УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар “Засгийн газрын өрийн удирдлагын 2023-2025 оны стратегийн баримт бичиг батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэж, гишүүдийн олонхын саналаар баталлаа.
Энэ үеэр УИХ-ын даргын хэлсэн үгнээс үзэхэд, Монгол Улс Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийхээ хэмжээг бараг 3 дахин нугалсан хэмжээний их гадаад өртэй бөгөөд хатуухан хэлэхэд өрөндөө баригдсан нь нэгэнтээ ойлгомжтой байна. Аливаа улс орон гадаад өр төлбөрөө төлж чадахгүй бол ДАМПУУРАЛ зарлах хэмжээнд очиж, ард иргэд нь туйлдаж зүдэрдэг болохын хамгийн саяхны тод томруун жишээг Шри Ланкчуудаас бэлхнээ харж болохоор байгаа билээ.
Харамсалтай нь Монгол Улс эдийн засгаа хэд дахин нугалсан олон тэрбум ам.долларын өрөн дороос өндийх бодлогыг одоо л хэрэгжүүлэхгүй бол оройтож болзошгүй нөхцөл байдал хэдийнэ тулчихжээ.
Өнөөдөр Г.Занданшатар даргын хэлж ярьснаас эшлэхэд:
“Монгол Улсын Их Хурлаас 2016, 2019 онуудад өрийн удирдлагын талаар баримтлах дунд хугацааны стратегийн баримт бичгийг 2 удаа баталж байсан бол 2020 онд шинээр бүрдсэн Монгол Улсын Их Хурал анх удаагаа Монгол Улсын Засгийн газрын 2019-2022 оны стратегийн баримт бичгийн хэрэгжилтийн тайлантай танилцаж, Засгийн газрын өрийн удирдлагын дунд хугацааны зорилт, түүнийг хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлсон бодлогын баримт бичиг болох 2023-2025 онд баримтлах өрийн удирдлагын стратегийн баримт бичгийг баталлаа. Дээрх баримт бичгийг бид гурван жил тутамд нэг удаа хэлэлцэн баталж ирсэн боловч энэ удаагийн Улсын Их Хурал, түүний гишүүд Улсын нийт гадаад өр аюулын харанга дэгдэж байгааг ухамсарлаж, Засгийн газрын өрийн нөхцөл байдалд өндөр ач холбогдол өгч, “Засгийн газрын өрийн 2019-2022 оны стратегийн баримт бичиг”-ийн хэрэгжилтийн тайланг нээлттэйгээр хэлэлцэж, ард түмэндээ өрийн талаарх бодит байдлыг танилцууллаа. Өнгөрсөн 6 жилийн хугацаанд бид зээллэгийн хөрөнгийг зориулалтын дагуу үр ашигтай ашиглах, төсвийн сахилга батыг сахих бодлогыг баримталсны үр дүнд Засгийн газрын өрийн хэмжээг өнөөгийн үнэ цэнээр ДНБ-ий 50.7 хувьд хүргэн, үе шаттайгаар бууруулж чадсан боловч Монгол Улсын нийт гадаад өрийн хэмжээ ДНБ-ий 240 хувьтай тэнцэхээр байгаа нь өрийн асуудал Монгол Улсыг эмзэг хэвээр үлдээж байна.
Түүнчлэн, Монгол Улсын Засгийн газар 1990 оноос хойш Олон талт болон Хоёр талт хамтын ажиллагааны хүрээнд 24 зээлдүүлэгчээс санхүүжилт авч 306 төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн бөгөөд эдгээр хөнгөлөлттэй зээлийн үлдэгдэл 5.8 тэрбум долларт хүрсэн байх тул цаашид эдийн засгийн үр өгөөжгүй төсөл, хөтөлбөрүүдийг гадаадын зээлийн эх үүсвэрээр санхүүжүүлэхээс татгалзах цаг болжээ гэдгийг харуулж байна.
Мэдээж бид өнгөрсөн хугацаанд өрийн удирдлагыг амжилттай хэрэгжүүлж ирсэн боловч жил бүр алдагдалтай төсөв баталж байсан тул бондыг бондоор, өрийг өрөөр төлж ирсэн байна. Тухайлбал, Монгол Улсын Засгийн газар өмнө 7 удаагийн гадаад үнэт цаас гаргасан бөгөөд үүнээс Чингис бондыг төсөл, хөтөлбөр санхүүжүүлэх зорилгоор, Дим сам, Мазаалай бондыг төсвийн алдагдлыг нөхөхөд, Хуралдай, Гэрэгэ, Номадс, Синчири бондуудыг өмнө гаргасан Засгийн газрын болон Хөгжлийн банкны үнэт цааснуудыг дахин санхүүжүүлэх зорилготой арилжаалсан байна. Мөн 2012 онд гаргасан 1.5 тэрбум ам.долларын Чингис бондыг Хөгжлийн банкаар дамжуулан төсөл хөтөлбөр санхүүжүүлсэн бөгөөд эргэн төлөлт нь хангалтгүй байгаа нь үр өгөөж хангалтгүй гэж үзэж болохоор байна. Дэлхийн нийгэм эдийн засгийн нөхцөл байдал, олон улсын хөрөнгийн зах зээлийн гэнэтийн өөрчлөлт, төлөв байдлаас хамааран Засгийн газрын гадаад өрийн зохицуулалтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх шаардлагууд энэхүү стратегийн баримт бичгийн хугацаанд үүснэ. Тухайлбал 2023-2024 онуудад Засгийн газрын гадаад бондын төлөлтийн хувьд өндөр ачаалалтай жилүүд болохоор байна” гэлээ.
Тэгэхээр өнгөрсөн жилүүдэд өрийн удирдлагыг чухам сайн хэрэгжүүлж байна гэж өөрсдийгөө магтаад байсан манай эрх баригчид өрийг өрөөр санхүүжүүлж, эцсийн дүндээ улсын гадаад өрийг улам ихээр зузаатгаснаа ийнхүү албан ёсоор хүлээн зөвшөөрч байна. Хэрэгцээ, шаардлага нь балархай элдэв олон төсөл хөтөлбөрүүдийн нэрийг барьж, гадаадаас зээл тусламж ихээр авч, бонд нэртэй өрийн цаас үйлдвэрлэснийх нь горыг эцэстээ улс үндэстнээрээ дааж давахгүй хэмжээнд хүрэх вий.
Tumen.mn
