Чоно борооноор

Хуулийг гууль болгогчид энэ төрд "шургалжээ". Чоно борооноор гэгчээр өнгөрсөн долоо хоногт хүн болгон Үндсэн Хуулийн Цэцийн дүгнэлтийг УИХ хүлээж авах уу, үгүй юу гэдгээр маргаж суух хооронд нэгэн хууль зөрчсөн хуулийн төслийг Их Хурлаар хэлэлцэж бараг л баталчихлаа.

Тодруулбал, өнгөрсөн пүрэв гарагт Хууль сахиулах тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд, Эрүүгийн хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж батлачихлаа. Уг хуулийг лавшруулан судалж үзвэл төрийн тусгай албадын хэрэгжүүлдэг маш нууц үйл ажиллагаанд Хууль зүйн яам буюу Засгийн газар хяналтаа тогтоох нөхцөл боломжийг бүрдүүлчихлээ. Яагаад бүрдүүлчихлээ гэж байгаа вэ гэвэл онцгой дэгээр хэлэлцэгддэг уг хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх болон эхний хэлэлцүүлэг хамгийн чухал нь байсан. Өөрөөр хэлбэл хэлэлцэх эсэхийг нь шийдвэрлэж эхний хэлэлцүүлгийг нь хийсэн тохиолдолд шууд эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлдэг горимтой. Харин эцсийн хэлэлцүүлэгт нь ямар нэгэн санал нэмэх, өөрчлөлт оруулах боломжгүй гэсэн үг.

Эрх баригчид цаг сунгаж хуралдаж байгаад дээрх хуулийн төслүүдийг хууль зөрчигчид "гараас" гаргасан. Хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан байнгын хорооны ажлын хэсгээс гаргасан найруулгын 54 саналыг хэлэлцэж дэмжсэнээр Хууль сахиулах тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг дуусгаж, эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Хууль зүйн байнгын хороонд шилжүүлж чадав.

Эрх баригчид цагаандаа гарсан нь

Хамгийн ноцтой нь эрх баригчид уг хуулийн төслийг хэлэлцэж шийдвэрлэхдээ ард түмнээ хуурсан явдал байлаа. Тэд телевизийн камераар гишүүдийн ирцийг 40 гаруй байгаа мэтээр харагдуулсан ч үнэн хэрэг дээрээ дээрх хуулийн төслүүдийг ердөө 15-хан гишүүн хэлэлцэж баталсан нь нь үнэхээр гайхалтай. Хэрэв санаж байгаа бол өнгөрсөн долоо хоногт твиттер, фэйсбүүкээр УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунгэрэл, Х.Тэмүүжин нарын бусад гишүүдийн кнопыг дарж алхаж байсныг. Гол учир нь ердөө энэ.  Өөртөө хэрэгтэй хуулийн төслийг арав гаруйхан хүн сууж байгаад хээвнэг баталчихаж байгаа нь цагаандаа гарсаны илрэл бус уу. Зарим гишүүд ирц бүрдээгүй гэдгийг хурал даргалагчид сануулсан ч үл тоомсорлов. Мэдээж тухайн өдрийн хурлыг хамаг "хуйвалдаан"-ы эзэн гэгддэг Р.Гончигдорж гишүүн даргалж байсан нь хардлагыг бүр ч гааруулж байна. Ингээд ажлын хэсгийн гишүүн Ц.Оюунгэрэл гишүүн ойр хавынхаа 7-8 гишүүний саналын кнопыг дарж харагдсан. Х.Тэмүүжин гишүүн ч мөн адил цөөнгүй хэдэн кноп дарж явсан. Эцэст нь иргэдээ мэхэлсэн хуулийн төслийг 40 хүн баталсан мэтээр "жүжиг" зохиож байгаад "гол гаргалаа".

Хуулийг гууль болгож уландаа гишгэгчид "Браво"!!!

Эдгээр хуулийн төслүүд батлагдан гарснаар аливаа албан тушаалтнуудын авилга хээль хахууль, албан тушаалын хэргүүдийг тусгай ажиллагаа гүйцэтгэдэг газрууд болох цагдаа, тагнуул, Авилгалтай тэмцэх газраас шалгаж байгаа эсэхийг хяналтандаа байлгаж улмаар нөлөөлөх зорилготой. Ер нь эрх баригчдын хамгийн элбэг ашигладаг өнгөлөн далдлах аргын бас нэг гайхамшигтай жишээ нь энэ болов. Харамсалтай нь тэрхүү гайхамшиг нь иргэдэд биш өөрсдөд нь ашигтайд л гол асуудал нь байгаа юм.

Хэрэв санаж байгаа бол өнгөрсөн жилийн зургаадугаар сард АТГ-ын "гарыг мухарлах" хуулийг төслийг Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг санаачлан хэлэлцүүлсэн ч азаар амжилтыг эс олсон. Тэгвэл энэ удаад "чоно борооноор гэгчээр" эрх баригчид өөрсдийгөө хамгаалах хуулийг бараг л баталж чадлаа. Хэрэв хэн нэгэн улстөрч, албан тушаалтан нь авилгын, албан тушаалын хэрэгт холбогдсон бол үүнийг хуулийн хяналтын байгууллагынхан бус Засгийн газар шийдэх гэнэ. Улмаар аль нэг нам нь ялсан тохиолдолд өөрсдийн талын хүмүүсийн бүхий л асуудлыг "цэгцэлж" өгөх нь. Дашрамд сануулахад Г.Дэнзэн, Ч.Гансүх тэргүүтэй Н.Алтанхуягийн хүмүүс зарим нь ял авч, зарим нь шалгагдаж байгаа. Мөн Х.Баттулга тэргүүтэй, Р.Эрдэнэбүрэн удаахтай АН-ын нөлөө бүхий улстөрчид ч гэсэн шалгагдаж байгаа юм.

Эрх баригчид эдийн засгийг самарсан. Дараа нь Монгол төрийг самраад дуусах шатандаа явж байна. Одоо тэд улс орны хуулийн засаглалыг өөрсдийн талд ашигтай байдлаар өөрчилж самрах нь. Өөрсдийнх нь улс төрийн хүчин нь "бяртай" байсан цагт улс орны хууль дүрмээр яаж л бол яаж тоглож, хүссэн үедээ хэн дуртай нь "хулгай" хийдэг цөвүүн цаг ирэх нь бололтой. Одоогийн АТГ болон хууль хяналтын байгууллагуудын үйл ажиллагаа зөв замаараа явж байгаа. Магадгүй алдаа эндэгдэл байгаагааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ алдаа нь ололтоосоо хавь илүү. Тийм ч учраас төрийн дээр "сандайлсан хулгайчууд" хүссэнээрээ хулгай хийж чадахгүй яваа. Адаг сүүлд нь тэд ийм башир арга сэдэж асуудлыг өөрсдийнхөө талд эргүүлэхээр шийдсэн бололтой.

Ер нь энэ эрх баригчид "сүүнд халаад тараг үлээв" гэгчээр хэдхэн жилийн хугацаатай олсон засаглах эрхэндээ дулдуйдаж эрх дураараа аашилж байна. Намынх нь нэр хүнд ундаад ирэхээр пропорциниаль хувилбараар сонгууль явуулахыг болиулах гэж оролддог. Одоо бүр хуулийг өөрсдийн талд эргүүлэхийн тулд хууль зөрчиж, өөрт ашигтайгаар засч байна. "Бантсан хүн хүн ална" гэгчээр эрх баригчид жинхэнээсээ улаан цагаандаа гарч байх шиг байна шүү.

Г.Сүрэн