Буриадын их сургуулийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Владимир Родионов гэгч нөхөр хоёр улсын харилцаа хангалтгүй байдалтай байгаагийн буруутан нь Монголын тал гэсэн утгатай үгсийг Оросын дуу хоолойгийн сэтүүлчид хэлж байсан нь анхаарал татаж л байлаа. Ер нь бол Орос Улс Монгол дахь нөлөөллөө эргүүлэн сэргээхийг чухалчилж байгааг нь илтгэсэн мэдээллүүдийг тус улсын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд цацах нь олширчээ. Түүнчлэн өөрсдийнхөө нөлөөллийг зайлшгүй өндөр түвшинд байх ёстой гэсэн дээрэнгүй мэт хандлагаар манайд хандаж байгаа нь ч анзаарагдах болсон нь нууц би. Тэрчлэн эхэнд нэр нь дурдагдсан Владимир Родионов хэлэхдээ “Монголын хэвлэл дэх нийтлэлүүдийг судлан үзэхэд Орос улсын тухай мэдээллийг өрнөдийн эх сурвалжуудаас авсан байх юм. Өөрөөр хэлбэл, өрнөдийн үзэл бодлын үүднээс тайлбарлаж байна. Тиймээс Орос, Монголын харилцаа нь янз бүрийн түвшинд буурч байна. Сүүлийн жилүүдэд Орос улсад ирж байгаа монголчуудын тоо багассан нь нууц биш. Орос улсад хөл тавьж үзээгүй, үзэхийг ч хүсэхгүй шинэ үеийнхэн өсөн нэмэгдэж байна” хэмээн санаа зовсон янзтай өгүүлжээ. Нэг талаас ч энэ үнэн л дээ. Монголчуудын гадаад ертөнцийг харах хараанд өнгөрсөн жилүүд өөрчлөлтийг дагуулсан. Гэхдээ мөнхийн хөрш Орос улсаас хамаарахгүй байх нэг өдрийг ч үзэх боломжгүй юм.
Түүнчлэн хоёр улс хамтран “Оросууд Монголд эргэн ирлээ: Загварууд болон төслүүд” гэх нэртэй төслийг хэрэгжүүлэхээр гурван дөрвөн жил ажиллаж байгаа аж. Гол нь Монгол улс гадаадын орнуудтай харилцаагаа хөгжүүлэх бодлогыг баримталж байгаа энэ үед Оросууд эргэн ирэхийг ихэд хүсээд байна. Тэрчлэн өөрсдөөс нь байнга тус дэм авч байсан Монгол Улс “Мөнхийн хөрш” гэдэг үүднээс өөрсдөд нь хандах ёстойг, түүхийг аваад үзэхэд монголчууд Хятадаас илүү Оросуудтай дулаахан харилцаатай байсан. Тиймээс ч “эргэн ирлээ” төслийн хүрээнд улс төр, эдийн засаг, боловсрол, соёл гээд бүхий л салбарт хэлхээ холбоо тогтоох боломжуудыг эрчимжүүлнэ гэсэн зүйлийг тэд ярьж буй. Тэрдундаа эдийн засгийн салбарын хамтын ажиллагааг хамгийн түрүүнд тавьж буйгаа Оросууд хэлээд байгаа.
Тэрчлэн дэлхий дахины сонирхлыг татаад ирсэн Монголын уул уурхайн салбарт орон зайтай явж ирсэн Оросууд Тавантолгой болон Дорнод орд дахь оролцооныхоо талаар сүүлийн жилүүдэд нэлээд ярьсан. Тэд өмнө нь бидэнтэй илүү ойр байсны үр дүнд шинжлэх ухаан, техникийн уламжлалт хамтын ажиллагаа, ялангуяа, эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, экологи, геологи, хими болон физикийн салбарт их ач тустай байсан гэж ярьдаг. Хэдийгээр Монгол Улс уламжлалт түншүүд болох Орос, Хятадаас гадна, “гуравдагч“ хөрштэй түншилж, улмаар АНУ, Европ, Өмнөд-Солонгос, Япон болон АСЕАН-ы орнуудтай ойртож байгаа ч, энэ нь уламжлалт харилцаатай түншүүдтэйгээ муудна гэсэн үг биш. Харин гадаад харилцаа холбоогоо идэвхижүүлж байгаа хэрэг хэмээн Оросууд үзэж байна.
Тэд биднийг ЕАБХАБ-д гишүүнээр элссэнийг гуравдагч хөршөө тодорхойлох гэсэн алхам хэмээдэг ч, өөрсдөөс нь холдоод нүүгээд явж чадахгүйг мэдэх учир хэрхэн дарамтлахаа мэддэг гэхэд болох байх.
Эх сурвалж: Б.Тамир, Шуурхай.мн
