С.УЯНГА

Монгол Улсын Сонгуулийн ерөнхий хорооны гишүүн Г.Байгалмаа ОХУ-д болсон Төрийн Думын сонгуулийн албан ёсны ажиглагчаар ажиллаад ирсэн юм. Түүнтэй ярилцлаа.

-Монголын талаас хойд хөршийн сонгуулийн албан ёсны ажиглагчаар уригдан оролцлоо. Таны сэтгэгдэл ямар байв. Энэ удаагийн сонгуулийн онцлог, давуу талыг хэрхэн харсан бэ?
-Энэ оны есдүгээр сарын 17,18,19-ны өдрүүдэд ОХУ-ын Төрийн Думын сонгууль болж өнгөрлөө. ОХУ-ын сонгуулийн Төв хорооноос зохион байгуулсан Төрийн Думын сонгуулийг “Нэгдмэл Орос” нам 49.82 хувиар тэргүүлж ялалт байгуулсан. Харин “Коммунист” нам /КПРФ/ 19 хувь, “Либерал демократ нам” /ЛДПР/ 7.49 хувь, “Шударга Орос” /Справедливая Россия/ нам 7.42 хувь, “Шинэ хүмүүс” /Новые люди/ нам 5.35 хувийн саналыг авсан байна.
ОХУ-ын Төрийн Думын сонгууль нь холимог тогтолцоогоор буюу 225 депутатыг намын жагсаалтаар пропорционал хэлбэрээр, 225 депутатыг нэр дэвшигчдээс буюу мажоритар хэлбэрээр санал хураан шалгаруулж таван жилээр сонгодог. Тус улсын Сонгуулийн төв хорооны урилгаар улс даяар зохион байгуулагдах энэхүү сонгуульд дэлхийн 55 улсын 250 ажиглагч оролцсон.
-Оросууд санал авах ажиллагаагаа цахим болон биечлэн, бас зөөврийн хайрцгаар зохион байгуулсан гэлээ. Цахим сонгуулийн үр дүн ямархуу байсан бол?
-Зайн цахим санал хураалтын тогтолцоог үндэсний “Оросын цахим эдийн засаг” хөтөлбөрийн хүрээнд дэлхийд танигдсан “блокчейн” технологит суурилан Оросын эрдэм шинжилгээний төвүүд, судалгааны багууд, программистууд боловсруулсан юм билээ. Тус систем нь шуурхай, найдвартай, хувийн өгөгдлийг боловсруулах үйл явц нь аюулгүй зэрэг давуу талтай. Улс төрийн намууд, депутатууд, ажиглагчид гээд сонгуулийн үйл явцад оролцогчид системийг ашиглах боломжтой бөгөөд үүгээр дамжуулан сонгуулийн үйл ажиллагааг ажиглаж чадаж байна.
Манай улсын шат шатны сонгуульд залуучуудын оролцоо төдийлөн сайн биш байдаг. Харин ОХУ-ын сонгуулийг ажиглаж байхад сонгуульд ажиллах сайн дурын болон бүх чиглэлийн оюутан залуусыг тусгайлан сургалтад хамруулан идэвхижүүлж, сонгуулийн бүх төрлийн ажилд татан оролцуулдаг нь залуучуудын идэвхийг нэмэгдүүлж байгаа давуу талтай харагдлаа.
Олон улсын шинжээчдийн үзэж буйгаар 2021 оны ОХУ-ын Төрийн Думын сонгууль нь 2016 оны сонгуультай харьцуулахад иргэдийн ирц, идэвхийн хувьд харьцангуй өндөр буйг онцолж буй. Энэ удаагийн сонгуулийн зохион байгуулалтад цар тахлын нөхцөл байдалд үндэслэн цахимаар санал өгөх сонголт олгосон нь дэвшилттэй алхам болсон байна.
-Манай улсад УИХ-ын 18, 28 дугаар тойргийн нөхөн сонгууль товлогдоод, нэр дэвшигчид сурталчилгаагаа эхлүүлчихсэн явж байна. Сонгуулийн ерөнхий хорооноос санал хураалтыг цахимаар явуулах хүсэлт гаргасан. Ирц, идэвх, мэдээллийн аюулгүй байдал талаасаа боломжтой юу?
-Дэлхий нийтээрээ цар тахалтай энэ үед ОХУ-ын Зайн цахим санал хураалтын тогтолцоог манай улс хэрэгжүүлэх нэн шаардлагатай байна гэж харж байна. Тийм бүрэн боломж бий.
УИХ-ын 18, 28 дугаар тойргийн нөхөн сонгууль болж байна. Иргэд сонголтоо хийхдээ тухайн нэр дэвшигчийн дэвшүүлж байгаа бодлого мөрийн хөтөлбөртэй сайн танилцаж, УИХ-д таны төлөө болон нийт сонгогчдынхоо төлөө зүтгэж чадах хүнээ л зөв сонгоосой гэж хүсэж байна.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин