Монголчууд дахиад өрөнд унав. Олон улсын арбитрын шүүхээс Канадад бүртгэлтэй Хан Сесурс, Монголын Засгийн газрын хооронд үүссэн маргааныг эцэслэн шийджээ. Шүүхийн шийдвэрээр манайх Хан Ресурс компанид 100 сая ам.долларын төлбөр төлөх болов. Ийм шийдвэр гарахыг аль эртнээс учир мэдэх томчуудын зарим нь анхааруулж байсан юм. Өчигдөрөөс гэнэт ийм мэдээ сонсож амлайрсан твиттерчид харин нэлээд буримдаж буй аж. Тухайлбал,
Оюуны ЭРДЭНЭБУЛГАН @oerdenebulgan 16h16 hours ago Хан Рэсүрс жинхэнэ Покер хийсэн бна даа. 20 сая КАДоллар-ын маркэт каптай компани 5 жил заргалдаад 100 сая АМДоллар авах болж бна. Монголоос” гэхэд хариуд нь “@lkerdene Одоо өнгөрсөөн. ТЗ-ийг нь цуцлаад 6 жил болсон. Буцааж өгөе ч гэсэн авахгуй. Даам гарчихсан юм чин мөнгөө аваад буе буе!” гэжээ. Мөн “Сириус @bilguun323 15h15 hours ago Хууль эрх зүйн тогтвортой байдал зайлшгүй хэрэгтэй гэдгийг Хан Ресурсийн өр харуулж бна Улс төрчид дураараа дургин ард түмнэ өрөнд унагасар” гэж бичсэн байна. /Тэдний бичсэнд үг үсгийн ямар нэг засвар оруулсангүй/
“Хан ресурс” компани 2009 онд Монгол улсын Засгийн газрыг ураны лиценз цуцалсантай нь холбогдуулан олон улсын Арбитрийн шүүхэд хандаад байсан юм. Тэгвэл энэ хэргийг саяхан Нидерландад байрладаг Арбитрын шүүх хэлэлцээд “Монгол улсын Засгийн газар эрчим үчний гэрээ болон хөрөнгө оруулалтын хуулиа зөрсөн” гэжээ. Шүүх хурлыг Шинэ Зеландын шүүгч Дэвид Э.Р. Виллиамс даргалж шүүх бүрэлдэхүүнд нь Канадын шүүгч Ийв Фортиер Бельги улсын шүүгч Бернард Ханотиау нар багтсан байна. Шүүх бүрэлдэхүүн Монгол улсын Засгийн газар болон “Мон-Атом” ХХК-иар 100сая ам.доллар төлүүлэхээр болжээ.
Тэгвэл Хан-Ресурсын уг лицензийн талаар урьд нь Цөмийн энергийн газрын дарга асан С.Энхбат “Дорнодын ураны орд газрын тусгай зөвшөөрлийг “Хан ресурс” компани эзэмшиж байгаагүй. Гурван улсын хамтарсан “Төв Азийн уран” компани 237 А дугаартай тусгай зөвшөөрлийг эзэмшдэг байсан. Тус компанийн 58 хувийг “Хан ресурс”, 21 хувийг Монгол Улс, 21 хувийг оросууд эзэмшдэг. Тэгээд улсын төсвөөр эрэл хайгуул хийсэн орд газруудын 51 хувийг Монголын төр эзэмших ёстой гэсэн хуулийн заалтын дагуу оросуудаас найм, “Хан ресурс”-ээс 22 хувийг нь Монгол Улс өөртөө шилжүүлэн авсан. Тэгээд ч “Хан ресурс” компани олон зөрчил дутагдал гаргаж, Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлээгүй нь тусгай зөвшөөрөл цуцлах үндэслэл байлаа. Тиймээс Арбитрийн шүүх дээр манай тал ялна гэдэгт эргэлзэхгүй байна” гэсэн байлаа. Гэвч манайх яалт ч үгүй ялагдал хүлээлээ. Давж заалдах боломжгүй гэж байгаа.
Монголын төрийн өмчит “Мон-Атом” компани удирдлага тун хариуцлагагүй ажиллаж байсан мэдээлэл бий. Тус команийг удирдаж байсан Ж.Билэгсайханд АТГ-аас эрүүгийн хэрэг үүсгэн өнгөрсөн хавраас шалгаж эхэлсэн. Ж.Билэгсайхан нь нэг сая 90 мянган ам.долларын гэрээ байгуулахдаа "Мон-Зим" гэх компанийг ямар ч шалгуургүйгээр сонгосон гэдэг. Энэ мэтээр манайхны хууль бус үйлдлүүд арбитрын шүүхийн шүүгчдийн анхаарлыг татсан биз ээ. Хууль зөрчсөн нь илэрхий байсан болоод л 100 сая ам.доллар төлөхөд хүрч байна. Олон улсын арбитрын шүүхийн шүүх хуралд Монголын Засгийн газрыг талөөлж Хууль зүйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ж.Баярцэцэг оролцсон. Ингээд монголчууд өр дахиад 100 сая ам.доллараар нэмэгдлээ.
Б.Отгонбаяр
Эх сурвалж: Tumen.mn
