Нийслэлийн гэр хорооллын айл өрхүүд 2025-2026 оны галлагааны улиралд хагас коксон шахмал түлш хэрэглэж, утааг 50%-аар бууруулна. 25 килограммын нэг шуудай хагас кокс түлшийг 5,000 төгрөгөөр худалдана гэж албаны хүмүүс мэдээлээд байгаа. Уг түлшийг БНХАУ-ын Шаньси мужийн Шэньмү хотын хагас коксын үйлдвэрээс Улаанбаатар хотод нийлүүлэх юм байна. НЗДТГ-ын хэвлэлийн хэлтсээс мэдээлснээр Шэньмү хотод хагас коксын 50 гаруй үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд “Шаньси нүүрс-химийн групп”-ийн Шэньмү эрчим хүчний хөгжил ХХКийн Вужоу салбар” компаниас 306 мянган тонн хагас коксоор хийсэн шахмал түлшийг 226 тэрбум төгрөгөөр худалдаж авахаар гэрээ байгуулжээ.

Тус компани түүхий нүүрсийг дулааны аргаар буюу 500-700 хэмд нэрж, боловсруулан цэвэршүүлж хагас коксон шахмал түлшийг үйлдвэрлэдэг байна. "Энэхүү түлшийг Монголд хэрэглэдэг пийшин зуух болон бусад зууханд түлж туршиж үзэхэд түлснээс хойш 10-15 минутын дараагаас мод шатаж дуусмагц яндангаар харагдах утаа багасаж, тод цагаан утаа харагдаагүй байна.

Туршилтыг ШУА-ийн Хими, химийн технологийн хүрээлэн, ШУТИС, “Тавантолгой түлш” ХХК, Эрчим хүчний яам, Агаарын бохирдлыг бууруулах Үндэсний хороо зэрэг холбогдох байгууллагын мэргэжилтэн, эрдэмтэн, судлаачдын баг БНХАУ-ын Шаньси нүүрс-химийн групп”-ийн Шэньмү эрчим хүчний хөгжил ХХК-ийн Вужоу салбар” компанийн үйлдвэрт очиж, хийсэн. Хагас коксон шахмал түлшний илчлэгийн хэмжээ нь өмнө нь хэрэглэж байсан мидлингэн шахмал түлш буюу сайжруулсан шахмал түлшнээс илүү гарахгүй. Мидлингээр хийсэн шахмал түлшний илчлэг 6,300-6,500 калори хүрдэг бол энэ түлшнийх ч мөн адил 6,400 калориос хэтрэхгүй гэдгийг үйлдвэрлэгч талаас болон лабораторийн шинжилгээгээр нотолсон. Хагас коксон шахмал түлшний шаталтаас гарах дэгдэмхий буюу бүдүүн, нарийн ширхэгт тоосонцор, азотын давхар исэл, хүхрийн хэмжээ, нүүрс төрөгчийн дутуу исэл зэрэг бодисууд мидлингээр хийсэн шахмал түлшнээс 2-3 дахин бага байгаа нь дотоодын итгэмжлэгдсэн лабораториудын шинжилгээгээр баталгаажсан гэсэн мэдээллийг НЗДТГ-ын хэвлэлийн хэлтсээс өгч байгаа ч бодит байдал дээр ямар байхыг нийслэлчүүд энэ өвөл түлж үзэж байж л мэдэх нь.