Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар сайжруулсан шахмал түлш хэрэглэж байгаа айл өрх, аж ахуйн нэгж байгууллагаас гарч буй үнсийг дахин боловсруулж ашиглах боломжийг судлах, хэрэгжүүлэх ажлын хэсгийг байгуулаад буй. Үүнтэй холбоотойгоор Эрүүл мэнд, нийгмийн бодлогын хүрээлэнгийн захирал А.Нямдоржтой ярилцлаа.

- Үнсийг дахин боловсруулах, ялган ангилах ажилд танай байгууллагаас ямар чиг үүргийн дагуу оролцож байна вэ?

- Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын алба Нийслэлийн хог хаягдлын менежмент бодлогыг зангидаж, мэргэжил арга зүйгээр харьяа байгууллага, дүүрэг, хог хаягдлын үйлчилгээг хангаж ажиллаж байдаг.

Сайжруулсан шахмал түлшнээс гарч буй үнс нь хог хаягдал болдог. Үнсийг дахин боловсруулах, ангилах, тээвэрлэхээр хоёр дүүргийн 4 хороонд туршилтаар хэрэгжүүлж эхлээд байна.

Үүнд Эрүүл мэнд нийгмийн бодлогын хүрээлэн Улаанбаатар хотын хог хаягдлын менежмент хөтөлбөрийг хэрэгжихэд хөндлөнгийн хяналт тавьж ажилладаг.

Аж ахуйн нэгж байгууллага, айл өрхийн хог тээвэрлэлт, нийтийн эзэмшлийн талбайн зам цэвэрлэгээ ямар байна гэхчилэн хогтой холбоотой бүх асуудалд хяналт тавьдаг гэсэн үг.

Энэ ч утгаараа дүүргийн хороодод ажиллаж буй ажлын хэсгийн ахлагч, хороодын дарга, хэсгийн ахлагч, орон тооны бус байцаагч, жолооч, ачигч нарт хэрхэн ажиллах талаар заавар зөвлөгөө, чиглэлийг өгч ажиллаж байна.

- Үнсийг ангилан ялгах ажилд иргэдийн зүгээс хэр хүлээн авч байна вэ?

- Иргэд маш эерэгээр хүлээн авч байна. Нөгөө талаас таван шуудай үнс тутамд нэг шуудай сайжруулсан шахмал түлш өгөх урамшууллыг олгох юм.Тиймээс иргэдийн дунд хүлээлттэй байх шиг байна.  Энэ нь ойролцоогоор нэг айлд сард хоёр шуудай өгч байхаар тооцоо гарсан.

Тээвэрлэлтийн байгууллага айлуудаар хуваарийн дагуу очиж үнсээ авна. Орон тооны бус байцаагч, хэсгийн ахлагч нар нь үнсээ бүртгэнэ. Хэдэн мкв талбайтай, ямар зуухтай эсэх, хэдэн шуудай үнс гарч байгаа талаар мэдээлэл авна. Үүний дараагаар хорооноос купон өгөх юм. Энэ мэтчилэн зохицуулалт, судалгааны ажлуудыг хийсэн.

-Үнсээр ямар ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, гарган авсан бэ?

- Бэлтгэл ажлын хугацаанд Хими, хими технологийн лаборатори дээр аюултай цацраг идэвхт бодис ямар байгаа талаар шинжилгээнүүдийг хийсэн. Шинжилгээний хариунууд эерэг гарсан. Барилгын материалыг хийхэд тодорхой орц найрлагыг нь тааруулаад хийхэд боломжтой юм байна гэсэн үр дүн гарсан. Бродюр, эко хавтан, хөтөч хавтан зэргийг хийсэн байна. Үнсийг эдийн засгийн эргэлтэнд оруулснаар төр тухайн барилгын бүтээгдэхүүнийг худалдан авч хот тохижилтонд  хэрэглэнэ гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, иргэн нь төрөө, төр нь иргэнээ дэмжсэн системийг бий болгож байна.

- Галлагааны улирал эхлэхэд хэчнээн тонн үнс гардаг вэ. Энэ талын судалгаа байдаг уу?

- Төвлөрсөн хогийн цэг дээр очиж байгаа нийт хог хаягдлын 48,2 хувь нь үнс болдог. Үнс нь аравдугаар сараас дөрөвдүгээр сар хүртэл 7 сарын хугацаанд гардаг. Төвлөрсөн гурван хогийн цэгийн үнсний хаягдал 300 гаруй тоон болно.

Хот тохижилтын газар нь төвлөрсөн хогийн цэгүүдээ хянаж бүртгэдэг.  Нэг хогийн машин ороход хаанаас, ямар газраас хог тээвэрлэлт хийсэн зэргийг бүртгэнэ. Хогийн машины орох гарах тонн жингийн зөрүүг гаргадаг. Энэ тонн жингээрээ тооцоогоо гаргадаг гэсэн үг.

- Иргэдэд хандаж хэлэх зүйл байгаа юу?

- СХД-ийн 2, 3-р хороо, ЧД-ийн 7, 12-р хороонд эхний ээлжинд туршилтаар хэрэгжүүлж байгаа гэдгийг сайн ойлгоорой. Иргэд буруу мэдээлэл авснаас зарим айл өрх хог, үнсээ ачуулахгүй байгаа асуудал үүсгэж байна. Эсвэл Хангай зах дээр үнсээ аваад оччихсон урамшууллын түлшээ авъя гэхчилэн асуудлууд гарч байна. Тиймээс зөвхөн дээрх дөрвөн хороонд туршилтаар бүртгэл мэдээллийг хийсний дараа нийслэлийн хэмжээнд энэ ажлыг хэрхэн яаж хийх вэ гэдэг төлөвлөгөө гаргана. Одоо бол бүх зүйл туршилт, судалгаа, дүн шинжилгээний ажлууд хийгдэж байна гэсэн үг.

Т.Дашмаа