Дэлхийн II дайнд хойд хөршийн хувьд Холбоотон гүрнүүдээс дутахгүй чухал холбоотон улс нь Монгол байлаа. Дайны жилүүдэд Монголын ард түмний үзүүлсэн асар их тусламж Оросын ард түмэнд аймшигт дайныг ялалтаар дуусгахад юугаар ч орлуулашгүй дэмжлэг байлаа.
Монголчууд гагцхүү чин үнэн сэтгэлийн угаас фронтод өнгөтэй өөдтэйгөө бэлэглэж, ашиг хонжоо хийгээд хариу нэхээгүй тусламж үзүүлж байсан нь Берлин хүрэх замд нь явгалаагүй монгол морьд, "Хувьсгалт Монгол" танкийн бригад, "Монгол ард" нисэх эскадрилээс харагдана. Зөвхөн бэлгээр ч биш, сэтгэлийн дэм, үзэл санаа, урам зоригийн халуун илчээрээ тусалж байлаа. Дайн монголчуудын элэг зүрхэнд нэгэн адил болж өнгөрсөн бөгөөд ЗХУ руу фашистууд халдсаныг монголчууд эх орон руугаа халдсантай адил хүлээн авсан юм.
Тийм ч учраас энэ дайн социалисм, фашизм ч юм уу, нийгэм журам, империализмдаа гол нь биш, монголчуудын хувьд зүгээр л хүмүүс хүмүүсийнхээ төлөө шаналан зовсон, тийм ариун дайн байсан юм.
Үүгээр ч зогсолгүй хөх толбот монголчуудын нэгэн хэсэг болсон халимаг, татар, буриадууд дэлхийн II дайнд орос цэргүүдтэй мөр зэрэгцэн тулалдаж Берлин хүрч ялалтын тугийг мандуулсан билээ. Зөвхөн нэг жишээ дурдахад л 190 мянга орчим татар монголчууд энэ дайнд амиа өргөсөн нь ЗХУ-ын үндэстнүүдийн дунд эхний тавд орох том тоо аж.
Мөн олон буриад монголчууд ЗХУ-ын баатар цолыг хүртсэний дунд кинонд хүртэл мөнхөрсөн алдарт мэргэн буудагч Василий Зайцеваас илүү олон дайсныг хөнөөж, илүү их гавьяа байгуулсан Жамбал Тулаев, Радна Аюшеев, Цэрэндаш Доржиев, Бат Дамчаев нарыг нэрлэж болох аж.
Нэг үгээр хэлбэл Берлин хүртэлх хүнд ширүүн замыг хөл толбот монголчууд давжаа биетэй монгол морьдынхоо хамтаар туулж ялалтыг авчралцсан ажгуу.
ЗХУ-ын баатар, алдарт мэргэн буудагч Жамбал Тулаев
ЗХУ-ын баатар алдарт мэргэн буудагч Радна Аюшеев
Радна Аюшеев бол Хойд тэнгисийн флотын 63-р дивизийн байлдагч байлаа
Цэрэндаш Доржиев
Маршал Чойбалсан нэртэй хуягт
Эх сурвалж Photonews.mn:
