Монгол Улсын Засгийн газраас аялал жуулчлалын салбарыг газар зүйн байрлал, байгаль, түүх соёлын нөөц боломжид тулгуурлан бүсчлэн хөгжүүлэхээр төлөвлөн ажиллаж байна. Түүний нэг бүс нь Их эзэн Чингис хааны түүхтэй холбоотой газар нутаг буюу Дорнод, Хэнтий, Сүхбаатар аймгийг хамарсан түүхэн дурсгалт аялал жуулчлалын бүс юм. Тус бүс нутагт хийж байгаа болон цаашид бүтээн босгохоор төлөвлөсөн ажил, барилга байгууламжийн талаар Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.УРТНАСАНТАЙ ярилцлаа.
-Манай улсын аялал жуулчлалын гол бүс нутгийн нэг нь зүүн гурван аймаг. Энд Чингис хааны амьдрал тэмцэлтэй холбоотой түүхэн дурсгал цөөнгүй байдаг. Тиймээс гадаад дотоодын аялагч, жуулчид ирж очих сонирхол байвч дэд бүтцийн хувьд сайнгүй. Энэ талаар ямар ажил хийхээр төлөвлөж байна вэ?
-Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт аялал жуулчлалыг эдийн засгийн тэргүүлэх чиглэл болгон хөгжүүлэх зорилт дэвшүүлсэн. Үүний тулд аялал жуулчлалын бүсчлэлийг тогтоох нь чухал гэж үзэж зургаан бүсэд хуваасан байгаа. Тухайлбал, байгалийн үзэсгэлэнт байдал, түүхэн дурсгал, олон үндэстэн ястны амьдралын онцлогийг хадгалсан, байгаль түүхийн хосолсон нутаг гэхчлэн чиглэлийг нь тогтоож тодорхойлсон юм. Түүний нэг нь түүхэн аялал жуулчлалын бүс буюу зүүн гурван аймаг байдаг. Үүний дотроос Хэнтий аймагт Чингис хаан болон их хаад, хатадтай холбоотой түүхэн дурсгалт газар олон бий. Шинээр барьж байгуулахаар төлөвлөсөн томоохон ажлууд ч байна. Тухайлбал, Дадал суманд Мянганы суут хүн Их эзэн Чингис хааны цогцолборыг Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр байгуулж байна.
Энэ томоохон цогцолборыг 2019-2024 онд барьж босгохоор төлөвлөсөн. Үүнийг дагаад олон улсын С3 ангиллын нисэх онгоцны буудлыг барих ажлыг эхлүүлээд явж байна. Мөн Өндөрхаан хотоос Дадал сум хүртэлх 270 км автозамын ажил эрчимтэй урагшилж байгаа юм. Иймэрхүү байдлаар дэд бүтцийг цогцоор нь шийдсэний үр дүнд жилдээ 150 мянган жуулчин хүлээж авна гэж тооцоолсон. “COVID-19” цар тахлын өмнөх үе буюу 2019 онд Хэнтий аймгийн аялал жуулчлалаас олсон орлого 21.7 тэрбум төгрөг байсан бол түүхэн аялал жуулчлалын төсөл хөтөлбөрүүдийг амжилттай хэрэгжүүлж, дэд бүтцийн асуудлыг шийдсэнээр 150 тэрбум төгрөгт хүргэх бүрэн боломж байна гэж харж байгаа юм.
-Манай улстай хил залгаа бүс нутагт байгаа БНХАУ, ОХУ-ын жуулчдыг Ульхан, Хавиргын боомтоор нэвтрүүлж нааш татах боломж байдаг. Үүний тулд ямар ажил хийх вэ?
Дээрх боомтуудыг автозамаар холбох нь хамгийн нэн тэргүүний зорилт болж байна. Цаашлаад Дадал суманд баригдаж байгаа олон улсын чанартай нисэх онгоцны буудлыг ашиглан Манжуур, Владивостоктой холбосон агаарын шугам нээж чадвал хөрш орнуудын жуулчид энэ бүс нутагт ирэх өргөн боломж нээгдэх юм. Тиймээс Чингис хааны цогцолборыг барих ажлын хүрээнд 295 га талбайд бүтээн байгуулалтын олон зүйлийг давхар шийдэхээр төлөвлөсөн. Жишээ нь, 4500 жуулчин хүлээн авах хүчин чадалтай худалдаа үйлчилгээний төв, 50 автобус болон 220 автомашины зогсоол, бохир усны цэвэрлэх байгууламж, хог хаягдлыг зайлуулах цэг зэргийг иж бүрнээр нь байгуулна.
