Хаана ч юм хэдэн зуун хуучин автобусыг засаж, гагнаж сэлбэчихээд ногоон өнгөөр болхидуухан будаад Сүхбаатарын талбайд өрөөд тавьчихсан өдрүүдийг та санаж буй байх. Ярайтал өрөөд тавьсан тэр автобусыг ямар их итгэлтэйгээр цоо шинэ гэж мэдэгдэж, зарим нэг мэргэжилтэн очиж хүртэл баталж байв даа. Худал үгийг мянга давтвал үнэн болдог гэдэг шиг худлын хувцасыг тайлаад харуулахаар үнэн мэт харагдана гэж тооцсон байх. Гэвч хэрсүү монгол хэрэг биш болсныг олж мэдээд, удалгүй удаахь хотын захирагч маань ажлаа өгсөн билээ.

Түүнийг орлож, залгаж гарч ирсэн нь Х.Нямбаатар. Ажлын саарал хувцаснаасаа цөөхөн салж, хаа нэг уулзалт, айлчлалд гонжоомтой харагдах Х.Нямбаатарын сүүлийн хэдэн хоногийн мэдээлэл, мэдэгдлүүдийг хайж, хянаж үзлээ. Одоогоор хамгийн сүүлийн мэдээлэл нь “Улаанбаатар хот эрчим хүчний хүчин чадлаа 200 МВт-аар нэмэгдүүлэх зорилт тавьсан. Түүндээ хүрсэн гэж хэлж болно. Багануурт МВт-ийн батарэй станц ашиглалтад орж, оргил ачааллын цагаар ачаалал хуваалцаж эхэлсэн” гэх гурван өгүүлбэр.

Гэвч энэ гурван өгүүлбэрт Чойжоо сайдын маань хэзээг нь мэдэхгүй таслаад байдаг цахилгааныг дахин таслахааргүй болсон тухай мэдээлжээ. Ашгүй дээ, шинэ оноо харанхуй угтах нь уу? гэж сэрэмжилж, лифтэнд гацаж гай болчихгүй юмсан гэсэн хотынхны айдас үгүй болж таарч байна. Бүр баталгаажуулаад “Бөөрөлжүүтийн 150 МВт цахилгаан станц туршилтын галлагаагаа хийгээд эхэлсэн. Туршилтын галлагааны дараа энэ сарын 29-нд төвийн эрчим хүчний системд холболт хийж, төвийн эрчим хүчний системд эрчим хүч нийлүүлж эхэлнэ. Ингэснээр цахилгааны хязгаарлалт хийхгүй явах боломж бүрдэнэ” гэж мөн жиргэжээ. Өөрөө ингэж жиргэсэн хүн үгэндээ ядаж хүрнэ гэж найдъя.

Улаанбаатар хотын орших Туулын хөндий бол баруун хойноос зүүн урагш чиглэх салхитай, тэрхүү салхиа дагаж утаа униар тардаг. Үүнийг тооцоод яндангүй бүсчлэл гээчийг тооцож гаргаад 20 мянган айлыг хийн халаагуурт ирэх жил шилжүүлнэ гэж хотын захирагч мөн мэдээлжээ. Хүн байгаа газар но байж л таарна гэдэг шиг яндан байгаа цагт удаа байж л таараа. Харин хийн халаагуурт шилжвэл хэрэглээд сурчихвал утаа тэр хэмжээгээр буурах болно гэж тооцсон хэрэг. Ер нь хотын агаарын бохирдлын 50 гаруй хувийг гэр хорооллоос гарч буй утаа, 30 орчим хувийг хотод бүртгэлтэй 804 мянган тээврийн хэрэгслээс гарч буй утаа үлдсэн хувийг 170 орчим том, жижиг уурын зуухны утаа бүрдүүлж байна гэсэн судалгаа байдгийг дурджээ.

