Монгол Улсын Эрүүл мэндийн салбар хэрхэн доройтсоныг ганцхан эмнэлгийн жишээгээр авч үзье. Хүн амын дунд чимээгүй тахал болсон хавдрын өвчлөл манай улсын нас баралтын хоёрдугаар шалтгаан болтлоо “өсөн дэвжжээ”.
Улсын ганц эмнэлэг болох Хавдар судлалын үндэсний төвд яг өнөөдөр нөхцөл байдал, эмнэлгийн үйлчилгээ ямар байгаа талаар сурвалжиллаа.
Иргэд нэгдүгээр шатлалын эмнэлгээсээ 13А маягттай ирдэг ч очер дугаар хүлээж цаг алдах нь хамгийн энүүхэнд гэдэг нь эмнэлгийн хаалгаар ороод л мэдрэгдэв.
Хагалгаанд орох заалттай өвчтөн бүх төрлийн шинжилгээ өгөх хэрэг гарна. Тодосгогч бодистой компьютер томографын аппаратанд орох шинжилгээ хамгийн чухал нь. Гэвч хавдрын улсын ганцхан эмнэлэгт тэр аппарат нь байдаггүй. Тийм ч учраас шинжилгээ өгөх гэж хөдөө гадаанаас ирсэн хүмүүсийг хувийн эмнэлгүүд рүү явуулна. Тэр шинжилгээ нь хувийн эмнэлэгт 290-300 мянган төгрөгийн үнэтэй байдаг байна.
Бас болоогүй ээ, эмч нар, цахим дээр ажилладаг хүмүүс нь дор бүртээ өөрсдийн хувийн эмнэлэгт зуучлах аж. Гранд мед, Люкс мед, Интер мед сайн гэхчлэн мэдэхгүй нэгэнд нь зуучлаад зарим нь бүр өмнөөс нь утасдаж цаг авах нь холгүй байх аж.
За тэгээд асуудал мундахгүй, нэг цахим дээр дугаарлаж хүлээж суусаар арайхийн цагаа авахаар очиход нөгөө цахим бүртгэл рүү хөөнө. Намайг очиход хөдөөнөөс яваа юм гэсээр таяг тулсан нэг өвөө цахим бүртгэлд өдөржин шахуу дугаарлаад арайхийн цаг авах гэхэд энэ бүртгэл рүү ир гэлээ гэсээр дахин хоёрдугаар цахимын дугаар авч байгаа харагдав. Мэдэхгүй зүйлсээ цахим бүртгэлийн ажилтнуудаас асуухад ихэнхдээ уур уцаар, ундууцтай хариулт өгөх аж.
Зарим шинжилгээнүүд тухайлбал зүрхний бичлэг, эхо зэрэг шинжилгээнүүдийг өгөхөд дор хаяж 7-10 хоног хүлээх хэрэг гарна. Хэвтэн эмчлүүлэх, хагалгаанд ороход орны очер дугаар хүлээж бас 10-14 хоног хүлээхээс өөр аргагүй байдаг байна. Гэвч мөнгөтэй, танилтай л бол энэ асуудал амархан шийдэгдэнэ. Цахим бүртгэлээс 10000 төгрөгөөр төлбөртэй цаг авч болох юм. Бас тэр хүлээх шинжилгээнүүдийг төлбөртэйгээр өгчихөд л хариу нь маргаашдаа гарчихдаг байна. Энэ мэтчилэн улсын эмнэлэгт баян, ядуугийн ялгаа заагийн үйлчилгээ хүртэл “цэцэглэчихэж”.
Мэдээж хэвтэх, орны асуудлыг эмнэлэгт танилтай л бол сэм шийдчихнэ. Эцэст нь хэн хохирох уу, хөдөөнөөс ирсэн, эмнэлэгт танилгүй, бас мөнгөгүй ядруухан иргэд нь “бухын доодохыг харж үнэг турж үхэх”-ийн үлгэрээр очер дугаарын цаг харж явсаар хугацаа алдана.
Хугацаа алдахын хэрээр хавдрын үе шат нь чимээгүйхэн ахисаар.
Наанадаж улсын эмнэлгийн хаалгаар ороход сайхан инээмсэглээд хавдар гэсэн оноштой хүнд сэтгэлзүйн дэм өгөхүйц зөвлөгөө өгчихдөг, тэр шинжилгээний очерийг тэр цахимын тэр цонхонд өгнө гэхчлэн сайхан тайлбарлаад өгчихдөг “хөтөч-зөвлөгч” тун хэрэгтэй нь анзаарагдав. Басхүү хавдрын өвчлөл улсад толгой цохисоор атал улсын ганц эмнэлэгтээ хэрэгцээт тоног төхөөрөмжийг нь хангаад өгч чадахгүй “алтан дээр суусан гуйлгачин улс”-ын чадруухан төртэй иргэд бид юм.
Насаараа ажиллаж хөдөлмөрлөхдөө юунд хэрэгтэй гэж эрүүл мэндийн даатгал төлдөг вэ? Эрүүл мэндийн даатгал төлсний үр дүн юунд оршино вэ?
Г.Эрдэм
Эх сурвалж: Tumen.mn
