Автобусанд суугаад ажилдаа ирж явтал хажууд зогсох хоёр залуугийн яриа анхаарал татав. 25 орчим насны залуу найздаа“Надад торгуулийн20 хуудас ирсэн. Гэрийн хаягаар шүү. Би замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчөөд байдаггүй л дээ. Тэгсэн атал нэгдүгээр эгнээгээр зорчсон. Гэрэл асаагүй байхад түрүүлж хөдөлсөн гэсэн агуулгатай торгуулийн хуудас долоо хоногт хоёр ч ирлээ. Үнэндээ зарим гэрлэн дохио ажилладаггүй шүү дээ. Торгуулиа төлье гэсэн бодол алга. Замын хөдөлгөөний шинэ хууль үйлчилж эхэлсэн юм чинь хуулийн хуучин заалтыг одоо хэрэгжүүлж болохгүй. Тиймээс төлөх шаардлагагүй. Есдүгээр сарын 1-нээс өмнөх торгуулийг хүчингүй болгоно. Харж л байгаарай” гэж мөрийцөх аястай ярилцах аж. Иргэдийн дунд ч шинэ хуулийг хэрэгжүүлж байхад хуулийн өмнөх заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх гэсэн яриа газар аваад байгаа. УИХ-ын өнгөрсөн мягмар гаригийн чуулган дээр Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Д.Ганбат“ Өршөөлийн тухай хуульд Ерөнхийлөгчийн хориг тавьсан заалтаас бусдыг хуулийн дагуу хэрэгжүүлж эхэлсэн. Өр төлбөр болон торгуулийг хүчингүй болгох хуулийг өнөөдрөөс хэрэгжүүлнэ” гэж ярьсан. Эл мэдээллийг сонссон иргэд Замын цагдаагийн газрын алба хаагчдаас торгуулиа хэрхэн хүчингүй болгох талаар асууж, сураглаж байгаа аж. Дээрх мэдээллийн талаар тус газрын Урьдчилан сэргийлэх, олон нийттэй харилцах хэлтсийн дарга, хурандаа Э.Бөхбатаас тодрууллаа.
-Есдүгээр сарын1-нээс өмнө замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчиж, торгуулсан жолоочийн торгуулийг хүчингүй болгоно гэсэн. Хэзээнээс эхэлж, ямар журмаар хүчингүй болгох вэ.
-Замын цагдаагийн газарт торгуулийг хүчингүй болгох мэдээлэл ирээгүй.
-Торгуулиа төлөөгүй иргэд олон байна?
- Есдүгээр сарын1-нээс шинэ хуулийг хэрэгжүүлээд эхэлсэн. Хүчингүй болчихсон хуулиар иргэдэд арга хэмжээ авахгүй түр түдгэлзүүлчихсэн. Урьд нь мөрдөж байсан хуулиар иргэдэд арга хэмжээ авахгүй. Бидний зүгээс хэрхэн, яаж ойлгож ажиллах юм бэ гэж. хууль тогтоогчдод дээрх асуудлаар хандсан.
-Торгуулийн20 хуудастай хэрнээ торгуулиа өнөөг хүртэл төлөөгүй хүн байна. Уг нь торгуулиа төлөөгүй жолооч төрийн үйлчилгээ авах эрхгүй болно. Замын хөдөлгөөнд оролцуулахгүй гэж байсан?
-Замын хөдөлгөөнд оролцож, авто машин жолоодох эрхийг тодорхой хуга цаанд хасдаг. Торгуулийн мөнгийг улсын төсвийн орлого болгож төвлөрүүлдэг. Замын цагдаагийн газарт нэг ч төгрөг ордоггүй. Торгуулийг бэлэн бусаар тавьж, тусгай данс руу орлого нь ордог.
-Жолооч хэт ядарсан үедээ жолоо баривал торгоно гэх заалтад жолооч нар шүүмжлэлтэй хандаж байна. Хэт ядарсан үгүйг цагдаа хэрхэн тогтоох вэ?
-Хэт ядарсан хүнийг харахад л мэдэгддэг. Хүүхэн хараа нь томорсон эсвэл хөдөлгөөнтэй болсон байдаг. Гэхдээ хүүхэн хараа томорсон жолооч бүрийг торгоно гэсэн үг биш. Хэт ядарсан гэдгийг тогтоохын тулд эмнэлгийн байгууллагыг түшиглэн тогтоох юм гэв.
Сурвалжлага бэлтгэх явцад “Торгуулиа хүчингүй болгуулах гэсэн. Ямар бичиг баримт шаардлагатай вэ” гэж тус газрын үүдний жижүүр, алба хаагчдаас асуух хүн олон байлаа. Харин тэд “Одоогоор ямар нэгэн үүрэг чиглэл ирээгүй байна” гэх хариулт сонсоод буцаж байсан юм. Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн иргэдийг камераар илрүүлэн торгодог болсон. Гэвч иргэд торгуулиа төлөөгүй атлаа тээврийн хэрэгслээ зардаг, худалдах, худалдан авах гэрээгээр нөгөөд шилжүүлээд, тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлд түүнийгээ тусгуулдаггүйгээс өмнөх эзэмшигчид торгуулийн хуудас очдог зөрчил гардаг аж. Жолооч замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчиж байгаа эсэхийг давхар хянадаг байгууллага бол Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв. Өнгөрсөн жил л гэхэд өдөрт 600-700 жолоочид торгуулийн хуудас илгээдэг байсан гэнэ. Он гарсаар хэдэн жолоочид торгуулийн хуудас илгээж, улсын төсөвт хэчнээн тэрбум төгрөг төвлөрүүлсөн, мөн торгуулийн хуудсыг хүчингүй болгох яриа үнэн эсэхийг Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвийн Олон нийттэй харилцах ажилтан Х.Ганцэцэгээс тодруулсан юм. Тэрбээр“Он гарсаар Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвийнхөн хурд хэтрүүлсэн 57946 автомашины зөрчил бүртгэсэн. Мөн гэрэл дохио зөрчсөн 16836, нэгдүгээр эгнээгээр зорчсон 176651 тээврийн хэрэгсэл байна. Бүгдэд нь торгуулийн хуудас явуулсан. Тэрбум гаруй төгрөг төвлөрүүлсэн. Торгуулийн хуудсыг хүчингүй болго гэсэн албан ёсны мэдээлэл дээд шатны байгууллагаас одоогоор ирээгүй байна. Хэрэв ирвэл бид хэрэгжүүлэх үүрэгтэй” гэв.
Ямартай ч, хуулийг хэрэгжүүлэх холбогдох байгууллагынханд өчигдрийн байдлаар торгуулийг хэрхэн хүчингүй болгох талаар ямар нэгэн албан бичиг, тодорхой мэдээлэлгүй байлаа. Гэхдээ албаны эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар “Энэ оны есдүгээр сарын 1-нээс өмнө замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн, өнөөдрийг хүртэл торгуулиа төлөөгүй жолооч нарын торгуулийн хуудсыг Өршөөлийн тухай хуульд хамруулж хүчингүй болгоно. Учир нь, шинэ хууль хэрэгжээд эхэлчихсэн байхад хуучин хуулиар хэн нэгнийг шийтгэж болохгүй” гэх мэдээллийг өгсөн юм.
С.Ичинхорлоо