Цаашлаад 100-150 км тутамд гурван /А.В.С/ ангиллын үйлчилгээний төвийг аялал жуулчлалд зориулан барихаар төлөвлөөд байна. Энэ нь бүх бүс нутгийг хамрах юм. Энэхүү 31 байршилд нийт хөрөнгийн 50 орчим хувь нь байх болов уу гэж төсөөлж байна. Эхний ээлжид хөл хөдөлгөөн ихтэй 10 байршилд цогцолборыг барьж байгуулахаар төлөвлөсөн нь А ангиллын буюу 10 мянган хүний эргэлттэй байх юм гэж тооцсон. Үүнийг хувийн хэвшилд суурилж байгуулах бөгөөд нэг цогцолбор төв нь 6.6 тэрбум төгрөг орчим хөрөнгө оруулалттай байх бол В зэрэглэлийнх нь 1.8 тэрбум төгрөгт багтаж, 5-10 мянган хүний хөдөлгөөний эрчимтэй газар байгуулахаар төлөвлөсөн. Харин С ангиллынх нь таван мянга хүртэл хүний хөдөлгөөнтэй газарт 800 сая орчим төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар босох юм гэж тооцоолоод байна. Эдгээрийн эдийн засгийн үндэслэл тооцоог ч гаргачихсан. Газар болон дэд бүтцийн асуудал дээр төрөөс тодорхой дэмжлэг үзүүлнэ.
-Манайхан зуны дэлгэр цагт дотооддоо их аялдаг болсон. Одоо дулааны улирал эхэлж байгаа, дээр нь олон сараар хөл хоригдсон иргэд улам их аялах байх. Үүнд аялал жуулчлалын салбарынхан хэр бэлтгэлтэй байгаа вэ?
-Сүүлийн үед дотоодын аялал жуулчлал маш сайн хөгжиж, хүрээгээ тэлж байна. 2019 оны дүнгээр дотоодын нэг сая жуулчин эдийн засагт 800 сая төгрөгийн орлого оруулсан байдаг. Энэ нь эерэг үзүүлэлт мөн боловч нөгөө талдаа ийм хөл хөдөлгөөнийг дагаад байгаль орчинд зарим талаар сөрөг нөлөө үзүүлэх хандлага байна. Тиймээс дотоодын аялагчид голчлон очдог, хоноглодог 100 байршлыг тогтоогоод отоглох газар байгуулж, тэнд нь ариун цэврийн байгууламж, хог ангилан хаях цэг, жуулчдын мэдээллийн самбар гээд хэрэгцээт зүйлээр хангахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар ийм 23 отоглох цэгийг байгуулсан. Ингэж гэмээнэ жуулчдын ая тухтай аялах, амрах нөхцөлийг бүрдүүлэхээс гадна иргэд маань ч соёлтой аялж, байгаль орчиндоо ээлтэй хандаж сурах байх гэж бодож байгаа юм.
Энэ зуны хувьд хэдийгээр коронавирусийн халдвар дарагдчихаагүй ч гэсэн УОК, эрүүл мэндийн байгууллагаас өгч буй заавар зөвлөмжийг дагаж, эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын дэглэмээ сайтар баримталж, халдваргүй бүс нутгаар аялах боломж нээгдэх болов уу гэж найдаж байна. Зургаадугаар сарын эхээр холбогдох байгууллагуудаас бас аяллын маршрут, дэд бүтцийн асуудлаар тодорхой зөвлөмж гаргана гэж ярилцаж байгаа.
-Салбарын яамны зүгээс хил орчмын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийн тулд ямар ажил хийх нь чухал гэж үзэж байна вэ?
-Манай улс хоёр том гүрэнтэй хил залгаа оршдог геополитикийн өвөрмөц байдлаа ашиглахын тулд хил орчмын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх зайлшгүй шаардлага байна. Энэ нь цөөн хоногоор тухайлсан газар нутгийн хүрээнд зорьсон зүйлээ үзэж хардаг, аялал жуулчлалын онцлог хэлбэр юм. Үүний тулд юуны өмнө цахим визийн асуудлыг шийдэх, дэд бүтцийн хөгжлийг сайжруулах гээд манай талаас шалтгаалах зүйл цөөнгүй байна. Дээр нь орон нутгийн иргэдэд энэ ажлын ашиг тус, үр нөлөөг ойлгуулж мэдрүүлэх, удирдлагуудтай нь хамтран ажиллах шаардлага ч бий. Үүний эхлэлийг зөв тавьж чадвал Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллагаас хийсэн судалгаагаар “COVID-19”-ийн дараа хамгийн хурдацтай сэргэнэ гэж үзэж буй аялал жуулчлалын салбарт томоохон ахиц дэвшил болох юм. Түүний дотор төрөлжсөн буюу хил орчмын аялал жуулчлал үүнд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ гэж төсөөлж байна. Үүний төлөө манай Засгийн газар, салбарын яам хичээнгүйлэн ажиллаж байгаа юм.
Д.Мөнхжаргал
Эх сурвалж: "Монголын үнэн" сонин
