Нийслэлийн АН энэ удаагийн ИТХ-ын сонгуульд хуучин багаа дагуулж, өмнө нь дэвшүүлж байсан 5А төлөвлөгөөгөө сугавчилсаар ирж байна. Өөрөөр хэлбэл, тэд өөрсдөө дээлээ сольж өмсөөд, төлөвлөгөөнийхөө хавтсыг шинэчлээд л сонгогч олонтойгоо нүүр тулахаар эргэн ирлээ. Сонгуулийн сурталчилгааны ид оргил үед “Агаар нь цэвэр, амины сууцтай, авлигагүй, ажилтай, орлоготой, аюулгүй амгалан Улаанбаатарыг цогцлооно” хэмээн дөрвөн жилийн өмнө амалж, нийслэлчүүдийн саналыг авч байсныг өнөөдөр тэдэнд нэхэн сануулъя. Тэдний тунхаглан зарласан 5А хөтөлбөр өнгөрөгч дөрвөн жилд хэрэгжсэн үү. Сонгогч иргэн та бүхэн яг одоо энэ асуултыг өөртөө ч, бас таны саналыг авч сонгогдсон АН-ын төлөөлөгчдөд тавиад нэг үзээрэй.
Өнөөдөр та ямар орчинд амьдарч байна вэ? Агаарын бохирдол бахь байдгаараа. Улаанбаатарын утаа гамшгийн хэмжээнд хүрч, хамгийн бохирдол ихтэй дэлхийн хотуудын нэг хэмээн цоллогдох болж. Нийслэлийн агаарын бохирдол Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас гаргасан зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс 25 дахин их байна. “Цэвэр агаар сан” хэмээх их хэмжээний төсөвтэй сан ажиллуулж, утааны эсрэг дээр дооргүй ханцуй шамлаад ч ахиц, үр дүн тодорхой гарсангүй. Эцэст нь энэ сан татан буугдлаа.
“Амины орон сууцтай Улаанбаатар” болж чадсан уу? Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт нэрээр хашааны газраа луйвардуулсан, гудамжинд гарсан, гомдолтой иргэд олон байна. Хашаандаа байшин барьж, хананаасаа ус авч, халуун дулаан, тохь тухтай сайхан амьдруулна гэх Үүл баатрын амлалтыг өнөөдөр иргэд мартаагүй. Гэвч амины орон сууц хөтөлбөр сүүлийн үед “Сайн хашаа” нэртэй болж өнгө зүсээ өөрчлөн, дахиад л иргэдийн саналыг авах нэг “цаасан зэвсэг” болоод байна. Зүсээ өөрчилсөн хуучин амлалтад дахин хууртах уу?
Авлигагүй Улаанбаатар гэж ам бардам хэлж чадах уу. Өнөөдөр цэцэрлэгт хүүхдээ өгөхөд хүртэл авлига нэхдэг, сургууль, эмнэлгээр үйлчлүүлэхэд гар хардаг хэвээр байна. Энэ бол иргэдийн өдөр тутмын амьдралын энгийн жишээ. Нийслэлийн төсвийн байгууллагуудын шилэн дансыг харахад л мөнгө гарын салаагаар яаж урсгасныг харж болно. Авлигын индексээр алхам ч урагшлаагүй үзүүлэлтээр энэ дөрвөн жилийг нийслэлчүүд үдлээ.
Ажилтай, орлоготой хотын иргэн гэж нийслэлчүүд бүгдээрээ нүүр бардам хэлж чадах уу? АН-ын 2012 оны сонгуулийн энэ амлалт үнэндээ лоозон төдий л болж. Үүдээ барьсан аж ахуйн нэгжүүд олширч, ажилгүйдэл тоймоо алдаж, ард олны, тэр тусмаа гэр хорооллын иргэдийн амьдрал улам дордож, “граммын эдийн засаг” хэмээх шинэ томъёолол ч бий боллоо.
Аюулгүй, амгалан тайван Улаанбаатар хот гэж нэрлэгдэх нь бүү хэл гэмт хэргийн гаралт улам нэмэгджээ. Иргэн хүн амьд явах баталгаа алдагдаж байгаагийн нэгэн жишээ нь жил бүр зарладаг гэмт хэргийн гаралтын тоон мэдээ. 2014 онд улсын хэмжээнд гарсан нийт гэмт хэргийн 62.8 хувь нь нийслэл Улаанбаатар хотод үйлдэгдсэн бөгөөд 2013 онтой харьцуулахад 11.2 хувиар өсчээ. Харин 2015 онд нийт 27757 гэмт хэрэг бүртгэгдсэний 64.7 хувь нь хотод гарч, 14.8 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. Орон сууц орчим, гэр хороолол гороолж уудаг архичдын тоо нэмэгдсэн үү гэхээс багасаагүй. Хүрээ нь улам өслөө. Үүнийг ажилгүйдэл, амьжиргааны төвшний уналттай ч холбон тайлбарлаж болох юм.
Хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө нь ч хуучин, авч явах баг нь ч хуучин ийм нэг бүрэлдэхүүн нийслэлчүүдээс дахиулаад өгөөч хэмээн санал гуйж явна. Тэгсэн атлаа “Ахиулан хийх ажил их” гэсэн хачин уриатай. Өмнөх 5А-гаа гүйцэд биелүүлээгүй байж юуг нь ахиулан хийж дахиулах гээд байгааг иргэд үнэндээ ойлгохгүй байна.
Д.БААТАР
Эх сурвалж: МАН-ын сонгуулийн төв штаб
