Монгол Улс 1992 оноос хойш ес дэх удаагийн УИХ-ын сонгуулийг ирэх зургадугаар сарын 28-нд зохион байгуулах гэж байна. Уг нь Ардчилсан сонгууль гэдэг нь ард түмэн тусгаар тогтнол, халдашгүй эрх дархаа хамтарсан байдлаар илэрхийлж буй хэрэг бөгөөд иргэний заяагдмал эрхийн нэг болохыг судлаачид судлаачид тодотгодог билээ.
Гэвч ард иргэд ийнхүү заяагдмал эрхээ эдлэх цаг ойртох тусам нам хүчин доторх улстөрчдийн, улс төрд горилогчдын эрх мэдэл, сандал суудлын төлөөх тэмцэл сав тогооноосоо хальж, дэвэрлээ.
Нэрэн дээрээ улс орон, ард түмнийхээ л төлөө хэмээн халаглавч, нидэр дээрээ хувь эрх ашгаа л урдаа тавьж буй нь нэр дэвшигчдийг тодруулах өнгөрсөн өдрүүдийн марафоноос бүрэн тодорхой харагдав.
Өнгөрсөн 30 жилд эвсэхдээ эвсэн, ээлжлэхдээ ээлжин Монголын төрд засагласан МАН, АН-ын аль аль нь л энэхүү дүр зургийг тод харууллаа.
Угтаа бол Л.Оюун-Эрдэнэ ч, Л.Гантөмөр ч хэн хэн нь засгийн эрх мэдлийг олж авахын төлөөх үндсэн зорилготой улс төрийн хүчнийг ахалж буй.
Тэр ч утгаараа нэр дэвшигчдийн марафоныг харьцангуй эрүүл саруул орчинд өрнүүлж, үнэхээр боломжит кандидатуудыг гаргаж ирэх ёстой ч, өнөөх л фракци бүлэглэлүүдийн тохироо, мөнгөний нөлөөнөөс ангид байж чадсангүй, шулуухан хэлэхэд.
Хуулиараа бол энэ сарын 25-ны дотор нам хүчнүүд нэр дэвшигчдийн листээ Сонгуулийн Ерөнхий Хорооны босгоор давуулах ёстой. Өнөөдрийн байдлаар, Л.Оюун-Эрдэнэ, Л.Гантөмөр нарын хэн хэн нь хамгийн эцсийн байдлаарх нэр дэвшигчдийн жагсаалтыг бариад, хэвлэлийн хурал хийчихээгүй байна.
Зүй нь намаа аваад өрсөлдөөнд орох гэж буй удирдагч хэдийнэ итгэлтэйгээр нэр дэвшигчдээ сонгогчдод зарлах байлаа. Энэ бол улс төрийн эрүүл соёл юм. Гэвч тогооныхоо тэмцлээс хальж чадахгүй, цаагуураа л нэг барьц алдаж буй нь илт байна.
Эсрэгээрээ МАН, АН-д гомдогсдын тоо нэмэгдэж, сошиалаар гомдлууд хөвөрсөөр.
Хэрэв үнэхээр энэ намуудыг жинхэнэ лидерүүд удирдаж байсан бол нэр дэвшигчдийг тодруулах улс төрийн процессыг уртай нүүдэл болгож, зарим үед буултаа хийж, гол үедээ бусдынхаа урд бодитой манлайлал үзүүлэх байлаа л даа. Тийм л хүлээлт байлаа.
Өнөөдрийн тухайд сошиалд АН-д гомдогсод нь давамгайлж буй ч уг үүднээсээ бол энэ нь тэдний натур хандлага л даа. Харин МАН-ын тухайд гомдогсод цөөн мэт боловч хөшигний ард бол жинхэнэ утгаараа эрх мэдлийн төлөөх тэмцлүүд өрнөж буй. Л.Оюун-Эрдэнийн оруулж ирсэн жагсаалт дахь дийлэнх олонх өөрийнх нь болон Ерөнхийлөгчийн хамааралтай нэр дэвшигчид байгаа нь ойлгомжтой байна.
