тэмцэгчийн бус улстөрчийн дүрээр олон нийтэд танигдах болсноосоо хойш АН руу ч орж үзлээ, шинээр ч нам байгуулж өрсөлдлөө, одоо Н.Энхбаярыг “түшиж”, төрөлх буйрандаа ирж, төрхөмдөө буцаж байх шиг. Нэгэнтээ УИХ-ын гишүүн, Хууль зүйн сайдаар ажиллаж байсан Х.Тэмүүжин “Би байнга хэлдэг, тэрэндээ ч адлуулдаг. Үндсэн хуулийн цэц улстөрчдийн “морг” боллоо гэж. Хөгжил дэвшил хаана вэ гэдгийг харахаасаа илүү хойш нь татдаг муйхар хар хүч тэнд хуримтлагдчихлаа шүү дээ. Дээр нь нэмээд гэмт хэрэгтнүүдийг хамгаалдаг үүр уурхай болсон” гэж байлаа.

Үүн шиг АН-ын явуулж үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлж байгаа бодлого, гаргасан шийдвэр бүр яг л сайд асан Х.Тэмүүжингийн хэлсэн шиг болж эхэллээ. Өөрөөр хэлбэл, сонгуульд ялагдсан, шороотой бөх болгоны буугаад морддог, үдлээд буцдаг газар нь АН болсон мэт. Угтаа бол сонгуулийн ялагдлаа бусдаас биш өөрсдөөсөө хайш замаар бүтцийн, бодлогын шинэчлэл хийж алдаагаа засах нь аль ч орны улс төрийн нам, хүчинд тогтсон уламжлал. Гэтэл дөрөв хүрэхгүй сарын өмнө сонгогчдод дүнгээ тавиулсан мөртлөө өөр хоорондоо эвсэж, хамтраад ч болтугай төрийн эрхэнд гарахаар улайрч буй нь өөрөө асуудал.

Ялагдлаа хүлээн зөвшөөрөхгүй, түүнтэйгээ эвлэрч чадахгүй өнөөг хүртэл бусдад буруугаа чихэж ирсэн тэд төрийн эрхэнд гарвал юу болох бол?!. Сонгуульд л эвсэж, хамтарч, оролцсон нэртэй болохоос өөрийн гэсэн үзэл бодолтой, эрх ашгийн хамаарал, зөрчилтэй тэд төрд хяналт тавьж чадах уу гэдэг нь эргэлзээ төрүүлэм. Үгүй л болов уу? Эсрэгээрээ эрх мэдэл, албан тушаалын хуваарилалт нь эхний өдрөөс нь тэднийг тушина. Энэ бүгд нь тэдний биш төрийн зовлон болно. Эцэстээ тарж бутарна. Ард нь хэн зовох вэ? Ашиг сонирхлын хүрээнд нэгдсэн тэд бус ард түмэн л зовно, ачааны хүндийг нь нуруун дээрээ үүрнэ.

Эцэст нь хэлэхэд “АН өөрийнхөө оффисыг хаана байрлуулах тэдний асуудал. Аль нэг оффист орсноор хэн нэгэн хүний намын харьяалал өөрчлөгдөнө гэсэн үг биш” гэчихээд цаашдаа ШИНЭН, АН-тай нэгдэх процесс явах тухай эргэж буцсан, илт бөөрөнхийлсөн тайлбар хийсэн Л.Болд гишүүний үгийг ч нэхэн сануулах нь зүйн хэрэг. Ганц үнэн нь ШИНЭН-ын Төв зөвлөлийн дарга Л.Болдын эзэмшлийн “Бодь” цамхагт АН-ын буурь сэлгэж, төвхнөсөн нь яваандаа Ж.Батзандан нар АН-ын гишүүнчлэлээ эргэн сэргээж, төрөлх намаа түшихээр болсны дохио ч байж мэднэ.

Г.Эрхэс