Тиймээс нийтийн тээврийн автобуснуудыг шат дараатай хийн болон цахилгаан хөдөлгүүртэй болгох арга хэмжээ авахаар төлөвлөөд байгаагаа мэдэгдсэн байна. Албаны мэдээллийг нь хүргэхээр жаахан уйтгартай байвал арай “зугаатай”-гаас дуулгая. Ирэх жил 33 км урт Туулын хурдны замын ажлыг эхлүүлэх гэнэ. Энэ зам нь Улаанбаатар хотын баруунаас зүүн тийш гарах урсгалын ачааллыг авах, гэрлэн дохиогүй, тууш зам байх ажээ. Мөн Энхтайваны өргөн чөлөөг Наадамчдын өргөн чөлөө болон Яармагийн замтай холбосон босоо тэнхлэгийн замын бүтээн байгуулалтуудыг хийхээр төлөвлөжээ.

Хотын дарга Х.Нямбаатарын бас нэгэн бахархалтайгаар мэдээлсэн зүйл бол “Ганцхан жилийн дотор нийслэлийн эрчим хүчний эх үүсвэрийг 200 МВт- аар нэмэгдүүлэх зорилгодоо хүрлээ” гэсэн мэдэгдэл. Эрчим хүчгүй бол өнөө цагт юу ч хийж чадахгүйдээ хүрэх тул энэ бол гарцаагүй амжилт.

Харин мань хүн олонд сануулаад авсан нэг юм нь Нүүрсний хэрэг-2. “Олон нийтэд нүүрсний хоёр дахь хэрэг гэж дэлгэгдэж шуугиан гарах вий. Хулгай гарах нүх сүв болгоныг одооноос хааж шалгаж явъя. Үндэсний аудитын шалгалт оруулж, хяналтаа хийе” хэмээн мэдээлжээ. Хэргийг гарсны дараа биш харин гарахаас өмнө сэргийлнэ гэдэг маш чухал. Нэг утгаараа бол аллага нэгэнт болвол амьгүй биеийг хичнээн хичээгээд амьдруулж дөнгөхгүй. Тиймээс ганц л зам байгаа нь хэрэг гарах нүх сүвийг одооноос хааж шалгаж, сэргийлэх билээ. Х.Нямбаатар ер нь өдөрт амаа хамхиж сууна гэж байдаггүй нэгэн бололтой. Бас дахиад нэг ноцтой асуудлыг сөхөн тавьжээ. “Таван толгой түлш” ХХК-ийн менежент өнөөдрөөс нийслэлд шилжиж байна. Тус үйлдвэр сайжруулсан нэг шуудай түлшийг 20.800 төгрөгөөр үйлдвэрлэж, 3750 төгрөгөөр зардаг. Хэрэглэгчдийн тоо нь өнгөрсөн хугацаанд 10 хувиар өссөн байхад үйлдвэрлэлтийн хэмжээ нь 200.000 тонноор ихэссэн байна. Үүний улмаас 1.2 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээжээ. Гэсэн хэдий ч утаа буураагүй. Хотод менежмент нь ирсэн учир бид энэ хулгай, үр ашиггүй зарцуулалттай эвлэрч суухгүй. “Утаа шингэрлээ гэж” иргэдээ хуурч суухгүй” хэмээн мэдэгдэв. Их наядын алдагдал гэдэг бол үнэндээ их том хүний хийж буй луйвар гэсэн үг. Үүнийг илчилж хэлж байгаа нь тэр л байна.

Гэвч үе үеийн хотын дарга нар хог, новшоороо дуудуулдаг болохоор сайныг нь харалгүй, саараар дуудсан хэвээрээ байгаа нь дамжиггүй. Х.Нямбаатарын гаргаж тавьж буй олон асуудлын өөр нэг нь зөрчилтэй автомашины тухай. “Зөрчилтэй машин ойртож ирэхээр цагдаагийн албан хаагчийн утсанд мэдээлэл нь гардаг хиймэл оюун ухаанд суурилсан систем орж ирж байгаа” хэмээн тэр мэдэгджээ. Зөрчил гаргасан юм бол тэрийгээ төлөх л ёстой. Тэрнээс их наяд, тэрбум идсэн нөхдийгөө л шалга гээд замын хөдөлгөөний дүрмээ зөрчөөд л байвал энэ түгжрэл чинь хэзээ ч онгойхгүй. Сүүлчийн 40 орчим жил эрчим хүчний эх үүсвэр шинээр нэмээгүй тул Чойжоо сайдын хэлснээр хэзээ л бол хэзээ цахилгаан тасрах байдалд ороод байхад овоо хөдөлж, асуудлыг жижиг жижгээр шийдээд явж байгаа нь хотын дарга болон түүний баг л байна.

Хотын 9 байршилд дулааны станц барихаар төлөвлөөд байгаагаа мөн зарлалаа. Та бүхэн нэг сайн анхаараад нэг хараадхаарай. Ер нь хүнийг муулж, тавлаж бол амждаг л хорвоо. Харин ажлыг нь харж, үнэлэхдээ л нэг амжихгүй явцгаах шиг.

Хийн эх үүсвэртэй дөрвөн дулааны станц:

1. Зайсан дулааны станц /28 МВт/

2. Их засаг дулааны станц /50 МВт/

3. Цэцэрлэгт хүрээлэн дулааны станц /70 МВт/

4. Дүнжингарав дулааны станц /84 МВт/

Шинэ технологи ашиглан хатуу түлшний эх үүсвэртэй таван дулааны станц:

1. Морингийн даваа дулааны станц /21 МВт/

2. Залуус дулааны станц /93 МВт/

3. Яармаг дулааны станц /93 МВт/

4. Дэнжийн мянга дулааны станц /93 МВт/

5. Шархад дулааны станц /121 МВт/ ... гэж хотын дарга мэдэгдлээ. Ардын гэх тодотголтой Ганхуяг саявтархан “Нямбаатар ажлаа аваад нэг жил болж. Их хичээж ажиллаж байгаа нь мэдрэгддэг. Ажлын үр дүн ч сайн гарч ирж байна. Санхүүжилтийн асуудлыг зоригтой зүтгүүлсээр УИХ, засгаар шийдүүлж чадлаа. Зам харгуйг сайн сэлбэж, тавьж байна. Хотын шинэ төлөвлөлт, концепцийн реформыг зоригтой хийж, дэд төвүүдийн бүтээн байгуулалтыг ажлыг эхлүүллээ. Шинэ цахилгааны эх үүсвэрийг ажиллуулаад эхэллээ. Ногоон автуусны булхайг шийдэж, шинэ автуус явуулж чадлаа. Энэ хотод 30 жилийн туршид ужгирсан олон булхай, булайг шийдэхэд мань эр шиг л хүн хэрэгтэй байгаа юм даа гэж бодож байна. Уугуул хотын иргэний хувиар мань эрийг багаар нь дэмжинэ. Энд нам огт хамаагүй юм шүү” гэж сэтгэгдлээ бичжээ. 1976 онд 600 мянган хүн амтай, 84 мянган машинтай байна гэж тооцож гаргасан Улаанбаатарын ерөнхий төлөвлөгөөнд 50-аад жилийн дараагаар 1.5 сая орчим хүн амтай, 804 мянган машинтай болчихно гэж төсөөлөөгүй нь лавтай. Ардчилал ялснаас хойш үе үеийн хотын дарга, эрхэм мяндагтнуудын эрх мэдлийнхээ хэмжээгээр чадлаараа тарааж өгсөн эрээвэр хураавар энэ хотыг эмх цэгцэнд нь оруулах санаатай яваа захирагч гуай хэрэлдэхтэй нь хэрэлдэж, хэлэлцэхтэй нь хэлэлцэж ажлаа ахиулж л яваа харагдана. Дахиад жаахан харахад, Х.Нямбаатарын хийсэн бүхэн улам ил болно биз ээ.

Tumen.mn